VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 4322

w sprawie umowy cywilnoprawnej zawieranej z pielęgniarką lub położną na świadczenie dodatkowej opieki pielęgnacyjnej

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie pana posła Mieczysława Łuczaka przekazane przy piśmie z dnia 14 lipca 2009 r. (znak: SPS-024-4322-09) w sprawie umowy cywilnoprawnej zawieranej z pielęgniarką lub położną na świadczenie dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ustawę o akredytacji w ochronie zdrowia oraz ustawę o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. Nr 76, poz. 641) wskazuje, iż na podstawie art. 4 pkt 3 w ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 57, poz. 602, z późn. zm.) wprowadzone zostały zmiany w art. 27a ust. 2 i otrzymują brzmienie: ˝pielęgniarka, położna może wykonywać w zakładzie opieki zdrowotnej dodatkową opiekę pielęgnacyjną, o której mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pacjentem, osobą bliską, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, lub opiekunem prawnym˝.

   W związku z powyższym pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także opieki sprawowanej nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu.

   Oznacza to, iż świadczenia zdrowotne, w tym także świadczenia pielęgniarskie wynikające z przepisów ustawy z dnia z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnych (Dz. U. Nr 14, poz. 89, ze zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027, ze zm.) i umowy zawartej przez świadczeniodawcę z NFZ są finansowane przez ubezpieczyciela.

   Świadczenia te nie mogą być przedmiotem umowy cywilnoprawnej w sprawie dodatkowej opieki pielęgnacyjnej. Przywołana umowa cywilnoprawna powinna uwzględniać zapisy dotyczące czynności opieki pielęgnacyjnej, jakich oczekuje pacjent i jakie zobowiązuje się wykonać pielęgniarka sprawująca dodatkową opiekę.

   Koszty realizacji dodatkowej opieki pielęgnacyjnej ponosi pacjent. Wysokość opłaty rekompensującej koszty ustala kierownik zakładu, uwzględniając rzeczywiste koszty realizacji opieki pielęgnacyjnej. Informacja o wysokości opłaty oraz sposobie jej ustalenia jest jawna i udostępniana w lokalu zakładu opieki zdrowotnej.

   Jeśli chodzi o zasady i tryb zawierania umów cywilnoprawnych z podmiotami zewnętrznymi, mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego. Umowy cywilnoprawne jako umowy zawierane pomiędzy dwiema równorzędnymi stronami stosunku prawnego cechuje swoboda zarówno w zakresie ich zawierania, jak i ukształtowania treści tego stosunku. Osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych podlegają przepisom prawa cywilnego. Zatem zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego oraz zgodnie z obowiązującą w prawie cywilnym zasadą swobody umów i rodzaju zawartej umowy odpowiedzialność leży po stronie zarówno zlecającego, jak i przyjmującego zlecenie.

   Umowa cywilnoprawna zawarta z pielęgniarką, położną, bez względu na swoją formę (pisemna) powinna zawierać ustalenia dotyczące czynności, jakie będą wykonywane w ramach przedmiotowej umowy.

   Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej określa zasady i warunki wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej, natomiast rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540) określa uprawnienia i kwalifikacje pielęgniarki i położnej. Dodatkowa opieka pielęgnacyjna w zakładzie opieki zdrowotnej może być wykonywana w ramach czynności pielęgnacyjnych, tj. mycie, pomoc w karmieniu czy ścieleniu łóżka, co jest właściwe dla wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej.

   Reasumując, należy podkreślić, że jeśli przepisy dopuszczają możliwość dodatkowej opieki pielęgnacyjnej realizowanej przez pielęgniarkę lub położną w ramach umowy cywilnoprawnej, to obie strony umowy zobowiązane są do ich przestrzegania.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Marek Haber

   Warszawa, dnia 4 sierpnia 2009 r.