VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra - na ponowną interpelację posła Jacka Boguckiego

na interpelację nr 9759

w sprawie obowiązku szkolenia osób odpowiedzialnych za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego

   Nawiązując do pisma (sygn. SPS-023-9759p/09), przekazującego ponowną interpelację posła na Sejm RP pana Jacka Boguckiego z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie obowiązku szkolenia osób odpowiedzialnych za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Problematyka kierowania ruchem drogowym przez osoby upoważnione do dawania poleceń i sygnałów uczestnikom ruchu drogowego lub innym osobom znajdującym się na drodze publicznej, do czasu uregulowania jej przez aktualnie obowiązujące rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. Nr 132, poz. 839), była już uprzednio dwukrotnie przedmiotem regulacji - rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 4 maja 1999 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. z 1999r. Nr 48, poz. 481, z późn. zm.), które utraciło moc w związku z wejściem w życie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 września 2003 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. z 2003r. Nr 182, poz. 1784, z późn. zm.). Stan prawny pod rządami obu, już nieobowiązujących, aktów prawnych zawierał uregulowania dotyczące upoważnienia do podejmowania, w określonym zakresie, czynności związanych z kierowaniem ruchem drogowym przez osoby odpowiedzialne za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego. Oba rozporządzenia zawierały wymóg ukończenia przez takie osoby szkolenia, co było potwierdzane zaświadczeniem, którego ważność przedłużano co 12 miesięcy. Rozporządzenie w sprawie kierowania ruchem drogowym z 2003 r. zawierało ponadto (analogicznie do obecnie obowiązujących rozwiązań) zapis o ponoszeniu kosztów szkolenia przez pracodawcę lub osobę zainteresowaną.

   Celem wprowadzenia zmian zawartych w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym była m. in. poprawa stanu bezpieczeństwa osób uczestniczących w procesjach, pielgrzymkach czy też konduktach żałobnych. Z uwagi na charakter tych przedsięwzięć, a w szczególności liczbę osób w nich uczestniczących, ryzyko wystąpienia utrudnień w ruchu drogowym w trakcie przemarszu jest bardzo duże i wymaga posiadania przez osoby odpowiedzialne za utrzymanie porządku w czasie przemarszu stosownej wiedzy i umiejętności.

   Ponadto celem przekazania organizowania szkoleń dla osób kierujących ruchem drogowym do wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego było zwolnienie z tego obowiązku organów Policji. Od chwili wejścia w życie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym zaistniała bowiem możliwość delegowania policjantów oraz środków technicznych i finansowych dotychczas zaangażowanych w organizację szkoleń w przedmiotowym zakresie do wykonywania innych zadań. Ma to niewątpliwie wpływ na poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego. Należy zauważyć, że w chwili obecnej w wielu jednostkach Policji brakuje funkcjonariuszy, w związku z czym należy przykładać szczególną wagę do takiego sposobu zarządzania zasobami kadrowymi, który zapewni jak największy stopień bezpieczeństwa wszystkich obywateli RP. Ponadto podkreślenia wymaga fakt, że wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego, jako podmioty, które na co dzień zajmują się realizacją szkoleń z zakresu ruchu drogowego, posiadają wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną oraz odpowiednie zaplecze dydaktyczne, co jest gwarancją prowadzenia ww. szkoleń na odpowiednio wysokim poziomie.

   Nawiązując do kwestii włączenia się policjantów w realizację szkoleń dla osób odpowiedzialnych za utrzymanie porządku w trakcie przemarszu pielgrzymki, procesji lub konduktu pogrzebowego, pragnę zauważyć, że zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego są organizatorami przedmiotowych szkoleń. Zapis rozporządzenia nie wyklucza możliwości prowadzenia szkoleń przez inne podmioty, w tym przez Policję. Biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt, że komendant główny Policji podlega na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j.: Dz. U. z 2007r. Nr 43, poz. 277, z późn. zm.) ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, trudno zgodzić się ze stanowiskiem pana posła, zgodnie z którym nie było podstaw do zalecenia komendantowi głównemu Policji przez ministra spraw wewnętrznych i administracji włączenia się policjantów ruchu drogowego w realizację (a nie organizację - do której uprawnione są wyłącznie wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego) szkoleń z zakresu kierowania ruchem drogowym. Trzeba przy tym pamiętać, że Policja, na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy o Policji, ma obowiązek współdziałać z innymi organami i organizacjami w działaniach mających na celu poprawę bezpieczeństwa obywateli.

