VI kadencja
Interpelacja nr 22251
do ministra finansów
w sprawie przeprowadzonej reformy organizacji pracy Służby Celnej
Szanowny Panie Ministrze! Funkcjonariusze Służby Celnej w ostatnim czasie ponownie zwracają szereg uwag do wdrożonego i przeprowadzonego procesu opisu i wartościowania stanowisk służbowych w Służbie Celnej. Z dniem 1 stycznia 2011 r. zaczęły obowiązywać w wyniku tego procesu nowe stanowiska służbowe, a jednocześnie uwidoczniły się wszystkie negatywne strony tego procesu.
Po pierwsze, założenia do procesu opisu i wartościowania stanowisk zostały błędnie opracowane, a sam proces wartościowania zdaniem funkcjonariuszy przebiegał w dużym pośpiechu, bez przeprowadzenia dogłębnej analizy problemu. Zadania były wartościowane bardzo subiektywnie. Samo narzędzie informatyczne Sowa (wspomagające proces wartościowania) jest zdaniem moich rozmówców niedostosowane do realiów, co skutkowało w wielu przypadkach sztucznym rozpisywaniem zadań stanowiska i ich rozdrabnianiem oraz wyliczaniem określonych zadań, którym przydzielano wysoką lub zaniżoną czasochłonność. Przez to sztucznie zawyżano lub obniżano wartość stanowiska. Te same zadania są różnie wyceniane (w zależności od miejsca pracy), co jest efektem sztucznie dopasowywanego pojęcia piramidy stanowisk i jednocześnie sprzecznego z głównymi założeniami i celami całego procesu wartościowania. Sztucznie dopisywano zadania nierealizowane.
Po drugie, zdaniem moich rozmówców uśredniono czasochłonność zadań, co spowodowało, że nie odpowiada to rzeczywistości - czasochłonność zadań zmienia się w krótkim okresie, np. liczba kontroli, a to skutkuje ustawicznym wartościowaniem prawie każdego stanowiska. Występują przez to liczne błędy niedoszacowania czasochłonności zadań.
Po trzecie, zastosowany system zasadniczo nie uwzględnia indywidualnych kwalifikacji funkcjonariuszy i ich dotychczasowego dorobku, co jest sprzeczne z zarządzeniem (§ 1 pkt 2 zarz. nr 43), bowiem przez to występuje brak korelacji doświadczenia zawodowego z opisem stanowisk i brak korelacji wykształcenia z opisem stanowisk.
Zdaniem moich petentów z powyższego wynika, że wprowadzono system antymotywacyjny sprzyjający kreowaniu stanowisk nieodzwierciedlających rzeczywistego zakresu pracy jednostek organizacyjnych i zadań poszczególnych stanowisk. Niskie zwartościowanie stanowisk (w tym w licznych komórkach na stałym poziomie) będzie skutkowało w przyszłości brakiem możliwości awansu dla zdecydowanej większości funkcjonariuszy celnych i rozwoju indywidualnej ścieżki kariery zawodowej.
Zarzutem stawianym przez moich rozmówców jest również to, iż proces opisu i wartościowania stanowisk służbowych w Służbie Celnej przeprowadzono bez wykorzystania wypracowanego przez lata funkcjonowania Służby Celnej, a wcześniej administracji celnej, potencjału ludzkiego wynikającego z wieloletniego doświadczenia i wyszkolenia zawodowego, a także potencjału finansowego wynikającego z odpowiednio wysokiego wynagrodzenia poszczególnych funkcjonariuszy celnych związanego z wypracowanymi przez lata stanowiskami służbowymi. Funkcjonariusze przypominają, że jednym z celów procesu opisu i wartościowania stanowisk służbowych w Służbie Celnej miało być uporządkowanie sytuacji kadrowej w Służbie Celnej, tak aby funkcjonariusze posiadający odpowiednio wysokie stanowiska wykonywali zadania adekwatne do tych stanowisk przy wykorzystaniu ich wieloletniego doświadczenia i przebytych szkoleń. Była to bardzo dobra okazja, aby funkcjonariuszom, którzy przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat służby dopracowali się odpowiednio wysokich stanowisk, przydzielić zadania o odpowiednio wysokim stopniu trudności, a co za tym idzie, odpowiednio wysokiej wartości. Tymczasem w bardzo wielu przypadkach podczas przyporządkowywania funkcjonariuszy do poszczególnych stanowisk służbowych nie brano pod uwagę posiadanego na koniec 2010 r. stanowiska, stażu służby, przebytych szkoleń czy wysokości wynagrodzenia. Decydujące było natomiast to, kto w jakiej komórce i jakie zadania wykonywał w czasie dokonywania opisu i wartościowania stanowisk. W ten sposób doprowadzono do sytuacji, w której bardzo wielu funkcjonariuszom celnym posiadającym wysoki staż służby, odpowiednio wysokie stanowiska i wynagrodzenie, wykonującym jednak w związku z błędną dotychczasową polityką kadrową (a właściwie jej brakiem) łatwiejsze zadania, zamiast przyporządkować adekwatne zadania i odpowiednio wysokie do dotychczasowych osiągnięć nowe stanowiska, przyporządkowano stanowiska najniższej kategorii. W ten sposób zdaniem moich rozmówców nie tylko zniweczono dorobek kilkunasto- lub kilkudziesięcioletniej służby bardzo dużej ilości funkcjonariuszy celnych, ale w bardzo licznych przypadkach doprowadzono do niczym nieuzasadnionej skokowej podwyżki płac rzędu 800-1200 zł funkcjonariuszom, którzy z dotychczasowych niskich stanowisk nagle otrzymali stanowiska z najwyższych kategorii stanowisk z odpowiednio wysokim wynagrodzeniem.
Mając powyższe na uwadze, uprzejmie proszę Pana Ministra o ustosunkowanie się do zarzutów podnoszonych przez funkcjonariuszy, a przytoczonych w niniejszej interpelacji oraz udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy rozważa Pan możliwość ponownego przeprowadzenia procesu opisu i wartościowania stanowisk służbowych w Służbie Celnej w związku z błędami zarzucanymi przez funkcjonariuszy Służby Celnej?
2. Czy planowane są w najbliższej przyszłości dalsze zmiany w organizacji Służby Celnej w Polsce?
Z poważaniem
Poseł Sławomir Zawiślak
Warszawa, dnia 15 kwietnia 2011 r.