VI kadencja

Odpowiedź ministra obrony narodowej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 6918

w sprawie niepodpisania przez Polskę konwencji z Oslo o zakazie stosowania bomb kasetowych

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, na interpelację pani poseł Izabelli Sierakowskiej w sprawie niepodpisania przez Polskę konwencji z Oslo o zakazie stosowania bomb kasetowych (SPS-023-6918/08), uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Rząd polski dostrzega problemy humanitarne będące następstwem użycia niektórych typów amunicji kasetowej. Widzi również potrzebę uregulowania kwestii stosowania tego rodzaju amunicji, tak aby skutecznie eliminować problemy z tym związane. Problemy humanitarne związane z użyciem amunicji kasetowej wynikają z dwóch rodzajów przyczyn: po pierwsze, ze stosunkowo dużej zawodności amunicji kasetowej starych konstrukcji, która - nie posiadając samolikwidatorów w przypadku niezadziałania bezpośrednio po uderzeniu w cel lub upadku na powierzchnię terenu - staje się groźnym niewybuchem, po drugie, z nieprzestrzegania podstawowych norm międzynarodowych prawa humanitarnego zawartych w konwencjach o ochronie ofiar wojny, podpisanych w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 r. (Dz. U. z 1956 r. Nr 38, poz. 171, ze zm.), i ich protokołach dodatkowych z dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175). Postanowienia I Protokołu Dodatkowego (cześć IV, dział I, rozdz. I, II i IV), którego również Polska jest stroną, w sposób wszechstronny regulują kwestie użycia wszelkiej broni konwencjonalnej, a więc i amunicji kasetowej.

   Amunicja kasetowa starego typu, o wysokiej zawodności i pozbawiona zdolności samolikwidacji, która stwarza istotne zagrożenie dla ludności cywilnej, powinna być zakazana. Należy podkreślić, że amunicja, będąca na wyposażeniu polskiej armii, wyposażona jest w odpowiednie systemy autodestrukcji powodujące unieszkodliwienie jej elementów w przypadku niezadziałania zgodnego z przeznaczeniem. Odznacza się - w przeciwieństwie do starych, zawodnych konstrukcji, stwarzających istotne zagrożenie dla ludności cywilnej - wysoką niezawodnością działania (ok. 97-99% według informacji krajowego producenta tego typu wyrobów i Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia). Potwierdzają to próby poligonowe przeprowadzone przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej w 2008 r., podczas których niezawodność podpocisków wyniosła 100%. Amunicja ta, stosowana zgodnie z obowiązującymi zasadami międzynarodowego prawa humanitarnego, w szczególności zawartymi w protokołach dodatkowych z 1977 r. do konwencji genewskich - określającymi środki ostrożności, które należy podjąć podczas przeprowadzania ataku - nie stanowi zagrożenia dla ludności cywilnej większego niż inne rodzaje amunicji. Oznacza to, że stosowanie produkowanej w Polsce amunicji kasetowej nie powoduje powstawania znacznych ilości tzw. pozostałości wojennych (niewybuchów), jakie występują w przypadku amunicji nieposiadającej urządzeń powodujących samozniszczenie.

   Dostrzegając problemy humanitarne będące następstwem użycia niektórych typów amunicji kasetowej, Polska aktywnie uczestniczy w toczących się pracach w gronie państw stron Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych rodzajów broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienie lub mające niekontrolowane skutki z dnia 10 października 1984 r. (Dz. U. Nr 23, poz. 104, ze zm.), tzw. konwencji CCW, dotyczących wynegocjowania porozumienia - przyszłego Protokołu VI dotyczącego amunicji kasetowej - które pozwoli zachować równowagę między potrzebami militarnymi a humanitarnymi skutkami użycia amunicji kasetowej. Ponadto, przywiązując bardzo dużą wagę do realizacji polityki umacniania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, Polska konsekwentnie stosuje zasadę nieeksportowania amunicji kasetowej, podobnie jak min przeciwpiechotnych, co umożliwia sformułowanie tezy, iż nie są znane przypadki spowodowania przez amunicję kasetową pochodzącą z Polski strat lub uszczerbku na zdrowiu ludzi, w szczególności wśród ludności cywilnej.

   W dniu 3 grudnia 2008 r. w Oslo ponad 100 państw podpisało Konwencję o zakazie amunicji kasetowej ustanawiającą bezwarunkowy i natychmiastowy zakaz użycia, posiadania, produkcji i przekazywania wszelkiej amunicji kasetowej. Należy jednak mieć na uwadze, że główni producenci, eksporterzy, posiadacze i użytkownicy tej amunicji wykluczają związanie się tym zakazem w najbliższej przyszłości. Należą do nich m.in. Brazylia, Chiny, Indie, Korea Południowa, Pakistan, Stany Zjednoczone Ameryki oraz większość państw Bliskiego Wschodu.

   Ponadto pragnę zauważyć, że ze względu na konieczność zapewnienia własnego bezpieczeństwa poza Polską decyzję o nieprzystąpieniu do Konwencji o zakazie amunicji kasetowej podjęły również takie państwa członkowskie Unii Europejskiej, jak: Cypr, Estonia, Finlandia, Grecja, Rumunia i Słowacja. Położenie tych państw determinuje konieczność posiadania zdolności obronnych niepozwalających na rezygnację z tego rodzaju uzbrojenia. Istotne znaczenie ma również fakt, iż w grupie 94 państw, które podpisały wskazaną konwencję, znalazły się w większości kraje:

   1) nieposiadające amunicji kasetowej - ok. 70% tej liczby;

   2) mogące zrezygnować z tego rodzaju uzbrojenia ze względu na uwarunkowania środowiska bezpieczeństwa;

   3) zdolne do wprowadzenia na wyposażenie swoich sił zbrojnych bardzo zaawansowanych i drogich systemów uzbrojenia.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, pozostaję w przekonaniu, że uzna je Pan Marszałek za zasadne.

   Z wyrazami szacunku i poważania

   Minister

   Bogdan Klich

   Warszawa, dnia 6 stycznia 2009 r.