VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 11398

w sprawie przyczyn likwidacji połączeń kolejowych przez PKP InterCity SA

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację posła Wojciecha Żukowskiego w sprawie przyczyn likwidacji połączeń kolejowych przez PKP InterCity SA przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

   Ograniczenia w połączeniach kolejowych realizowanych na podstawie dofinansowania z budżetu państwa wprowadzone przez PKP InterCity SA we wrześniu 2009 r. nie były skutkiem zmniejszenia kwoty dotacji. Wdrożona w połowie grudnia 2008 r. oferta połączeń pociągami pospiesznymi zgodnie z prognozą miała wygenerować deficyt w wysokości ok. 130 mln zł. Jeszcze w czerwcu 2009 r. wobec zgłaszanych przez Ministerstwo Infrastruktury w tej kwestii wątpliwości zarząd spółki potwierdzał, że taka kwota dofinansowania będzie wystarczająca. Dopiero w lipcu 2009 r. do Ministerstwa Infrastruktury wpłynęła informacja, że kwota dofinansowania najprawdopodobniej nie pokryje rzeczywistego deficytu oferty, dlatego konieczne będą redukcje w zakresie liczby połączeń dofinansowanych. Wprowadzone zmiany nie były więc wynikiem zmniejszenia wysokości dofinansowania, lecz nieprawidłowo dokonanej przez PKP InterCity SA prognozy deficytu oferty. Mając na uwadze fakt, że spółka pośrednio jest własnością Skarbu Państwa i należy dążyć do zabezpieczenia jej prawidłowego funkcjonowania, rygorystyczne egzekwowanie zapisów umowy doprowadziłoby do niepożądanego pogorszenia kondycji finansowej spółki.

   Ministerstwo Infrastruktury zaakceptowało konieczność ograniczenia deficytu oferty. Niemniej wybór połączeń, których ograniczenia miały dotyczyć, pozostał w gestii Zarządu PKP InterCity SA. Ocena słuszności dokonanych wyborów może być rozpatrywana tylko w kontekście możliwości realizacji alternatywnych ograniczeń, niosących analogiczne konsekwencje finansowe. Bez takiego kryterium porównawczego każde ograniczenie oferty należy uznać za społecznie niekorzystne, niezależnie od tego, w jakim regionie kraju występuje.

   Jednym z kryteriów przewoźnika wyboru połączeń podlegających ograniczeniom było dostosowanie oferty do posiadanego zaplecza technicznego w zakresie obsługi taboru. W związku z powyższym jedną z form realizowanych oszczędności jest zaprzestanie obsługi połączeń trakcją spalinową do Zamościa, do prowadzenia których lokomotywy musiały być wynajmowane.

   Redukcja połączeń kolejowych realizowana była na terenie całego kraju. Decyzje Zarządu PKP InterCity SA są szczególnie dotkliwe nie tylko dla województwa lubelskiego. Ostatnie połączenie kolejowe zniknęło również z odcinka Działdowo - Brodnica. Zlikwidowano jedne z najważniejszych połączeń dla Słupska i Koszalina. Zrealizowane zmiany nie spowodowały odwołania wszystkich nierentownych połączeń. Pozostałe pociągi międzywojewódzkie pospieszne dzięki dofinansowaniu z budżetu państwa nadal kursują pomimo przynoszenia strat.

   Odwoływane połączenia Zamojszczyzny zostały potraktowane w szczególny sposób, gdyż w zamian PKP InterCity SA uruchomiła zastępczą komunikację autobusową, czego w przypadku odwołań pociągów w pozostałych rejonach kraju zasadniczo nie wprowadzono.

   Wykonywanie przewozów międzywojewódzkich pociągami pospiesznymi bez rezerwacji miejsc od 1 grudnia 2008 r. realizowane jest wyłącznie przez PKP InterCity SA. Dopiero we wrześniu 2009 r. PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. zgłosiła gotowość do realizacji tych przewozów w oparciu o dofinansowanie z budżetu państwa. Temat ten jest obecnie przedmiotem analiz. Wcześniej spółki współdziałały w ramach jednej grupy, gdzie ustalony był podział kompetencji, dlatego nie było podstaw do zlecania realizacji tych przewozów innym przewoźnikom.

