VI kadencja

Odpowiedź ministra nauki i szkolnictwa wyższego

na interpelację nr 5565

w sprawie skutków niżu demograficznego dla polskich uczelni

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do interpelacji pana posła Łukasza Zbonikowskiego przesłanej przy piśmie znak SPS-023-5565/08 z dnia 10 października br. w sprawie skutków niżu demograficznego - uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Uczelnie każdego roku przekazują do GUS dane statystyczne na temat liczby studentów, m.in. również w podziale na poszczególne lata studiów. Dane te są dostępne w opracowaniu GUS pt. ˝Uczelnie wyższe i ich finanse˝. Ponadto ministerstwo każdego roku zbiera i analizuje dane dotyczące rekrutacji na pierwszy rok studiów. Z prowadzonych analiz i prognoz wynika, że współczynnik skolaryzacji nadał rośnie. Niż demograficzny będzie stopniowo wpływać na zmniejszenie liczby studentów w przedziale wiekowym 19-24 lata, ale nie będzie to jego bezpośrednie przełożenie.

   Polska stanowi ewenement w skali Europy pod względem liczby uczelni, w tym uczelni niepublicznych. Mamy ponad 450 uczelni, na których kształci się ponad 1940 tys. studentów. Z tego 2/3 studentów kształci się w 126 uczelniach publicznych.

   Dostępność kształcenia to nie tylko liczba uczelni blisko miejsca zamieszkania. To również baza materialna uczelni, dobrze funkcjonujący system pomocy materialnej i co najważniejsze możliwość kształcenia na kierunku, którego absolwenci poszukiwani są na rynku pracy. Studenci cenią sobie dostępność kształcenia pod warunkiem, że jest to związane z jakością kształcenia oraz zdobytą wiedzą i umiejętnościami, które pozwalają odnaleźć się na rynku pracy i dają szanse na rozwój kariery zawodowej.

   Szanse uczelni na utrzymanie się na trudnym rynku edukacyjnym upatruję w szczególności w:

   - konsolidacji uczelni;

   - podnoszeniu jakości kształcenia i badań;

   - motywacyjnym zarządzaniu szkolnictwem wyższym, w tym powiązaniu dodatkowego finansowania uczelni z wynikami oceny jakości dydaktyki i badań;

   - efektywnym zarządzaniu uczelniami;

   - większym dostosowaniu kształcenia do potrzeb gospodarki i rynku pracy;

   - integrowaniu uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym;

   - rozwijaniu przedsiębiorczości i innowacyjności poprzez lepsze wykorzystanie potencjału ludzkiego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki;

   - większym otwarciu się uczelni na współpracę międzynarodową, internacjonalizację studiów;

   - większym udziale uczelni w procesie uczenia się przez cale życie;

   - możliwości dofinansowania uczelni ważnych dla regionu przez jednostki samorządu terytorialnego.

   Przygotowywana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego reforma systemu szkolnictwa wyższego i jej realizacja poprzez planowane zmiany legislacyjne w zakresie dydaktyki, zarządzania szkolnictwem wyższym i uczelnią, finansowania szkolnictwa wyższego, spraw dotyczących kadry akademickiej, a także pomocy materialnej dla studentów stworzą warunki do realizacji wspomnianych wyższej celów.

   Duże znaczenie dla rozwoju szkolnictwa wyższego ma możliwość wykorzystania funduszy europejskich i realizacja projektów w ramach PO ˝Innowacyjna gospodarka˝, PO ˝Infrastruktura i środowisko˝ i PO ˝Kapitał ludzki˝. W ramach Programu Operacyjnego ˝Kapitał ludzki˝, priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka, na działanie 4.1: Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy przeznaczone zostały środki w wysokości 898 866 839 EUR. W zakresie poddziałania 4.1.1. MNiSW zleciło już realizację projektu: Zamawianie kształcenia na kierunkach technicznych, matematycznych i przyrodniczych - pilotaż. Atrakcyjność kształcenia na wspomnianych kierunkach studiów będzie podnoszona poprzez:

   - stypendia dla studentów kształcących się na specjalnościach/kierunkach zamawianych;

   - programy wyrównawcze dla studentów pierwszego roku kształcących się na specjalnościach/kierunkach zamawianych - matematyka i/lub fizyka;

   - inne formy działalności dydaktycznej: współpracę uczelni z pracodawcami w zakresie wzmocnienia praktycznych elementów nauczania (praktyki, staże), umiędzynarodowienie procesu kształcenia (zajęcia prowadzone przez profesorów wizytujących), wzmocnienie innowacyjnych metod kształcenia.

   Reforma systemu szkolnictwa wyższego i badań oraz możliwość wykorzystania funduszy europejskich stworzą polskim uczelniom warunki dla podniesienia jakości kształcenia, lepszego konkurowania na europejskim rynku usług edukacyjnych, a także szanse na rozwój uczelni o znaczeniu regionalnym. Poza podstawowymi zadaniami uczelni dotyczącymi edukacji i badań, wzmocnieniu musi ulec jej funkcja społeczna, a współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym staje się koniecznością i jednocześnie szansą na rozwój.

   Łączę wyrazy szacunku

   Minister

   Barbara Kudrycka

   Warszawa, dnia 30 października 2008 r.