VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 4359

w sprawie zmian dotyczących przedmiotu: wychowanie do życia w rodzinie

   Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie pana posła Tadeusza Wity w sprawie zmian dotyczących przedmiotu: wychowanie do życia w rodzinie (SPS-024-4359/09), uprzejmie informuję, że:

   Minister edukacji narodowej, stosownie do postanowień zawartych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78, z późn. zm.), zapewnia, w ramach zajęć edukacyjnych wychowania do życia w rodzinie, warunki realizacji w szkołach wskazanych w ustawie treści edukacyjnych.

   Sposób nauczania w tym zakresie reguluje rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartościach rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 67, poz. 756, z późn. zm.).

   Uprzejmie informuję, że od 1 września 2009 r. w przedszkolach, w klasach I szkoły podstawowej oraz w klasach I gimnazjum będzie realizowana nowa podstawa programowa określona rozporządzeniem ministra edukacji narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Kładzie ona szczególny nacisk na kształtowanie właściwych postaw dzieci i młodzieży, tj. prospołecznej, prozdrowotnej, prorodzinnej, w tym również postawy odpowiedzialności za decyzje dotyczące drogi życiowej. Treści nauczania dotyczące szeroko rozumianej ludzkiej seksualności zostały wyodrębnione w celach ogólnych oraz w treściach nauczania - wymaganiach szczegółowych przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie, a ponadto w treściach nauczania takich przedmiotów, jak przyroda, biologia, wychowanie fizyczne oraz etyka. Należy zatem zwrócić uwagę na wieloaspektowość przedmiotowej problematyki w dokumencie. Kształtowanie, a następnie wzmacnianie postawy szacunku wobec siebie i innych, połączone ze znajomością organizmu ludzkiego, powinno sprzyjać prawidłowemu rozwojowi psychoseksualnemu w kolejnych fazach życia, a w konsekwencji odpowiedzialności w przeżywaniu własnej płciowości, znajomości metod i środków antykoncepcji, norm zachowań seksualnych oraz przygotowaniu do założenia rodziny. Powinno również skłaniać uczniów do refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych, a co się z tym wiąże, przyjmowania świadomej odpowiedzialności za słowa i czyny, aby uchronić młodych ludzi przed konsekwencjami takimi, jak niepożądana ciąża czy choroby przenoszone drogą płciową.

   Obowiązująca podstawa programowa zajęć wychowania do życia w rodzinie oraz nowa, która będzie wprowadzana w szkołach od roku szkolnego 2009/2010, począwszy od klasy I szkoły podstawowej i klasy I gimnazjum, zapewniają realizację postanowień ustawy o planowaniu rodziny (...), a treści nauczania w zakresie wiedzy o życiu seksualnym, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartościach rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji pozwalają uczniom poznać i zrozumieć złożoność powyższej problematyki w aspekcie naukowym, społecznym, kulturowym i etycznym.

   Przygotowywana obecnie nowelizacja rozporządzenia obejmuje m.in. przepisy doprecyzowujące warunki uczestnictwa uczniów w zajęciach i zakłada zmianę w sposobie wyrażania przez rodziców (prawnych opiekunów) decyzji w ww. sprawie. Uczniowie będą mieli obowiązek uczęszczania na zajęcia edukacyjne wychowanie do życia w rodzinie, jeżeli ich rodzice (prawni opiekunowie) bądź sami pełnoletni uczniowie nie wyrażą w formie pisemnej sprzeciwu wobec udziału w zajęciach. Nieobowiązkowy udział uczniów w zajęciach, podczas których realizowane są treści zawarte w art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, wynika z konstytucyjnego prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

   Ministerstwo Edukacji Narodowej w żadnym z realizowanych lub planowanych zadań nigdy nie promowało zachowań seksualnych z użyciem środków antykoncepcyjnych, a z tematyki zajęć wychowanie do życia w rodzinie jednoznacznie wynika, że nie mogą być one w żadnym przypadku utożsamiane z instruktażem stosowania antykoncepcji. Zdaniem ministerstwa oraz wielu uznanych autorytetów brak lub niedobór zajęć we właściwy sposób podejmujących tematykę dotyczącą wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartościach rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji jest jedną z głównych przyczyn ryzykownych zachowań młodzieży. Dokonany przez Światową Organizację Zdrowia przegląd wyników trzydziestu pięciu badań z różnych krajów wykazał, że wprowadzenie edukacji seksualnej do szkół często opóźnia lub zmniejsza aktywność seksualną młodzieży oraz prowadzi do częstszego stosowania antykoncepcji, przyczyniając się w ten sposób do zmniejszenia liczby niepożądanych ciąż wśród nastolatek. Należy dodać, że programy okazywały się skuteczniejsze, gdy wprowadzono je, zanim młodzi ludzie podjęli aktywność seksualną. Lepsze efekty uzyskano także wtedy, gdy przekazywano młodzieży nie tylko praktyczne wiadomości na temat bezpiecznego seksu, ale i wiedzę dotyczącą postaw i norm społecznych. Oznacza to również, że skuteczniejsze okazywały się te programy, które łączyły promocję wstrzemięźliwości seksualnej z rzetelną wiedzą na temat bezpiecznego seksu, niż te, w których nacisk kładziono wyłącznie na namawianie młodzieży do wstrzemięźliwości.

   Informuję, że aktualnie Ministerstwo Edukacji Narodowej nie prowadzi statystyk dotyczących ciąż wśród nastolatek w różnych grupach wiekowych, natomiast wg sprawozdania Rady Ministrów z wykonania w roku 2001 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Warszawa, lipiec 2002) w grupie nastolatek do 15 roku życia odnotowano 349 porodów, w tym 62 wśród nastolatek do 14 lat. W sumie w 2001 r. wśród kobiet w przedziale wieku 15-19 lat odnotowano w Polsce 25 777 porodów. Przytoczone dane dotyczą jedynie tzw. porodów żywych, a nie ogólnej liczby ciąż.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że zajęcia wychowanie do życia w rodzinie mogą być prowadzone przez osoby, które ukończyły studia wyższe z zakresu nauk o rodzinie albo studia podyplomowe lub kursy kwalifikacyjne zgodne z treściami programowymi zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne. Kształceniem nauczycieli z tego zakresu zajmują się uczelnie oraz placówki doskonalenia nauczycieli na terenie całego kraju.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Zbigniew Włodkowski

   Warszawa, dnia 29 lipca 2009 r.