VI kadencja
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 9132
w sprawie braku miejsc w szpitalach na oddziałach położniczych
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Anny Elżbiety Sobeckiej przesłaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 21 kwietnia 2009 r. (znak: SPS-023-9132/09) w sprawie braku miejsc w szpitalach na oddziałach położniczych uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.
Ministerstwo Zdrowia z uwagą zapoznało się z raportem Fundacji ˝Rodzić po Ludzku˝, zatytułowanym ˝Monitoring realizacji działań administracji samorządowej w zakresie opieki nad matką i dzieckiem˝. Analiza prawna przedstawiona w tym raporcie wskazuje, że polskie prawo niedostatecznie precyzuje obowiązki władz publicznych w zakresie zapewnienia szczególnej opieki kobietom w ciąży. W raporcie tym również w sposób jednoznaczny stwierdzono, iż obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej matkom i dzieciom powinien być realizowany zarówno przez organy ustawodawcze, które, tworząc prawo niższego rzędu, ustanawiają przepisy umożliwiające realizację tej zasady, jak i władzę wykonawczą, która, wykonując obowiązki wypływające z ustaw szczegółowych i realizując zadania publiczne, powinna przy stosowaniu i wykładni przepisów uwzględniać szczególną pozycję kobiety w ciąży w polskim porządku prawnym. Opinia ta, a także analiza przepisów obowiązujących ustaw wskazują, iż zbyt ogólne zapisy ustaw ustrojowych oraz brak precyzyjnie sformułowanych ustaw prawa materialnego, konkretyzujących przedmiotowo i podmiotowo zadania samorządu terytorialnego w zakresie zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej nad matkami i dziećmi, powodują, że władza publiczna nie w pełni wywiązuje się z konstytucyjnych zapisów i obowiązków.
Ponadto omówienie części badawczej ˝Monitoringu realizacji działań administracji samorządowej w zakresie opieki nad matką i dzieckiem˝ wskazuje na niedostateczną znajomość prawa przedstawicieli samorządu terytorialnego na szczeblu powiatów w zakresie dotyczącym obowiązków związanych z zapewnieniem odpowiedniej opieki zdrowotnej nad matkami i dziećmi. W związku z tym Ministerstwo Zdrowia wystąpi do prezesa Zarządu Związku Powiatów Polskich z prośbą o upowszechnienie wśród członków tego związku treści raportu Fundacji ˝Rodzić po Ludzku˝.
Odnosząc się do przedstawionej w interpelacji sytuacji obserwowanej w Warszawie, informuję, że sygnały na temat utrudnień w dostępie kobiet ciężarnych do oddziałów położniczych zlokalizowanych w szpitalach aglomeracji warszawskiej docierały do Ministerstwa Zdrowia już w latach poprzednich. W związku z tymi sygnałami Ministerstwo Zdrowia wystąpiło do wojewody mazowieckiego z prośbą o przedstawienie wyjaśnienia przyczyn zaistniałej sytuacji oraz przedstawienie planów rozwiązania istniejących trudności. Zgodnie z naszą wiedzą w 2007 r. wojewoda mazowiecki powołał zespół ds. opracowania rozwiązań usprawniających tę opiekę. Zespół ten opracował raport o ocenie zabezpieczenia opieki zdrowotnej nad matkami i dziećmi w województwie mazowieckim, w którym przedstawione zostały propozycje rozwiązań usprawniających funkcjonowanie opieki nad matkami i dziećmi. W odniesieniu do zabezpieczenia wystarczającej liczby łóżek w położnictwie i ginekologii zaproponowano utworzenie oddziału położniczego przy istniejącym obecnie oddziale ginekologicznym w Wojskowym Instytucie Medycznym przy ul. Szaserów oraz zwiększenie liczby ośrodków III stopnia referencyjności, np. w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA przy ul. Wołoskiej oraz Szpitalu Ginekologiczno-Położniczym im. Świętej Rodziny przy ul. Madalińskiego. Ponadto Biuro Polityki Zdrowotnej Urzędu m. st. Warszawy utworzyło całodobową informację o wolnych miejscach w warszawskich szpitalach, w tym także miejscach w oddziałach położniczych. Pełna treść wymienionego raportu dostępna jest na stronie internetowej Mazowieckiego Centrum Zdrowia Publicznego pod adresem:
http://www.mczp.pl/ocena_zabezpieczenia_opieki_zdrowotnej_nad_matka_i_dzieckiem_w_wojewodztwie_mazowieckim.pdf.
