VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 14503

w sprawie wydawania elektronicznych kart ubezpieczeniowych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację państwa posłów Agnieszki Pomaskiej oraz Macieja Orzechowskiego, przesłaną przy piśmie z dnia 17 lutego 2010 r. (znak: SPS-023-14503/10), dotyczącą karty ubezpieczenia zdrowotnego i dokumentów potwierdzających prawo do świadczeń opieki zdrowotnej uprzejmie informuję, iż zgodnie z art. 240 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) do czasu wydania ubezpieczonemu karty ubezpieczenia zdrowotnego, o której mowa w art. 49 ww. ustawy, dowodem ubezpieczenia zdrowotnego jest każdy dokument, który potwierdza uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument potwierdzający opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. Do czasu zaprzestania wydawania legitymacji ubezpieczeniowych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych legitymacje te były jednymi z dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia, a zatem również fakt opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

   Legitymacje ubezpieczeniowe były wydawane na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137, z późn. zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy dowodem objęcia ubezpieczeniem społecznym była legitymacja ubezpieczeniowa, wystawiana dla pracowników oraz członków ich rodzin. Jednocześnie, jak wynika z art. 6 ust. 3 powyższej ustawy, minister pracy i polityki społecznej w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej w formie rozporządzenia określał wzory legitymacji ubezpieczeniowych, tryb ich wystawiania oraz sposób dokonywania w nich wpisów. Stosownie do § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 16 maja 1991 r. w sprawie wzorów i trybu wystawiania legitymacji ubezpieczeniowych legitymacje te były wydawane pracownikom oraz członom ich rodziny. W odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą podstawą prawną dla wydawania legitymacji ubezpieczeniowych była ustawa z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin, która w art. 22 ust. 4 wskazywała, iż prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalał wzory legitymacji ubezpieczeniowych, tryb ich wydawania i sposób dokonywania wpisów. Podstawą określającą wprost wzory legitymacji ubezpieczeniowych były instrukcje prezesa ZUS z 19 czerwca 1990 r., 11 września 1992 r., 8 maja 1995 r. oraz z 7 lipca 1997 r. Przepisy ustaw, na podstawie których wydawane były akty wykonawcze określające legitymacje ubezpieczeniowe, zostały uchylone ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.).

   Jednocześnie przepisy tej ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., nie zawierają już postanowień dotyczących legitymacji ubezpieczeniowych dla pracowników ani dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Ustawa powyższa nie zachowała w mocy rozporządzenia z 16 maja 1991 r. dotyczącego legitymacji ubezpieczeniowych dla pracowników. Zgodnie bowiem z art. 122 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostały w mocy przepisy aktów wykonawczych wydane na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym, iż analogiczna delegacja ustawowa dotycząca legitymacji ubezpieczeniowych nie była zawarta w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, stwierdzić należy, iż z dniem 1 stycznia 1999 r. wygasła prawna podstawa dla wydawania legitymacji ubezpieczeniowych. Podobne konsekwencje należy odnieść do osób prowadzących działalność gospodarczą, albowiem przepis art. 22 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin został uchylony przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, a art. 122 ust. 2 nie zachował w mocy zarządzeń prezesa ZUS określających legitymacje ubezpieczeniowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

   W okresie od l stycznia 1999 r. brak było zatem podstaw prawnych dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do wydawania legitymacji ubezpieczeniowych. Z tych względów w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych znalazł się elastyczny przepis art. 240, umożliwiający posłużenie się dowolnym dokumentem u świadczenidawcy, z którego wynikałoby prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przedstawienie takiego dokumentu u świadczeniodawcy jest niezbędne do prawidłowej realizacji obowiązków wynikających z przepisów wydanych na podstawie art. 190 ust. 1 ww. ustawy oraz do właściwego rozliczenia i sfinansowania świadczeń opieki zdrowotnej. Z uwagi na cel, jakiemu służy ta identyfikacja, dokumenty przedstawiane świadczeniodawcy powinny zawierać dane niezbędne do realizacji tego celu, a zatem np. w przypadku pracowników mogą być to dowody opłacania przez pracodawców składki na ubezpieczenie zdrowotne, dokumenty potwierdzające fakt zatrudnienia, zaś w przypadku członków rodzin mogą być to kopie deklaracji zgłoszeniowych wraz z dowodami opłacania składki na rzecz ˝głównego ubezpieczonego˝. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą dokumentami potwierdzającymi prawo do świadczeń opieki zdrowotnej mogą być kserokopie dowodów zapłaty należności tytułem składki na ubezpieczenie zdrowotne.

   Odnosząc się z kolei do zasadności uruchomienia procesu wydawania elektronicznych kart ubezpieczeniowych, uprzejmie informuję, iż prace takie zostały obecnie wstrzymane z uwagi na plany połączenia dokumentu zawierającego dane niezbędne do realizacji prawa do świadczeń opieki zdrowotnej z innymi danymi zawartymi na jednym dokumencie ID PL. Opracowanie kompleksowego, wielofunkcyjnego dokumentu pozwoli usprawnić proces przetwarzania danych.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Cezary Rzemek

   Warszawa, dnia 9 marca 2010 r.