VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 3393

w sprawie polskiej polityki wobec Białorusi

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację panów posłów Pawła Kowala i Jana Ołdakowskiego (SPS-023-3398/08) z dnia 10 czerwca 2008 r. w sprawie polskiej polityki wobec Białorusi przedkładam poniżej odpowiedzi na złożone przez posłów pytania.

   Jakie są aktualne założenia polityki polskiego rządu wobec białoruskiego reżimu? Minister spraw zagranicznych R. Sikorski 7 maja br. w dorocznym exposé na temat polityki zagranicznej podkreślił nadrzędne wartości, które kształtują politykę rządu polskiego wobec państwa i społeczeństwa białoruskiego: Białoruś może liczyć na polskie wsparcie wszędzie tam, gdzie postawi na poszanowanie praw człowieka i praw politycznych opozycji, dialog i kompromis oraz na otwartość wobec Europy. Będziemy gotowi podobnie, jak cała Unia Europejska, udzielić Białorusi pomocy w jej rozwoju.

   Podstawowe priorytety długofalowej polityki polskiego rządu wobec Białorusi pozostają niezmienne. Istnienie niepodległej Białorusi oraz ukształtowanie na Białorusi demokratycznych i przyjaznych Polsce rządów.

   Cele średnio- i krótkoterminowe zakładają przede wszystkim:

   - utrwalenie politycznej i gospodarczej suwerenności Białorusi,

   - zwiększenie ilości kanałów komunikacji i powiązań Białorusi z Europą oraz instytucjami gospodarki światowej,

   - rozwój społeczeństwa obywatelskiego, w tym mediów niezależnych,

   - zagwarantowanie praw mniejszości polskiej na Białorusi oraz swobody funkcjonowania firm z kapitałem polskim.

   Aby osiągnąć powyższe cele, konieczne jest podjęcie dialogu ze stroną białoruską. Jakość owego dialogu będzie jednak zależała od postawy władz białoruskich w zakresie liberalizacji sytuacji wewnętrznej oraz od złagodzenia administracyjnych szykan wobec działaczy mniejszości polskiej na Białorusi.

   Za podtrzymaniem kontaktów dwustronnych przemawia również przekonanie, iż izolacja państwa białoruskiego nie leży w interesie polskim ani nie sprzyja rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi. Umacnia autorytatywny reżim A. Łukaszenki i dryfowanie Białorusi w kierunku Moskwy. Podobne stanowisko prezentuje coraz więcej państw unijnych. Należy także uwzględniać, iż postulaty rozpoczęcia dialogu z władzami białoruskimi popierane są przez większość przywódców opozycji białoruskiej, w tym lidera ruchu ˝Za wolność˝ A. Milinkiewicza.

   Jakie były rezultaty wizyty białoruskiego wicepremiera w Polsce? Celem wizyty wicepremiera Białorusi A. Kobiakowa było współprzewodniczenie posiedzeniu Polsko-Białoruskiej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej 14 kwietnia br. w Warszawie. Poprzednie posiedzenie miało miejsce 4 lata temu. Po stronie polskiej komisji przewodniczył wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak. Wiodącymi tematami spotkania ze stroną białoruską były kwestie uregulowanie narosłych problemów w dostępie polskich towarów do rynku białoruskiego, współpracy w sektorze energetycznym oraz rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości na Białorusi. Podczas posiedzenia opowiedziano się za ożywieniem współpracy transgranicznej, w tym przeprowadzeniem kolejnego VII posiedzenia Polsko-Białoruskiej Komisji Koordynacyjnej ds. Współpracy Transgranicznej, 10-11 lipca br. w Brześciu na Białorusi oraz za wykorzystaniem potencjału turystycznego i gospodarczego Kanału Augustowskiego.

   Jaki jest powód przyjmowania przez członków rządu polskiego wbrew unijnym restrykcjom wysokich rangą polityków białoruskich? Spotkania z przedstawicielami władz białoruskich mają na celu uregulowanie istotnych kwestii dwustronnych z zakresu współpracy transgranicznej oraz wynikających z sąsiedztwa, takich jak współpraca służb granicznych i celnych, zasady ruchu osobowego czy negocjacje w sprawie umowy o małym ruchu granicznym. Podjęcie rozmów na wysokim szczeblu z przedstawicielami tak scentralizowanego państwa, jakim jest Białoruś, znacznie zwiększa prawdopodobieństwo rozwiązania problemów w stosunkach dwustronnych. Równocześnie przeprowadzenie powyższych spotkań nie jest sprzeczne z instrukcjami unijnymi. Konkluzje Rady Unii Europejskiej ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z listopada 2004 r. ograniczające bilateralne spotkania z przedstawicielami rządu białoruskiego dopuszczają spotkania ze stroną białoruską na poziomie ministerialnym, jeżeli przemawiają za tym istotne kwestie wynikające z sąsiedztwa.

   Czy Polska będzie zwiększała swoją pomoc dla niezależnych białoruskich inicjatyw? Naszym celem jest powstanie społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi. Oceniamy to jako perspektywę długoterminową. Szansą na demokratyzację życia politycznego i społecznego RB jest zmiana od wewnątrz. Dlatego też rząd polski wspiera i będzie nadal wspierać środowiska niezależne, których celem jest demokratyzacja państwa białoruskiego oraz zacieśnienie stosunków z instytucjami europejskimi. Najważniejszym projektem wspieranym przez rząd polski jest TV Belstat - pierwsza niezależna telewizja białoruskojęzyczna. Na podstawie umowy długoterminowej regulującej zaangażowanie państwa w powstanie i wsparcie działalności stacji w 2008 r. zostało przekazane 19 mln zł, o 3 mln zł więcej niż w roku 2007. Rząd polski kontynuuje także pomoc dla Białorusi w zakresie programów stypendialnych, rozwoju białoruskich inicjatyw radiowych oraz wolnej prasy i ruchu wydawniczego na Białorusi. Ponadto wspiera drobną przedsiębiorczość i aktywność społeczności lokalnych.

   Łączę wyrazy szacunku

   Podsekretarz stanu

   Grażyna Bernatowicz

   Warszawa, dnia 23 lipca 2008 r.