VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 22642

w sprawie stawek podatku VAT na pieczywo świeże oraz wyroby ciastkarskie i ciastka

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do przesłanej przy piśmie z dnia 19 maja 2011 r., znak SPS-023-22642/11, interpelacji pana posła Jacka Boguckiego w sprawie wysokości stawki podatku od towarów i usług dla wyrobów ciastkarskich i ciastek, uprzejmie informuję.

   W okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. wyroby sklasyfikowane (według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. - Dz. U. Nr 42, poz. 264, z późn. zm.) w grupowaniu 15.81.1 ˝Pieczywo, wyroby piekarskie i ciastkarskie, świeże˝ podlegały opodatkowaniu 7-procentową stawką podatku od towarów i usług na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) w związku z poz. 25 załącznika nr 3 do tej ustawy.

   W dniu 1 stycznia 2011 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy zmieniającej ustawę o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476) oraz ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578). Zmiany zawarte w ustawie z dnia 29 października 2010 r. dotyczą m.in. dostosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług do nomenklatury i symboli statystycznych wynikających z Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.).

   W trakcie prac legislacyjnych w parlamencie nad projektami ww. ustaw Główny Urząd Statystyczny wyjaśnił, że zarówno europejska klasyfikacja CPA, jak i PKWiU 2008 nie definiują pojęcia ˝wyrobów świeżych˝ oraz ˝wyrobów konserwowanych˝ i nie podają okresów przydatności do spożycia dla tych wyrobów. Podobnie Nomenklatura Scalona (CN) będąca bazą pojęciową i merytoryczną m.in. ˝nowej PKWiU˝ w zakresie ww. wyrobów nie zawiera ustaleń w tym zakresie.

   Wychodząc z założenia, że preferencyjna stawka podatku od towarów i usług powinna objąć faktycznie świeże wyroby piekarskie i ciastkarskie, spośród zgłoszonych różnych propozycji w trakcie prac w parlamencie wypracowano i przyjęto kryterium, zgodnie z którym opodatkowaniu 8-procentową stawką podatku od towarów i usług podlegały wyroby ciastkarskie i ciastka, świeże, sklasyfikowane wg PKWiU z 2008 r. w grupowaniu 10.71.12.0, których data minimalnej trwałości, oznaczona zgodnie z odrębnymi przepisami, nie przekraczała 14 dni, a w przypadku oznaczania tych towarów zgodnie z odrębnymi przepisami wyłącznie terminem przydatności do spożycia - termin ten również nie przekraczał 14 dni.

   W trakcie prac nad kolejną nowelizacją przepisów ww. ustawy o podatku od towarów i usług Senat uchwałą z dnia 16 marca 2011 r. w sprawie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach przyjął poprawkę, której celem było obniżenie stawki podatku od towarów i usług również dla wyrobów ciastkarskich i ciastek, których data minimalnej trwałości oznaczona zgodnie z odrębnymi przepisami wynosi od 15 dni do 45 dni, a w przypadku oznaczania tych towarów zgodnie z odrębnymi przepisami wyłącznie terminem przydatności do spożycia - termin ten również wynosi od 15 dni do 45 dni. Powyższa zmiana ustawy weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2011 r.

   Wyroby ciastkarskie i ciastka świeże, które nie spełniają ww. kryteriów, podlegają opodatkowaniu 23-procentową stawką podatku od towarów i usług.

   Odnosząc się do poruszonego przez pana posła problemu znakowania wyrobów ciastkarskich i ciastek sprzedawanych bez opakowania, na wagę, przedstawiam w tej kwestii wyjaśnienia ministra rolnictwa, który odpowiedzialny jest za przepisy dotyczące znakowania środków spożywczych.

   Zgodnie z art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6 str. 463), podmioty działające na rynku spożywczym są zobowiązane na każdym etapie obejmującym produkcję, przetwarzanie, jak i dystrybucję zapewnić zgodność wytwarzanej przez siebie żywności z przepisami prawa żywnościowego.

   Podstawowym przepisem regulującym w prawie UE wymagania dotyczące podawania informacji dla konsumenta w odniesieniu do opakowanych środków spożywczych jest dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 310 z 28.11.2001, str. 19, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 330).

   Wymagania ww. dyrektywy zostały wdrożone do prawa krajowego w następujących aktach prawnych:

   1) ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914, z późn. zm.);

   2) ustawie o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577, z późn. zm.);

   3) rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966, z późn. zm.).

   Przepis art. 45 ust 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia stanowi, że środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane. Oznakowanie artykułów rolno-spożywczych (w tym środków spożywczych) zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w związku z art. 45 ust. 2 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego.

   Zgodnie z art. 49 pkt 1 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oznakowanie środka spożywczego zawiera informacje istotne dla ochrony zdrowia i życia człowieka, w szczególności:

   1) nazwę, pod którą środek spożywczy jest wprowadzany do obrotu, oraz

   2) inne dane umożliwiające identyfikację oraz odróżnienie środka spożywczego od innych środków spożywczych.

   Wyżej wymienione rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych reguluje szczegółowy zakres informacji podawanych w oznakowaniu opakowanych środków spożywczych i środków spożywczych bez opakowań przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta finalnego lub do zakładów żywienia zbiorowego oraz sposób znakowania tych środków spożywczych.

