VI kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 7612
w sprawie rekultywacji gruntów rolnych zalanych w czasie powodzi
Panie Marszałku! W związku z przesłanym przy piśmie z dnia 17 sierpnia 2010 r., znak: SPS-024-7612/10, zapytaniem posła Sławomira Kopycińskiego w sprawie rekultywacji gruntów rolnych zalanych w czasie powodzi, uprzejmie Pana Marszałka informuję, że według danych zawartych we wnioskach wojewodów o uruchomienie procedury preferencyjnych kredytów na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej udzielanych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121, z późn. zm.), które wpłynęły do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do dnia 31 sierpnia 2010 r., w wyniku tegorocznej powodzi, obsunięcia się ziemi i huraganu poszkodowanych zostało 59 530 gospodarstw rolnych, natomiast szkody wystąpiły na obszarze 351 020,56 ha.
Jednocześnie pragnę Pana Marszałka poinformować, że Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza i okręgowe stacje chemiczno-rolnicze na terenach rolniczych dotkniętych powodzią wykonują nieodpłatnie badania gleb i roślin pod kątem wystąpienia ewentualnych skażeń na skutek naniesienia przez falę powodziową niebezpiecznych substancji chemicznych.
Minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił również z wnioskiem do ministra środowiska o przeznaczenie środków finansowych z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dofinansowanie zadań związanych z rekultywacyjnym wapnowaniem gleb zdegradowanych przez powódź oraz do prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o przeznaczenie środków finansowych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dofinansowanie zadań związanych z wapnowaniem zalanych użytków rolnych, celem ich detoksykacji.
Inspekcja Weterynaryjna w celu ograniczenia skutków powodzi zapewniła pomoc i koordynację przy organizacji utylizacji padliny oraz produktów pochodzenia zwierzęcego, pochodzących z zakładów przetwórstwa spożywczego, a także pomoc i koordynację w dezynfekcji budynków inwentarskich.
W związku z wystąpieniem w roku bieżącym strat w rolnictwie w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych na wniosek ministra rolnictwa i rozwoju wsi Rada Ministrów w dniu 1 czerwca 2010 r. podjęła uchwałę nr 87/2010 w sprawie programu pomocy dla rodzin rolniczych, w których gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej powstały szkody spowodowane przez powódź, obsunięcie się ziemi lub huragan w 2010 r., w którym przewiduje się udzielanie poszkodowanym producentom rolnym pomocy w formie:
1) kredytów preferencyjnych na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej znajdujących się na obszarach, gdzie szkody powstały w związku z powodzią, obsunięciem się ziemi lub huraganem, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz poręczeń i gwarancji spłaty ww. kredytów bankowych; kredyty te oprocentowane są obecnie dla kredytobiorcy w wysokości 2% w skali roku i mogą być przeznaczone zarówno na zakup środków do produkcji rolnej, jak i na odtworzenie zniszczonych środków trwałych;
2) na podstawie art. 41a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) pomocy w opłacaniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odraczania terminu płatności składek i rozkładania ich na dogodne raty, a także umarzania w całości lub w części bieżących składek na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez powódź, obsunięcie się ziemi lub huragan, składany do prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
3) pomocy w formie odraczania, rozkładania na raty, umarzania w części lub w całości przez prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych należności agencji;
4) ulg w podatku rolnym za 2010 r., na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast;
5) dopłat z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany przez Agencję Rynku Rolnego;
6) pomocy społecznej rodzinom rolniczym, na podstawie art. 40 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728, z późn. zm.), w formie jednorazowego zasiłku celowego w wysokości:
a) 2000 zł dla rodzin rolniczych prowadzących gospodarstwa rolne o powierzchni do 5 ha użytków rolnych albo dział specjalny produkcji rolnej;
b) 4000 zł dla rodzin rolniczych prowadzących gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 5 ha użytków rolnych.
O pomoc w ramach programu mogą ubiegać się rolnicy, producenci rolni lub rodziny rolnicze, w których gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej szkody spowodowane przez powódź, obsunięcie się ziemi lub huragan, oszacowane przez komisje powołane przez wojewodów, wyniosą średnio powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej w stosunku do produkcji z 3 lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły szkody, albo z 3 lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiły szkody z pominięciem roku o wielkości produkcji najwyższej i najniższej.
Należy zauważyć, że łączna kwota pomocy dla jednego gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego produkcji rolnej zostanie pomniejszona o 50%, jeżeli nie została zawarta na okres 12 miesięcy umowa ubezpieczenia obejmująca ochronę ubezpieczeniową co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich od co najmniej jednego z ryzyk: suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny.
Ponieważ w przypadku ubiegania się o większość form pomocy udzielanych w ramach ww. programu niezbędne jest oszacowanie zakresu i wysokości szkód przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód, na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa minister rolnictwa i rozwoju wsi w dniu 11 czerwca 2010 r. zwrócił się do wszystkich wojewodów z prośbą o podjęcie działań mających na celu sprawne oszacowanie strat w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej poszkodowanych w wyniku tegorocznej powodzi, obsunięcia się ziemi i huraganu.
Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r. (Dz. U. Nr 123, poz. 835) przyjęto następujące rozwiązania z zakresu rolnictwa:
1) możliwość zwracania przez starostę organizatorowi robót publicznych, który przy pracach związanych z usuwaniem skutków powodzi zatrudnił skierowane poszkodowane osoby fizyczne, które osobiście i na własny rachunek prowadzą działalność w zakresie produkcji rolnej w pozostającym w ich posiadaniu gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub prowadzą dział specjalny produkcji rolnej, o którym mowa w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.), oraz ich domowników i małżonków przez okres do 12 miesięcy, ale nie dłużej niż do 31 grudnia 2011 r., poniesionych kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia skierowanych osób w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie iloczynu dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby zatrudnionych skierowanych osób;
2) wydłużenie do 60 dni terminu składania wniosku o zaliczkę w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 beneficjentom, których gospodarstwa rolne uległy zalaniu w wyniku powodzi;
3) przy ustalaniu prawa do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej albo prawa do świadczeń rodzinnych, w okresie do dnia 31 grudnia 2011 r., do dochodu z gospodarstwa rolnego nie wlicza się powierzchni, która uległa zalaniu na skutek powodzi, jeżeli zalaniu na skutek powodzi uległo co najmniej 30% powierzchni tego gospodarstwa;
4) możliwość umarzania w całości lub w części wraz z odsetkami pożyczek przyznanych przed dniem wejścia w życie ustawy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych osobom niepełnosprawnym na działalność rolniczą, jeżeli w związku z powodzią nastąpiła utrata możliwości spłaty pożyczki.
Pragnę także poinformować, że w ramach przygotowanego pakietu zmian Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 wprowadzono do programu nowe działanie: Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych. Pomoc w ramach tego działania przeznaczona będzie na inwestycje w gospodarstwach rolnych, poszkodowanych w wyniku klęsk żywiołowych. Pomoc przyznawana będzie tym beneficjentom, w których gospodarstwach, w wyniku wystąpienia niekorzystnego zjawiska atmosferycznego, wystąpiły straty w środkach trwałych służących do produkcji rolnej (budynki, budowle, maszyny, urządzenia, inwentarz żywy, plantacje wieloletnie, w tym sady) w wysokości równej co najmniej kwocie 10 tys. zł. Kwota pomocy będzie mogła wynieść do 130% wartości szkód, jednakże nie więcej niż 300 tys. zł w okresie trwania PROW na lata 2007-2013 i jednocześnie maksymalnie 90% poniesionych kosztów kwalifikowalnych operacji. Przewiduje się objęcie pomocą ok. 4-6 tys. gospodarstw. Budżet działania wyniesie 100 mln. euro.
Niezależnie od uruchomienia nowego działania planuje się również wprowadzenie możliwości zwiększenia poziomu refundacji do 80% w ramach działania: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej - dla gospodarstw dotkniętych zniszczeniami, tj. dla gospodarstw, w których wyszacowano minimum 30% strat w uprawach lub nie mniej niż 1050 zł w odniesieniu do strat w majątku trwałym.
Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników, w ramach promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej, dofinansowuje kolonie dla 13 235 dzieci rolników objętych rolniczym ubezpieczeniem społecznym na łączną kwotę 8 709 900 zł, w tym również dzieci z rodzin poszkodowanych w wyniku powodzi i innych zdarzeń pogodowych w 2010 r. Według deklaracji organizatorów pomocą zostanie objęte ok. 2618 dzieci, z rodzin poszkodowanych, z całkowitym sfinansowaniem ich pobytu ze środków funduszu składkowego w wysokości 900 zł na jedno dziecko, na łączną kwotę 2 356 200 zł.
Prowadzone są również prace mające na celu stosowanie przez banki prolongaty i karencji do 2 lat w spłatach rat kapitału i odsetek kredytów preferencyjnych z dopłatami do oprocentowania ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Minister rolnictwa i rozwoju wsi w dniu 9 lipca 2010 r. podpisał nowelizację rozporządzenia z dnia 12 marca 2007 r. w sprawie rodzajów dowodów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności (Dz. U. Nr 46, poz. 308, z późn. zm.), mającą na celu umożliwienie przyznania płatności w pełnej wysokości rolnikom, którzy ze względu na powódź nie mogą wypełnić wszystkich warunków koniecznych do uzyskania płatności.
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa planuje wypłaty płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz płatności ONW za rok 2010 w pierwszej kolejności dla rolników z terenów dotkniętych powodzią.
Jednocześnie uprzejmie informuję Pana Marszałka, że wystąpiłem do wojewody mazowieckiego o przedstawienie informacji odnośnie do sposobu załatwienia prośby wójta gminy Słubice o pomoc dla rolników na rekultywację gruntów. Po otrzymaniu odpowiedzi niezwłocznie przekażę stosowne informacje.
Sekretarz stanu
Kazimierz Plocke
Warszawa, dnia 2 września 2010 r.