VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 8010

w sprawie pisowni nazwisk polskich na Litwie

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie posła Jana Widackiego (pismo nr SPS-024-8010/10 z dnia 29 października 2010 r.) w sprawie pisowni nazwisk polskich na Litwie pragnę przypomnieć, że w traktacie polsko-litewskim z 1994 r. zawarty został zapis gwarantujący osobom należącym do polskiej mniejszości możliwość używania imion i nazwisk w brzmieniu i pisowni języka mniejszości (art. 14 tiret 7). Zostało także zapisane, iż szczegółowe regulacje dotyczące pisowni imion i nazwisk zostaną określone w odrębnej umowie.

   Mimo kilku lat negocjacji ze stroną litewską do chwili obecnej umowy takiej nie ma (jak twierdzi strona litewska, ze względu na konieczność wprowadzenia odpowiednich zmian w przepisach wewnętrznych RL, przede wszystkim w konstytucji).

   Władze litewskie starały się na różne sposoby oddalić albo chociażby rozwodnić polski postulat, proponując np. podwójne zapisywanie nazwisk. Argumentowały, że nie ma jednolitej praktyki w tym zakresie, a wiele krajów demokratycznych narzuca pisownię nazwisk mniejszości w brzmieniu języka oficjalnego. Podnosiły, że nie jest to problem jedynie mniejszości polskiej, ale także innych narodowości zamieszkujących Litwę. Nie brały przy tym pod uwagę faktu, że Polska gwarantuje mniejszości litewskiej zapisywanie nazwisk w wersji oryginalnej. W listopadzie 2009 Sąd Konstytucyjny Republiki Litewskiej orzekł, że jedyną właściwą formą zapisu nielitewskiego nazwiska jest zapis w języku państwowym, czyli litewskim. Ostatnią odsłoną sporu było odrzucenie przez sejm litewski w dniu 8 kwietnia 2010 r. projektu ustawy o pisowni, korzystnego dla mniejszości polskiej, a przyjęcie do dalszych prac projektu, który wykluczył możliwość zapisywania nazwisk w brzmieniu oryginalnym.

   Nawiązując do pytań postawionych przez pana posła Jana Widackiego, przedstawiam następujące odpowiedzi:

   1. Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie dysponuje wynikami badań, ile procent Polaków obywateli Litwy jest gotowych, po podpisaniu ustawy o pisowni nazwisk, zmienić swoje dokumenty osobiste. Badania tego typu nie były przeprowadzone. Natomiast na podstawie odzewu na akcję informacyjną na ten temat można przewidywać, że wystąpi spore zainteresowanie zmianą dokumentów. Według szacunków ZPL może być nią zainteresowanych około 20% obywateli należących do mniejszości polskiej. Zdaniem prezesa Związku Polaków Prawników Litwy sama wymiana dokumentów nie powinna stanowić większego problemu, wystarczy wymiana dowodu osobistego, a USC zmieni pozostałe dokumenty.

   2. Od wprowadzenia na Litwie nowej ustawy o paszportach (ustawa o paszportach z dnia 8 listopada, 2001 r. Nr IX-590, Wilno), obowiązującej od dnia 1 stycznia 2003 r., nie jest już możliwe zamieszczanie informacji na temat narodowości. Zgodnie z ustawą w paszporcie można umieszczać tylko następujące dane: imię, nazwisko, płeć, data i miejsce urodzenia, nr ewidencyjny i obywatelstwo. Ponadto wpisuje się: datę wydania paszportu, nazwę instytucji wydającej paszport, numer i okres ważności paszportu. Według prawodawstwa litewskiego dane w paszporcie są wpisane w języku litewskim. Wcześniej informacja o narodowości mogła być zamieszczona w paszporcie w części: Inne adnotacje urzędowe, na pisemne życzenie zainteresowanego. Podstawą prawną było rozporządzenie Rady Najwyższej RL nr 1-766 z dnia 8 listopada 1990 r. o zatwierdzeniu przepisów o paszportach RL.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Jan Borkowski

   Warszawa, dnia 22 listopada 2010 r.