Należy też stwierdzić, że trudna sytuacja warszawskich szpitali położniczych ma charakter okresowy i dotyczy kilku szpitali, które cieszą się największą renomą wśród pacjentek. Wynika to z uprawnień świadczeniobiorców do wyboru szpitala spośród szpitali, które zawarły z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie postanowień art. 30 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z opinią dyrektora Mazowieckiego Centrum Zdrowia Publicznego trudna sytuacja w oddziałach położniczych w Warszawie spowodowana jest zarówno zwiększoną liczbą rodzących warszawianek, jak też kobiet zamieszkałych w innych miejscowościach, pragnących urodzić dziecko w warszawskich szpitalach.
Odpowiadając na pytania pani poseł Anny Elżbiety Sobeckiej zawarte w interpelacji z dnia 21 kwietnia br., informuję, że, tak jak informowaliśmy w odpowiedzi na interpelację pani poseł z dnia 20 marca 2009 r. (znak: SPS-023-8661/09) w sprawie braku podstawowej aparatury do ratowania wcześniaków, działania na rzecz zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, w tym ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej na terenie województwa, są obowiązkiem wojewodów. Obowiązek ten określony jest w art. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).
Informuję również, że minister zdrowia prowadzi systematyczne działania mające na celu zapewnienie właściwej liczby specjalistów w poszczególnych dziedzinach medycyny. W związku z brakami kadrowymi w zakresie pediatrii i neonatologii, o których wspomina pani poseł, dziedziny te zostały wskazane jako jedne z dziedzin priorytetowych, wyszczególnionych w projekcie rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie uznania dziedzin medycyny za priorytetowe. Jest to działanie ministra zdrowia, które ma na celu wspieranie wymienionych dziedzin medycyny. W efekcie tego nastąpiło zwiększenie miejsc specjalizacyjnych w ramach systemu rezydentur, a w dłuższej perspektywie oczekuje się zwiększenia liczby specjalistów w tych dziedzinach.
W odniesieniu do oceny liczby miejsc w oddziałach położniczych w całej Polsce informuję, że na zlecenie pana ministra Zbigniewa Religi Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny przygotował analizę infrastruktury szpitalnej oraz ocenę zapotrzebowania w perspektywie do 2012 r. Z analizy tej wynika, iż w skali kraju występuje nadmiar łóżek ginekologiczno-położniczych. Na przestrzeni lat 2000-2005 obserwowano stopniowy spadek wskaźnika wykorzystania tych łóżek. W 2007 r. wskaźnik ten dla ogółu szpitali wyniósł 62,7% (vide: Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia 2008, CSIOZ). Oznacza to, że blisko 40% łóżek ginekologiczno-położniczych w całym kraju pozostaje niewykorzystanych. Na podstawie przeprowadzonych analiz należy też stwierdzić, iż przy uwzględnieniu wpływu czynników epidemiologiczno-demograficznych oddziały ginekologiczno-położnicze w całym kraju plasują się na pierwszym miejscu w odniesieniu do przerostu liczby łóżek w stosunku do faktycznie zgłaszanych przez społeczeństwo potrzeb zdrowotnych. Natomiast konieczność racjonalizacji systemu ochrony zdrowia uzasadnia dążenie do optymalizacji na poziomie 80% wykorzystania łóżek - co potwierdzają rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Adam Fronczak
Warszawa, dnia 11 maja 2009 r.