   Należy zauważyć, że wydanie ww. zalecenia miało na celu ograniczenie kosztów przedmiotowych szkoleń. Minister spraw wewnętrznych i administracji brał w tej sytuacji pod uwagę fakt, że osoby odpowiedzialne za utrzymanie porządku w trakcie przemarszu pielgrzymki często wykonują swoje zadania społecznie; pokrycie kosztów szkolenia mogłoby być dla nich znacznym obciążeniem finansowym.

   Odnosząc się do przywołanej przez pana posła sytuacji, w której ruchem drogowym w trakcie przemarszu procesji Bożego Ciała kierowali funkcjonariusze Straży Pożarnej, należy wskazać, że zarówno na podstawie przepisu aktualnego, jak i poprzednio obowiązujących rozporządzeń strażacy Państwowej Straży Pożarnej mieli i mają uprawnienia do wykonywania niektórych czynności związanych z kierowaniem ruchem drogowym jedynie w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej.

   Nowe rozporządzenie nie tylko nie zawęziło ich uprawnień, ale dodatkowo poszerzyło tę grupę osób o członków ochotniczej straży pożarnej oraz strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej. Należy jednak stwierdzić, że strażacy nie mieli i nie mają uprawnień do wydawania poleceń i sygnałów kierującym pojazdami w celu zapewnienia porządku podczas przemarszu konduktu pogrzebowego czy procesji Bożego Ciała.

   Nawiązując do wątpliwości pana posła dotyczących uprawnień do kierowania ruchem drogowym przez:

   - opiekunów (nauczycieli) wycieczek szkolnych i przedszkolnych,

   - opiekunów rajdów i pieszych wędrówek,

   - przewodników wycieczek

   pragnę zauważyć, że pod rządami obecnie obowiązującej ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) osoby te nie posiadają uprawnień do kierowania ruchem drogowym. Wejście w życie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym nie zmieniło więc sytuacji prawnej ww. osób.

   Nie ulega wątpliwości, że większość wycieczek szkolnych i przedszkolnych, a także wycieczek prowadzonych przez przewodników odbywa się w warunkach, gdzie należy korzystać z chodników dla pieszych lub wyznaczonych szlaków. Reguły poruszania się po szlakach turystycznych niebędących drogami publicznymi ustalone są w odrębnych przepisach.

   Odnosząc się do zastrzeżeń pana posła dotyczących 24-miesięcznego okresu ważności zaświadczeń potwierdzających odbycie szkolenia i posiadanie uprawnień do wykonywania czynności związanych z kierowaniem ruchem drogowym, należy przede wszystkim zauważyć, że okres ten jest dwukrotnie dłuższy od tego, jaki obowiązywał w okresie obowiązywania poprzednich rozporządzeń w sprawie kierowania ruchem drogowym. Generalnie wprowadzenie terminu ważności przedmiotowego zaświadczenia podyktowane było względami bezpieczeństwa. Osoby, o których mowa, wydając sygnały i polecenia kierującym pojazdami, odpowiedzialne są za bezpieczeństwo znacznej liczby osób i zasadne wydaje się weryfikowanie ich umiejętności w tym zakresie, w określonych odstępach czasu.

   Ponadto należy wskazać, że przedłużenie uprawnień nie musi każdorazowo generować dodatkowych kosztów. W § 9 ust. 7 rozporządzenia w sprawie kierowania ruchem drogowym wskazano, że właściwy organ - przed przedłużeniem ważności zaświadczenia - decyduje o potrzebie poddania danej osoby szkoleniu uzupełniającemu. Prawodawca pozostawił w tym zakresie swobodę dyrektorom wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego, którzy określą tryb, w jakim weryfikowane są umiejętności z zakresu kierowania ruchem drogowym, oraz ewentualne opłaty za przedłużenie uprawnień.

   Odnosząc się do propozycji zmian w przepisach rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym, pragnę poinformować, że podpisana przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 17 czerwca br. ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o uchyleniu lub zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz. U. Nr 98 poz. 817) wprowadza zmiany w delegacji ustawowej, zawartej w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, na podstawie której zostało wydane przedmiotowe rozporządzenie. Ponadto zgodnie z art. 36 pkt 5 ww. ustawy przepisy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym, w obecnym brzmieniu, będą obowiązywały do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o uchyleniu lub zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych. Ustawa ta weszła w życie w dniu 10 lipca br.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Adam Rapacki

   Warszawa, dnia 20 sierpnia 2009 r.