   Przekazanie realizacji przewozów międzywojewódzkich do PKP InterCity SA wynikało z zapisów strategii dla transportu do roku 2013 i miało na celu przede wszystkim umożliwienie usamorządowienia PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. Strategia przewiduje również stworzenie racjonalnych mechanizmów funkcjonowania i wsparcia finansowego w zakresie przewozów regionalnych, międzywojewódzkich i międzynarodowych. Ważnym narzędziem realizacji założeń strategii będzie uchwalenie przez Sejm ustawy o transporcie publicznym, które nadaje Ministerstwu Infrastruktury szersze kompetencje w zakresie organizacji przewozów objętych dofinansowaniem z budżetu państwa. Do tego czasu kontrola działań podejmowanych przez PKP InterCity SA sprowadza się do zakresu uzgodnionego w umowie na dofinansowanie przewozów międzywojewódzkich. Umowa ta zawiera metodologię ustalania wskaźników ekonomiczno-eksploatacyjnych dla określenia wysokości kosztów i przychodów powierzonego zadania. Metodologia poddana została weryfikacji przez biegłych księgowych, którzy stwierdzili, że jej stosowanie nie spowoduje pobrania przez spółkę dotacji w nadmiernej wysokości. Zgodnie z przedmiotową metodologią w przypadku niesprawnego taboru przeznaczonego do realizacji zadań zleconych przez zamawiającego przewozy spośród wszystkich kosztów utrzymaniowych naliczana jest tylko amortyzacja i jako taka jest rozliczana w koszty dotowane.

   Ministerstwo Infrastruktury nie posiada informacji o przypadkach braku miejsc w pociągach w okresie wakacji. Docierały jedynie informacje o braku miejsc siedzących, do których zapewnienia przewoźnik został zobowiązany umową. Przewozy międzywojewódzkie w okresie wakacji letnich znacząco wzrastają, dlatego oferta objęta umową z ministrem infrastruktury w tym okresie nie wymaga dofinansowania. Wzrost zainteresowania ofertą połączeń międzywojewódzkich pospiesznych nie ma wpływu na wynik przewozów prowadzonych na zasadach komercyjnych.

   Kontrola zamawiającego przewozy ogranicza się do badania, czy przewoźnik wywiązuje się z postanowień umowy. Kwestia zabezpieczenia odpowiedniej ilości taboru leży w gestii zarządu spółki i nie jest na bieżąco kontrolowana. Według przekazanych informacji od 31 lipca 2009 r. naprawy wagonów są sukcesywnie zlecane wykonawcom, którzy wygrali przetargi na realizację poszczególnych zadań w tym zakresie.

   Wprowadzone ograniczenia w ofercie wynikają ze spadku przychodów. Dokonane przesunięcia taboru nie spowodowały wzrostu kosztów połączeń. PKP InterCity SA otrzymała wystarczającą liczbę lokomotyw, ale niewystarczającą liczbą lokomotyw sprawnych, które obecnie sukcesywnie poddawane są naprawom i modernizacji.

   W 2009 r. zwiększono liczbę pociągów kursujących ze stolicy do Zamościa w okresie wakacji letnich do 2 par w ciągu doby, utrzymując jednocześnie sezonowe połączenie do Bełżca. W tej sytuacji oczywistą konsekwencją była konieczność zatrudnienia dodatkowych lokomotyw i wzrost kosztów oferty. Połączenia z Zamościem realizowane były w odstępie 8 godzin, co zapewniało połączenie zarówno w porze porannej, jak i popołudniowej. Pierwsza wersja oferty połączeń pospiesznych obowiązująca od grudnia 2008 r. przygotowana została jeszcze w PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. Następnie prace nad ofertą przejęła PKP InterCity SA, która odpowiada za obecny jej kształt. W większości przypadków pracownicy PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. odpowiedzialni za ofertę międzywojewódzką zostali przejęci przez PKP InterCity SA, jednak nowymi decydentami w tym zakresie są dotychczasowi pracownicy PKP InterCity SA.

   Zamówienie na organizację i realizację przewozów w ramach kolejowej komunikacji zstępczej zostało udzielonej firmie Biuro Podróży Europa Express SA w trybie zapytania o cenę na podstawie obowiązującego w PKP Intercity SA ˝Regulaminu udzielania zamówień na dostawy, usługi i roboty budowlane przez PKP InterCity SA˝.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Juliusz Engelhardt

   Warszawa, dnia 12 października 2009 r.