VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 24211

w sprawie uregulowania kwestii rekompensaty za szkody wyrządzone przez ptactwo

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację posła Janusza Cichonia z dnia 12 sierpnia 2011 r., przekazaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 31 sierpnia 2011 r., znak: SPS-023-24211, w sprawie uregulowania kwestii rekompensaty za szkody wyrządzone przez ptaki, przekazuję poniższe informacje.

   Zagadnienie szkód wyrządzanych przez ptaki jest bardzo złożone zarówno z uwagi na samą specyfikę wyrządzanych szkód, jak i liczbę gatunków, które postrzega się jako problematyczne. Część gatunków powodujących szkody na polach uprawnych (gęsi: gęgawa, zbożowa oraz białoczelna) zaliczana jest do gatunków łownych na mocy rozporządzenia ministra środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 433). Kwestie rekompensaty za szkody wyrządzanie przez gatunki łowne reguluje ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066, z późn. zm.). Poza ww. gatunkami szkody w zasiewach powodować mogą głównie łabędzie (łabędź niemy, ewentualnie łabędź krzykliwy) i żurawie, gatunki objęte ochroną ścisłą na mocy załącznika nr 1 do rozporządzenia ministra środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237).

   W przypadku ww. gatunków niezwykle trudne jest obiektywne oszacowanie oraz udowodnienie strat. Bez prowadzenia stałych obserwacji ptaków trudno ustalić, jaki gatunek spowodował wystąpienie szkody (np. poprzez wydziobanie ziarna). Na polach uprawnych żerują również inne gatunki ptaków, m.in. wspomniane wcześniej gatunki łowne, a także wrony siwe i gawrony. Jeszcze inne gatunki, niepowodujące szkód, zatrzymują się na polach wyłącznie na odpoczynek, dodatkowo utrudniając identyfikację gatunku przebywającego na terenie, na którym wystąpiła szkoda. Kolejną trudnością jest możliwość spowodowania szkody przez inne gatunki zwierząt, a następnie przypisanie ich łabędziom lub żurawiom w momencie pojawienia się tych gatunków w miejscu wystąpienia szkody. W takiej sytuacji niezwykle trudno byłoby udowodnić, iż szkoda nie została spowodowana przez ww. gatunki, skoro w danym momencie na terenie przebywa stado ptaków tych gatunków. Ponadto szkody mogą powstawać w bardzo krótkim okresie czasu, np. w przeciągu jednego dnia. Po tym czasie ptaki odlatują, gdyż wyczerpują bazę żerową i ich stwierdzenie przez pracownika regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, który mógłby potwierdzić wyrządzenie szkody, staje się niemożliwe. W przypadku umieszczenia żurawia bądź łabędzi na liście gatunków, za które wypłacane są odszkodowania, można się spodziewać bardzo dużej liczby spraw, z czego w większości przypadków nie byłoby możliwe ustalenie gatunku, który spowodował szkodę.

   Wymienione powyżej kwestie powodują, że oszacowanie szkody i stwierdzenie, iż została ona wyrządzona przez konkretny gatunek ptaka, jest niezwykle trudne. Zmiana przepisów w zakresie poszerzenia grupy gatunków, za które zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.) nie wydaje się na chwilę obecną możliwa. Wynika to z trudności w szacowaniu szkód powodowanych przez te zwierzęta. Zgodnie z art. 126 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy odpowiedzialność Skarbu Państwa nie obejmuje utraconych korzyści, a ogranicza się jedynie do szkody rzeczywistej, którą należy udowodnić. Ze względu na biologię tych zwierząt i ich dużą mobilność trudno jest wyodrębnić szkody przez nie powodowane.

   Jednocześnie informuję, iż obecnie na ukończeniu są prace nad strategią gospodarowania krajową populacją żurawia. Wykonywane są one w ramach projektu: ˝Opracowanie krajowych strategii gospodarowania wybranymi gatunkami zagrożonymi lub konfliktowymi˝ realizowanego ze środków Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝. Prace prowadzone są przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i mają na celu rozpoznanie istniejącego problemu oraz ograniczenie konfliktów i minimalizację szkód wyrządzanych przez ten gatunek. Zakończenie prac, których efektem będzie sporządzenie projektu strategii, nastąpi prawdopodobnie jeszcze w tym roku kalendarzowym.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Janusz Zaleski

   Warszawa, dnia 30 września 2011 r.