VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 2307

w sprawie liczby postępowań karnych dotyczących czynów związanych z ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz możliwej skali tzw. podziemia aborcyjnego

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 9 kwietnia 2008 r. (sygn. SPS-023-2307/08), przekazującego interpelację posła na Sejm RP pana Bartosza Arłukowicza z dnia 28 marca 2008 r. w sprawie liczby postępowań karnych dotyczących czynów związanych z ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz możliwej skali tzw. podziemia aborcyjnego, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Na wstępie warto wskazać, że w policyjnej statystyce art. 151 Kodeksu karnego definiowany jest jako namowa lub pomoc do samobójstwa. Według danych zgromadzonych w Policyjnym Systemie Statystyki Przestępczości TEMIDA odnotowano następującą liczbę przestępstw z art. 151 K.k.:

rok	liczba zakończonych postępowań przygotowawczych	liczba przestępstw stwierdzonych w postępowaniach zakończonych	liczba przestępstw wykrytych spośród przestępstw stwierdzonych	wskaźnik wykrycia w %
2006	3221	4	3	75,0
2007	3943	14	14	100,0

   Odnosząc się do pozostałych przepisów dotyczących tzw. przestępstw aborcyjnych, należy zauważyć, że Kodeks karny zasadniczo wprowadza dwie kategorie zabiegów aborcyjnych - zabiegi dokonywane za zgodą kobiety oraz bez takiej zgody.

   Art. 152 § 1 i 2 K.k. przewiduje karę pozbawienia wolności dla osoby, która przerywa ciążę kobiety ciężarnej za jej zgodą, ale wbrew przepisom ustawy, lub udziela ciężarnej pomocy w takim działaniu względnie nakłania ją do tego. W § 3 wskazanego artykułu penalizowane jest to samo zachowanie w sytuacji, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety. Według policyjnych statystyk stwierdzono następującą liczbę przestępstw z tego artykułu:

   art. 152 § 1 i 2 K.k.:

rok	liczba zakończonych postępowań przygotowawczych	liczba przestępstw stwierdzonych w postępowaniach zakończonych	liczba przestępstw wykrytych spośród przestępstw stwierdzonych	wskaźnik wykrycia w %
2006	109	47	42	89,4
2007	138	45	36	80,0

   art. 152 § 3 K.k.:

rok	liczba zakończonych postępowań przygotowawczych	liczba przestępstw stwierdzonych w postępowaniach zakończonych	liczba przestępstw wykrytych spośród przestępstw stwierdzonych	wskaźnik wykrycia w %
2006	6	2	2	100,0
2007	5	2	2	100,0

   Natomiast przerwanie ciąży bez zgody kobiety ciężarnej reguluje art. 153 § 1 K.k., który określa zachowanie polegające na stosowaniu wobec kobiety przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu - doprowadzające w konsekwencji do zabiegu przerwania ciąży. Surowszej karze podlega to samo działanie w sytuacji, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety (art. 153 § 2 K.k.). Według policyjnych statystyk stwierdzono następującą liczbę przestępstw z tego artykułu:

   art. 153 § 1 K.k:

rok	liczba zakończonych postępowań przygotowawczych	liczba przestępstw stwierdzonych w postępowaniach zakończonych	liczba przestępstw wykrytych spośród przestępstw stwierdzonych	wskaźnik wykrycia w %
2006	15	2	2	100,0
2007	22	2	2	100,0

   art. 153 § 2 K.k.:

rok	liczba zakończonych postępowań przygotowawczych	liczba przestępstw stwierdzonych w postępowaniach zakończonych	liczba przestępstw wykrytych spośród przestępstw stwierdzonych	wskaźnik wykrycia w %
2006	2	1	1	100,0
2007	nie odnotowano przestępstwa o takiej kwalifikacji prawnej

   Art. 154 § 1 i 2 K.k. dotyczy sytuacji, gdy następstwem zachowań określonych w art. 152 K.k. i art. 153 K.k. jest śmierć kobiety ciężarnej. Należy jednak podkreślić, że od 2002 r. policyjne statystyki nie odnotowały zaistnienia tego rodzaju przestępstwa.

   Odnosząc się do kwestii handlu środkami poronnymi niedopuszczonymi do obrotu w Polsce, uprzejmie informuję, że przepisy karne ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271) nie traktują w sposób szczególny żadnej kategorii produktów leczniczych nielegalnie wprowadzanych do obrotu - np. ze względu na cel, jakiemu służą. Tym samym w Policyjnym Systemie Statystyki Przestępczości TEMIDA wszystkie produkty lecznicze potraktowane są łącznie.

   Warto również wspomnieć, że zgodnie z art. 1 § 1 K.k. odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. We wszelkich komentarzach do Kodeksu karnego eksponowany jest fakt, iż przestępstwem może być tylko czyn, a więc zachowanie się człowieka. Przestępność czynu oparta jest zawsze na aktywności człowieka: wystąpieniu określonych cech (działanie) lub braku określonych cech (zaniechanie). Natomiast nigdy nie jest karalny sam zamiar.

   Pragnę przy tym zauważyć, iż w przypadkach zabiegów nielegalnych aborcji dokonywanych za aprobatą bezpośrednio uczestniczącej w nim kobiety wiele czynności dowodowych jest wysoce utrudnionych, gdyż żadna ze stron nie jest zainteresowana ujawnieniem zdarzenia.

   Mając powyższe na uwadze, uprawnione wydaje się stwierdzenie, że przedstawione dane statystyczne mogą ściśle nie odzwierciedlać skali omawianego zjawiska.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Adam Rapacki

   Warszawa, dnia 30 kwietnia 2008 r.