VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 2676

w sprawie proponowanego usunięcia z listy lektur szkolnych dzieł Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza i innych autorów

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Stanisława Pięty (SPS-023-2676/08) w sprawie proponowanego usunięcia z listy lektur szkolnych dzieł Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza i innych autorów, uprzejmie wyjaśniam:

   Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi prace nad zmianą podstawy programowej kształcenia ogólnego, która zawiera m.in. kanon lektur szkolnych. Do tworzenia projektu nowej podstawy zostały zaproszone wybitne autorytety polskiego świata nauki oraz doświadczeni nauczyciele, metodycy i pracownicy systemu egzaminacyjnego.

   Aktualnie wstępny projekt podstawy programowej kształcenia ogólnego skierowany został do szerokiej konsultacji społecznej i umieszczony na stronie www.reformaprogramowa.men.gov.pl. Decyzje w sprawie ostatecznego kształtu projektu, w tym listy lektur szkolnych, zostaną podjęte po zakończeniu tychże konsultacji.

   Niezależnie od powyższego zauważyć należy, że przedstawiony projekt nie wyklucza możliwości uczenia w szkole wierszyka Władysława Bełzy ˝Kto ty jesteś? Polak mały˝ i czytania z dziećmi ˝Kubusia Puchatka˝ w klasach 1-3 szkoły podstawowej. Proponowana podstawa nie narzuca bowiem lektur dla klas 1-3, pozostawiając to wyborowi nauczyciela, który najlepiej zna swoich uczniów i potrafi dobrać dla nich odpowiednie do ich wieku lektury.

   Na zaproponowanej liście znajdują się książki Henryka Sienkiewicza. W klasach 4-6 szkoły podstawowej jest ˝W pustyni i w puszczy˝ oraz na poziomie gimnazjum (a nie, jak obecnie, w liceum) wybrana powieść historyczna (a więc np. Potop lub Quo Vadis). Także dzieła Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego oczywiście pozostają obowiązkowymi lekturami uczniów w polskich szkołach. Młodzież będzie także zapoznawała się z twórczością Stefana Żeromskiego, w liceum bowiem nauczyciel ma obowiązek wybrać jeden z utworów tego autora. Uczniowie poznają również twórczość Williama Szekspira. Na poziomie liceum nauczyciel ma obowiązek wybrać i omówić z uczniami ˝Makbeta˝ lub ˝Hamleta˝(do tej pory był tylko ˝Makbet˝).

   Nie można się zgodzić z twierdzeniem, że uczniowie będą czytali lektury wyłącznie we fragmentach. Nauczyciel ma obowiązek omówić z nimi na lekcji fragment stosowny do zawartych w podstawie wymagań, ale książka powinna być czytana w całości. W takim sensie używa się pojęcia ˝fragment˝ we wszystkich wcześniejszych podstawach programowych. Prezentowane propozycje to minimum, które uczeń będzie znał, kończąc szkołę danego typu. Nauczyciel, oceniając potrzeby i możliwości uczniów, może korzystać również z innych utworów literatury polskiej i światowej.

   Dobra książka pełni istotną rolę w kształtowaniu ludzkich postaw. Ważnym zadaniem polskiej szkoły jest rozbudzanie w uczniach zainteresowania literaturą piękną i kształtowanie umiejętności analizy dzieł literackich. Szkoła ma obowiązek dokładać wszelkich starań, aby uczniowie zapoznali się w młodości z jak najszerszym wyborem wartościowych pozycji literatury polskiej i światowej. Jednakże z powodu ogromnego bogactwa wartościowej literatury nauczyciel polonista jest w stanie dokładnie omówić na lekcji tylko niektóre z tych pozycji. Tradycyjnie określa się zestaw tekstów, które koniecznie powinny zostać omówione na lekcjach języka polskiego. Jednocześnie podstawowym celem nauczania jest ukształtowanie u ucznia trwałej postawy aktywnego czytelnika i dostarczenie mu motywacji do korzystania z książek w dalszym życiu.

   Aby poznać zdanie środowisk oświatowych i samorządowych na temat proponowanych zmian, zorganizowany został cykl debat wojewódzkich, podczas których minister Katarzyna Hall wraz z wiceministrami resortu edukacji prezentować będzie założenia reformy programowej. Spotkania będą okazją do dyskusji o kierunkach zmian i kształcie systemu edukacji w Polsce.

   Uwagi i opinie z konsultacji zostaną wzięte pod uwagę w dalszej pracy nad całym projektem podstawy programowej, w tym propozycji lektur, które mają być podstawą do kształcenia wskazanych w tym dokumencie koniecznych umiejętności, wiedzy i postaw. Szerokie zainteresowanie i liczne głosy dotyczące przedstawionej wstępnej wersji projektu bez wątpienia przyczynią się do lepszych efektów pracy nad tym ważnym dokumentem programowym dla polskich szkół.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Krystyna Szumilas

   Warszawa, dnia 6 maja 2008 r.