VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na zapytanie nr 3847

w sprawie nieuregulowanej sytuacji prawnej dotyczącej pojazdów typu quad oraz osób nimi kierujących

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, na pismo, nr SPS-024-3847/09, przekazujące zapytanie posłów Lucjana Karasiewicza i Piotra Krzywickiego w sprawie nieuregulowanej sytuacji prawnej dotyczącej pojazdów typu quad oraz osób nimi kierujących, uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.

   Aktualnie pojazdy czterokołowe (tzw. quady) podlegają rejestracji celem dopuszczenia do ruchu drogowego jako pojazdy rodzaju ˝samochodowe inne˝ na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.). Resort podziela jednak pogląd, że zachodzi konieczność bardziej precyzyjnego unormowania statusu prawnego takich pojazdów. W chwili obecnej prowadzone są prace nad nowymi przepisami, które będą kompleksowo regulować poruszone kwestie. W projekcie nowej ustawy o dopuszczeniu pojazdów do ruchu Ministerstwo Infrastruktury proponuje m.in. regulacje rozróżniające 2 nowe kategorie pojazdów, odnoszące się do ww. pojazdów:

   1) czterokołowiec - pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:

   a) w przypadku przewozu rzeczy - 550 kg,

   b) w przypadku przewozu osób - 400 kg,

   2) czterokołowiec lekki - czterokołowiec, którego masa własna nie przekracza 350 kg, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

   W projekcie nowej ustawy zawarto również zapisy nakładające na właścicieli pojazdów, również quadów, obowiązek ich rejestracji. Ponadto w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa na drogach oraz zwiększenia ochrony środowiska naturalnego w projekcie ww. ustawy wyszczególniono także wymagania techniczne, jakie te pojazdy muszą spełniać, i określono terminy okresowych badań technicznych.

   W kwestii uprawnień do kierowania wspomnianymi pojazdami uprzejmie informuję, że w projekcie ustawy o kierujących pojazdami określono, że dla kierujących czterokołowcami wymagane będzie prawo jazdy co najmniej kategorii B1, natomiast w przypadku czterokołowców lekkich - kategorii AM. Kategoria AM jest nową kategorią prawa jazdy wprowadzoną dyrektywą 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy. W związku z tym, zgodnie z kierunkowymi założeniami zawartymi w ww. projekcie ustawy, minimalny wiek do kierowania czterokołowcem lekkim będzie wynosił 14 lat, natomiast do kierowania czterokołowcem - 16 lat. Resort nie przewiduje natomiast wprowadzenia wymogu odrębnych szkoleń dla kierujących ww. pojazdami czterokołowymi. W stosunku do tych pojazdów będą prowadzone szkolenia wynikające z konieczności uzyskania prawa jazdy kategorii AM lub B1, o których mowa powyżej.

   Projektowane przepisy ww. ustawy o kierujących pojazdami, zmieniające przepisy ustawy - Prawo o ruchu drogowym, przewidują również wprowadzenie obowiązku używania kasków ochronnych przez osoby kierujące czterokołowcami oraz przez ich pasażerów.

   Nowe regulacje i wymagania dla quadów i ich kierowców, zawarte w projektowanych ustawach o dopuszczeniu pojazdów do ruchu oraz o kierujących pojazdami, będą dotyczyć pojazdów poruszających się na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, a także częściowo poza nimi, gdyż przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym stosuje się również do ruchu odbywającego się poza drogami publicznymi, jeżeli jest to konieczne do uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa uczestników tego ruchu.

   Odnosząc się do pytania o użytkowników quadów, którzy niszczą tereny leśne i parkowe, informuję, przytaczając stanowisko ministra środowiska w tej sprawie, że: ˝Problematyka ruchu pojazdów oraz zakazu hałasowania na obszarach leśnych została uregulowana w art. 29 oraz art. 30 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, ze zm.). Zgodnie z dyspozycją normy art. 29 ust. 1 ustawy o lasach, ruch pojazdem silnikowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach, z wyjątkiem inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb. Przepisy ustawy o lasach nie określają, jak ta droga powinna być oznakowana, pozostawiając sposób oznakowania zarządcy terenu, w więc w przypadku lasów państwowych - z reguły nadleśniczemu. Jeżeli zatem droga prowadząca przez las nie jest drogą publiczną, tj. zaliczoną do kategorii dróg wymienionych expressis verbis w przepisach ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, ze zm.), a ponadto nie została oznakowana drogowskazem dopuszczającym ruch, to na taką drogę nie wolno wjechać pojazdem silnikowym bądź motorowerem.˝

   Całość stanowiska ministra środowiska wskazuje, że ww. ustawa o lasach oraz ustawa o ochronie przyrody w połączeniu z ustawą Kodeks wykroczeń określają w stosowny sposób m.in. zakazy wjazdu czy używania sygnałów dźwiękowych na określonych terenach leśnych i stosowne sankcje za ich naruszenie.

