VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 4746

w sprawie prawnomiędzynarodowego statusu Kosowa oraz działań Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie uznania za państwo jednostki terytorialnej niebędącej państwem

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając z upoważnienia prezesa Rady Ministrów na interpelację pana posła Karola Karskiego (pismo nr SPS-023-4746/08 z dnia 14 sierpnia 2008 r.) w sprawie prawnomiędzynarodowego statusu Kosowa oraz działań Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie uznania za państwo jednostki terytorialnej niebędącej państwem, uprzejmie informuję, że do dnia dzisiejszego (stan na 5 września br.) Kosowo uznane zostało przez 46 państw - członków Organizacji Narodów Zjednoczonych: Afganistan, Albanię, Australię, Austrię, Belgię, Belize, Bułgarię, Burkina Faso, Chorwację, Czechy, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Irlandię, Islandię, Japonię, Kanadę, Kolumbię, Koreę Południową, Kostarykę, Liberię, Lichtenstein, Litwę, Luksemburg, Łotwę, Maltę, Monako, Nauru, Niderlandy, Niemcy, Norwegię, Polskę, Peru, San Marino, Senegal, Sierra Leone, Słowenię, Szwajcarię, Szwecję, Turcję, USA, Węgry, Wielką Brytanię, Włochy, Wyspy Marshalla. Niepodległość Kosowa uznał także niebędący członkiem ONZ i nieuznawany przez Polskę Tajwan.

   Polska była osiemnastym w kolejności krajem, który uznał niepodległość Kosowa, zaś wśród krajów Unii Europejskiej Polska, wg kolejności chronologicznej, była dziesiąta.

   Do chwili obecnej (stan na 5 września br.) stosunki dyplomatyczne z Kosowem nawiązało 19 państw: Albania, Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Procedurę nawiązywania stosunków dyplomatycznych z Kosowem rozpoczęła 16 lipca br. Litwa. Do nawiązania stosunków dyplomatycznych przygotowuje się również Chorwacja, a Norwegia ogłosiła, iż uczyni to w niedalekiej przyszłości. Spośród krajów Unii Europejskiej stosunki z Kosowem nawiązało 15 państw: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

   Polska nie nawiązała dotychczas stosunków dyplomatycznych z Republiką Kosowa.

   Obecnie (stan na 5 września br.) przedstawicielstwa dyplomatyczne w Kosowie posiada 14 państw: Albania, Austria, Bułgaria, Czechy, Francja, Niderlandy, Niemcy, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Turcja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. 5 państw - Dania, Estonia, Litwa, Łotwa i Szwecja - mianowało przedstawicielami dyplomatycznymi w Kosowie swoich przedstawicieli dyplomatycznych rezydujących w innych państwach.

   Rząd RP sytuację wewnętrzną w Kosowie ocenia jako stabilną, choć skomplikowaną. Obecnie najważniejszym wyzwaniem jest rekonfiguracja obecności międzynarodowej w Kosowie. Od 26 lipca br. trwa 120-dniowy okres przejściowy służący rozlokowaniu misji Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony EULEX KOSOVO. 18 sierpnia br. EULEX podpisała z Misją Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMiK) porozumienie techniczne w sprawie przejęcia jej zasobów materialnych.

   Odnosząc się do porównania sytuacji Kosowa z sytuacją Abchazji oraz Osetii Południowej, rząd RP pozostaje na stanowisku, iż przypadek Kosowa ma charakter szczególny, niemogący stanowić precedensu w stosunku do innych regionów lub obszarów państw o tendencjach separatystycznych.

   Okres obowiązywania rezolucji RB NZ 1244 (1999) nie został określony w niej samej, kończy się ona bowiem standardowym stwierdzeniem, że Rada Bezpieczeństwa będzie nadal zajmować się kwestią Kosowa. Rezolucja ta nie została jak dotąd zmodyfikowana lub uchylona aktem o tej samej mocy prawnej, tj. przez inną rezolucję RB. W przypadku Kosowa uwarunkowania polityczne i rozkład głosów wśród stałych członków Rady Bezpieczeństwa powodują, że takie rozwiązanie nie wydaje się obecnie możliwe. Nie ma zatem podstaw do stwierdzenia, że rezolucja RB NZ nr 1244 (1999) nie obowiązuje. Ponadto Konstytucja Kosowa w art. 153 odwołuje się do rezolucji RB NZ nr 1244 (1999) i instytucjonalnych rozwiązań w niej zawartych. Tym samym instytucje ustanowione przez wskazaną rezolucję nie zostały zmienione przez suwerenne państwo (Kosowo). Podobnie unijna misja EULEX nie przejęła odpowiedzialności za działania sił międzynarodowych w Kosowie, a została włączona w strukturę instytucjonalną ustanowioną przez rezolucję RB NZ nr 1244 (1999).