   Jedną z informacji szczegółowych wymaganych w oznakowaniu opakowanych środków spożywczych przeznaczonych w tej postaci dla konsumenta finalnego zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. dyrektywy 2000/13/WE jest ˝data ważności˝ (określana jako data minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia). Jednocześnie przepis art. 9 ust. 5 tiret 5 ww. dyrektywy 2000/13/WE stanowi, iż oznaczenie ˝daty ważności˝ nie jest wymagane dla wyrobów piekarniczych lub cukierniczych, które ze względu na swoistą specyfikę są zwykle spożywane w ciągu 24 godzin od wytworzenia. Niniejsze zwolnienie zostało implementowane do prawa krajowego w § 2 ust 3 ww. rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych i stanowi, że opakowane produkty piekarskie i ciastkarskie, które są przeznaczone do spożycia w ciągu 24 godzin od wytworzenia, są zwolnione od obowiązku ich znakowania datą minimalnej trwałości albo terminem przydatności do spożycia.

   W odniesieniu do nieopakowanych wyrobów piekarniczych i ciastkarskich kwestia ta nie jest regulowana szczegółowo ani w prawie wspólnotowym, ani w krajowym.

   Należy podkreślić, że jakkolwiek nie ma szczegółowych wymagań odnoszących się do podawania informacji o ˝dacie ważności˝ dla produktów spożywczych sprzedawanych bez opakowań, to przepisy ww. rozporządzenia (WE) nr 178/2002 nakazują identyfikację produktu na każdym etapie obrotu, stąd też odbiorca musi dysponować odpowiednimi informacjami pozwalającymi mu na zidentyfikowanie m.in., kto dostarczył dany środek spożywczy, czy zawiera on składniki alergizujące oraz jaka jest jego ˝data ważności˝. ˝Data ważności˝ jest szczególnie istotna w przypadku środków spożywczych łatwo psujących się, dla których data ta określana jest jako ˝termin przydatności do spożycia˝. Po upływie tego terminu środek spożywczy traci przydatność do spożycia (art. 3 ust. 3 pkt 47 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia), co jest jednoznaczne z tym, że sprzedawca nie może takiego środka spożywczego sprzedawać. Biorąc to pod uwagę, odbiorca musi żądać od dostawcy istotnych z jego punktu danych dotyczących charakterystyki produktu, natomiast w jakiej formie te informacje otrzymuje (informacja na opakowaniu zbiorczym, dokumenty przewozowe czy inne nośniki informacji), zależy od umowy pomiędzy przedsiębiorstwami. Warunkiem koniecznym jest natomiast jednoznaczne zidentyfikowanie konkretnego środka spożywczego z odpowiednią charakterystyką (weryfikacja spełniania przez sprzedającego tego obowiązku prowadzona jest przez służby kontrolne).

   W świetle powyższych wyjaśnień ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz brzmienia poz. 32 zał. nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy nie powinni mieć problemów z ustaleniem właściwej stawki podatku dotyczącej sprzedawanych przez nich wyrobów ciastkarskich i ciastek.

   Jednocześnie wyjaśniam, że zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2006/112/WE z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), do wymogów której Polska zobowiązana jest dostosowywać istniejące i przyszłe ustawodawstwo w zakresie systemu podatku od wartości dodanej, państwa członkowskie mogą stosować jedną lub dwie stawki obniżone podatku VAT, ale jedynie w odniesieniu do towarów i usług wymienionych w załączniku nr III do tej dyrektywy. W załączniku tym wymienione zostały m.in. produkty spożywcze (w tym napoje, ale bez napojów alkoholowych) do konsumpcji przez ludzi i zwierzęta, nasiona, rośliny i składniki normalnie przeznaczone jako dodatki lub substytuty wyrobów spożywczych.

   Wyżej wymieniona dyrektywa dopuszcza więc możliwość stosowania przez państwa członkowskie obniżonej stawki VAT na produkty spożywcze. Podkreślić jednak należy, że tylko w kilku państwach unijnych produkty spożywcze opodatkowane są jednolitą obniżoną stawką VAT. W większości krajów unijnych na produkty spożywcze obowiązuje więcej niż jedna stawka VAT, przy czym często jedną ze stosowanych stawek jest stawka podstawowa. Na przykład zgodnie z informacją publikowaną przez Komisję Europejską (tabela ˝VAT Rates Applied in the Member States of the European Union˝, stan na 1 stycznia 2011 r.) produkty żywnościowe (a zatem także ciastka) w takich krajach, jak: Bułgaria, Dania, Estonia, Litwa oraz Rumunia opodatkowane są według podstawowej stawki podatku.

   W Wielkiej Brytanii obniżoną stawką VAT opodatkowane są wyroby ciastkarskie, z wyłączeniem wyrobów ciastkarskich pokrytych całkowicie lub częściowo czekoladą lub produktem o podobnym smaku bądź wyglądzie, do których to produktów ciastkarskich ma zastosowanie podstawowa stawka VAT. Podobnie wyroby ciastkarskie objęte są w Irlandii obniżoną stawką podatku, z wyjątkiem ciastek pokrytych czekoladą, które podlegają opodatkowaniu podstawową stawką.

   Wśród krajów stosujących obniżoną stawkę podatku od towarów i usług do wskazanych wyraźnie w przepisach wyrobów ciastkarskich wymienić można: Włochy, Belgię, Portugalię oraz Niemcy.

   Należy jednocześnie wskazać, iż stosowanie stawki obniżonej w stosunku do towarów określonych w załączniku III do dyrektywy 2006/112/WE jest opcjonalne dla państw członkowskich (tj. państwa mogą, ale nie muszą z tej opcji korzystać).

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Maciej Grabowski

   Warszawa, dnia 7 czerwca 2011 r.