   Pragnę w tym miejscu poinformować, że ustawa Prawo o ruchu drogowym nadaje strażnikom leśnym i funkcjonariuszom Straży Parku uprawnienia do kontroli kierujących pojazdami niestosujących się do przepisów lub znaków drogowych obowiązujących na terenach lasów lub parków narodowych, dotyczących zakazu wjazdu, zatrzymywania się lub postoju pojazdów. W związku z tym właściwe służby posiadają możliwość interwencji wobec pojazdów poruszających się na terenach podlegających kontroli tych służb również w przypadku pojazdów niepodlegających rejestracji, niezarejestrowanych bądź celowo pozbawianych przez właścicieli tablic rejestracyjnych, np. w związku z wykorzystaniem tych pojazdów niezgodnie z przeznaczeniem. Minister środowiska wskazuje również na konieczność ˝...wzmocnienia skuteczności egzekwowania prawa w zakresie obowiązkowej rejestracji pojazdów typu quad˝, gdyż ˝w przypadku poruszania się po drogach leśnych przez nieoznakowane quady leśnicy mają trudność z identyfikacją sprawców wykroczeń˝. Wyjaśniam zatem, że zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym rejestracja pojazdu jest jednym z warunków dopuszczenia pojazdu do ruchu drogowego na drogach publicznych. Obowiązku rejestracji pojazdów ww. ustawa Prawo o ruchu drogowym nie określa. Zapisy nakładające na właścicieli pojazdów, również quadów, obowiązek ich rejestracji zostały natomiast ujęte w projekcie nowej ustawy o dopuszczeniu pojazdów do ruchu. W projekcie tym zaproponujemy również zwiększoną opłatę za dokumenty rejestracyjne w przypadku niezłożenia wniosku o rejestrację pojazdu w terminie. Niezależnie jednak od tych działań podejmowanych przez resort w obrębie swoich kompetencji nadal istotne dla rozwiązania omawianego problemu będzie skuteczne wykorzystanie uprawnień właściwych służb leśnych, które, jak to zostało wskazane powyżej, mają możliwość interwencji także wobec pojazdów nieoznaczonych tablicami rejestracyjnymi.

   Na podstawie informacji uzyskanej od ministra spraw wewnętrznych i administracji informuję również, ˝że Policja wspólnie ze służbami ochrony przyrody (Straż Leśna, Straż Parku) i Strażą Graniczną prowadzi działania mające na celu ograniczenie przypadków niszczenia przyrody, zakłócania spokoju, w tym m.in. poprzez kontrolę kierujących i pojazdów przewożących na przyczepach pojazdy terenowe, co zmniejsza poczucie anonimowości osób używających takich pojazdów w miejscach niedozwolonych.˝ Minister spraw wewnętrznych i administracji wyraził jednocześnie pełne poparcie dla wszelkich działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego w ruchu drogowym, wskazując na konieczność wdrożenia projektowanych regulacji ustawy o dopuszczeniu pojazdów do ruchu i ustawy o kierujących pojazdami, których rozwiązania dotyczące statusu prawnego quadów nakreślone zostały powyżej.

   Pragnę także wyjaśnić, że resort infrastruktury nie posiada kompetencji do wyznaczania specjalnych tras dla ww. pojazdów czterokołowych. Takie możliwości leżą natomiast w zakresie właściwości jednostek samorządu terytorialnego. Również aspekt obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykracza poza kompetencje resortu, gdyż regulacje w tym zakresie leżą w gestii Ministerstwa Finansów, które byłoby właściwe do udzielania w tej sprawie wyjaśnień.

   Prowadzone prace legislacyjne nad ww. projektami ustawy o dopuszczeniu pojazdów do ruchu oraz ustawy o kierujących pojazdami zmierzają do jak najszybszego skierowania ich pod obrady Rady Ministrów, a następnie do Sejmu RP. Projekty tych ustaw były uzgadniane w ramach procedury legislacyjnej zarówno z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak i Ministerstwem Środowiska, a proponowane w nich rozwiązania będą w mojej ocenie zapewniały odpowiednie uregulowanie statusu tzw. quadów, zmniejszając jednocześnie zagrożenia wynikające z ich użytkowania, które są sygnalizowane w pytaniach posłów oraz innych wystąpieniach kierowanych do Ministerstwa Infrastruktury.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Jarmuziewicz

   Warszawa, dnia 15 czerwca 2009 r.