   Rząd RP stoi na stanowisku, że rezolucja RB ONZ 1244 stanowi obowiązującą wykładnię prawno-międzynarodową, sankcjonującą obecność wspólnoty międzynarodowej na terenie Kosowa, a co za tym idzie - funkcjonowania misji ONZ (UNMiK), która została powołana na mocy tej rezolucji i stanowi reprezentację wspólnoty międzynarodowej w Kosowie. Rezolucja 1244 nie jest typową rezolucją ustanawiającą obecność misji ONZ na danym terenie. Z reguły takie rezolucje zawierają wskazanie konkretnej daty zakończenia danej misji, kiedy to Rada ponownie ocenia konieczność dalszego funkcjonowania i ewentualnie decyduje o przedłużeniu mandatu misji. Rezolucja 1244 stanowi, że zmiany w funkcjonowaniu misji (tj. jej zakończenie) muszą być podjęte za zgodą Rady Bezpieczeństwa, na drodze rezolucji. Jednocześnie rezolucja nadaje SG ONZ relatywnie szerokie uprawnienia dotyczące podejmowania decyzji co do zmian charakteru funkcjonowania misji.

   Działania polskie w Kosowie wynikają z rezolucji 1244 RB ONZ. Polska jest poważnym uczestnikiem sił wypełniających mandat ONZ na tym terenie (140 policjantów i 1 obserwator wojskowy) i jest reprezentowana w ramach misji UNMiK już od samego początku jej istnienia. Od czasu przyjęcia przez RB ONZ rezolucji 1244 (10 czerwca 1999 r.) do chwili obecnej rząd RP konsekwentnie realizuje jej postanowienia, stojąc na stanowisku, że wszelkie zmiany funkcjonowania obecności wspólnoty międzynarodowej powinny zostać rozwiązane na drodze dyplomatycznej.

   Pomimo zmian w statusie prawno-międzynarodowym Federalnej Republiki Jugosławii, rezolucja 1244 jest realizowana w pełnym zakresie, a jej zapisy są w pełni respektowane przez stałych członków Rady Bezpieczeństwa, jak i rząd RP.

   W przekazanym 12 czerwca br. Radzie Bezpieczeństwa ONZ raporcie sekretarza generalnego tej organizacji zarysowany został (potwierdzony w raporcie EUSR z 22 sierpnia br.) podział kompetencji między UNMiK a EULEX - EULEX stopniowo przejmować ma odpowiedzialność operacyjną w obszarach: sądownictwo, struktury policyjne i sprawy celne, podczas gdy rolą UNMiK ma być monitorowanie, raportowanie, wsparcie władz Kosowa przy przystępowaniu do umów i porozumień międzynarodowych oraz wsparcie praktycznego dialogu między Belgradem a Prisztiną. Kompetencje KFOR-u to monitorowanie, sprawdzanie i egzekwowanie przestrzegania porozumień i traktatów międzynarodowych, wspieranie pomocy humanitarnej, w tym powrotu uchodźców do Kosowa, egzekwowanie przestrzegania prawa i porządku publicznego, patrolowanie, w tym patrole z Policją Graniczną Republiki Macedonii i policją kosowską, utrzymywanie posterunków obserwacyjnych, zabezpieczanie konwojów oraz konfiskowanie nielegalnie posiadanej broni, utrzymywanie Quick Reaction Force (QRF) w gotowości do działania. Pozostałe kompetencje znajdować się będą w wyłącznej gestii rządu Kosowa.

   Polska jest jednym z 46 krajów (w tym 20 innych krajów Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych), które uznały niepodległość Kosowa. Liczymy na stopniowe umacnianie się tego państwa na arenie międzynarodowej i jego zbliżenie, podobnie jak w przypadku pozostałych krajów Bałkanów Zachodnich, ze strukturami Unii Europejskiej. Rząd polski konsekwentnie popiera perspektywę europejską dla Bałkanów Zachodnich, podkreślając, iż przyszłe członkostwo zarówno Serbii, jak i Kosowa we Wspólnocie pomoże obydwu państwom rozwiązywać dzielące je kwestie trudne i sporne w drodze europejskiego porozumienia.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Jan Borkowski

   Warszawa, dnia 9 września 2008 r.