VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 16740

w sprawie zagrożenia powodziowego na obszarze Natura 2000

   Odpowiadając na pismo z dnia 13 lipca 2010 r. (znak: SPS-023-16740/10) przekazujące interpelację posła Edwarda Siarki w sprawie zagrożenia powodziowego na obszarze Natura 2000, poniżej przekazuję stosowne informacje.

   Sieć Natura 2000 wdrażana jest w oparciu o te same podstawy prawne: dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywę siedliskową) oraz dyrektywę 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. dyrektywę ptasią, wcześniej: dyrektywę 79/409/EWG) we wszystkich krajach członkowskich UE. Zapisy dyrektyw zostały przetransponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92 poz. 880, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227, z późn. zm.).

   Art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody zabrania podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000. Art. 34 tejże ustawy wskazuje na wyjątki od tego zakazu: w sytuacji nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogów o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych można takie działania przeprowadzać pod warunkiem wykonania kompensacji przyrodniczej. Ostrzejsze rygory zachodzą w wypadku ochrony siedlisk lub gatunków priorytetowych.

   Wobec powyższego w każdym indywidualnym przypadku należy przeanalizować, czy działanie może wywrzeć znaczący negatywny wpływ na cele ochrony obszaru Natura 2000. Jeśli analiza wskazuje na możliwość znaczącego wpływu, winna zostać przeprowadzona pełna ocena oddziaływania na obszar Natura 2000. W sytuacji gdy podczas jej przeprowadzenia zostanie wykazane, iż jest wysoce prawdopodobne, że taki wpływ będzie miał miejsce, działanie może zostać zrealizowane tylko w okolicznościach, o których mowa w art. 34.

   O ile w przypadku zagrożenia powodziowego zazwyczaj będzie można wykazać nadrzędny interes publiczny, o tyle w trakcie przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko może zostać wykazane, iż istnieją rozwiązania alternatywne dla planowanych przedsięwzięć, które będą miały mniejsze koszty środowiskowe. Na przykład alternatywą korzystną z punktu widzenia ochrony środowiska dla budowania wałów czy zbiorników może być konstrukcja suchych polderów. Bardzo istotne jest, aby działania przeciwpowodziowe koordynowane były na poziomie zlewni tak, aby nie dochodziło do sytuacji, kiedy przyśpieszanie spływu wód w jednym miejscu, zwiększa zagrożenie powodziowe poniżej niego. Winna zostać również przeprowadzona rzetelna analiza ekonomiczna, ponieważ czasem tańsze może okazać się wypłacanie odszkodowań za zalanie łąk czy pól uprawnych (co dodatkowo pozwoli na rozlanie się części wód, a tym samym zmniejszy ryzyko powodziowe na niższym odcinku rzeki) niż wznoszenie czy utrzymywanie wałów. Nie bez znaczenia jest też przeanalizowanie gospodarki przestrzennej w powiecie, a konkretnie tego, czy w miejscach narażonych na zalanie wydawane były i są pozwolenia na budowę.

   Wobec powyższego w obszarach Natura 2000 możliwe jest dokonywanie prac przeciwpowodziowych przy uwzględnieniu wymogów ochrony gatunków i ich siedlisk oraz istniejących uwarunkowań prawnych. Należy jednak pamiętać, iż fragment rzeki Białki chroniony jest dodatkowo jako rezerwat: Przełom Białki pod Krempachami, utworzony ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe i naukowe tego miejsca.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, iż resort środowiska przygotował specjalne opracowanie ˝Natura 2000 a gospodarka wodna˝ do pobrania ze strony www.gdos.gov.pl (zakładka: Biblioteka, dalej: Publikacje) w pliku PDF. Podręcznik ten przedstawia możliwości gospodarowania wodą, w tym ryzykiem powodziowym, na obszarach włączonych do sieci Natura 2000 i został przygotowany przez interdyscyplinarny zespół (w tym przedstawicieli KZGW, RZGW i ZMiUW), co gwarantuje, iż jego zalecenia uwzględniają interesy wszystkich zainteresowanych, w tym służb, w których gestii pozostaje utrzymywanie urządzeń przeciwpowodziowych.

   Podsekretarz stanu

   Janusz Zaleski

   Warszawa, dnia 4 sierpnia 2010 r.