VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na zapytanie nr 1008

w sprawie realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego emerytur dla mężczyzn urodzonych w latach 1944-1948

   W związku z interpelacją Pana Jarosława Wałęsy, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekazaną przy piśmie z dnia 7 marca 2008 r. (znak: SPS-024-1008/08), w sprawie realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego emerytur dla mężczyzn urodzonych w latach 1944-1948 uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Trybunał Konstytucyjny w I części wyroku z dnia 23 października 2007 r., sygn. akt P 10/07, orzekł, że przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym mężczyźnie, który - odpowiednio jak kobieta, która nabywa to prawo po osiągnięciu wieku 55 lat i co najmniej 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego - osiągnął wiek 60 lat i co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy, jest niezgodny z art. 32 i art. 33 Konstytucji RP. Trybunał orzekł też (w części II wyroku), że przepis art. 29 ust. 1 w zakresie wskazanym w wyroku traci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw RP.

   W uzasadnieniu orzeczenia zaznaczono także, że wyrok ma charakter zakresowy, co oznacza, że trybunał ˝nie orzekł o niekonstytucyjności tego, co w art. 29 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zostało przez ustawodawcę uregulowane˝, lecz ˝stwierdził niezgodność z konstytucją treści normatywnej, której w przepisie brakuje˝. Podkreślono również, że ˝orzeczeniu stwierdzającemu niekonstytucyjność przepisu w zakresie, w jakim pomija on określoną treść normatywną, można przypisać tylko i wyłącznie skutek ustalający niekonstytucyjność pominięcia i zobowiązujący prawodawcę do stosownej zmiany tego przepisu, niezbędnej dla realizacji norm konstytucyjnych˝. Zdaniem trybunału przyjęcie poglądu, że wyrok TK wywołuje skutek ˝rozporządzający˝ (uzupełnia przepis o elementy brakujące) wyraźnie wykracza poza konstytucyjne kompetencje TK.

   Treść uzasadnienia ww. wyroku TK jak również przepisy art. 71 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) wskazują, że w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do tego, aby organy rentowe pozytywnie rozpatrywały wnioski o emeryturę zgłoszone przez mężczyzn spełniających warunki wskazane w części I ww. wyroku.

   To z tej przyczyny poszczególne oddziały zmuszone są wydawać decyzje o odmowie prawa do emerytury. Od wielu z nich ubezpieczeni wnoszą odwołania do sądów ubezpieczeń społecznych. Takiej sytuacji nie sposób jest zapobiec. Stoi bowiem temu na przeszkodzie konstytucyjnie chroniona zasada państwa prawnego, która wyklucza możliwość pozbawienia ubezpieczonych prawa do składania odwołań do sądów ubezpieczeń społecznych od decyzji wydawanych przez organy rentowe.

   Mając powyższe na względzie, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w trybie pilnym przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, której głównym celem było zrealizowanie ww. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r.

   Pragnę poinformować Pana Posła, że w dniu 28 marca br. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którą mężczyźni urodzeni przed 1949 r., którzy ukończyli wiek 60 lat i posiadają co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy, uzyskają prawo do wcześniejszej emerytury odpowiednie do tego, którym obecnie dysponują kobiety.

   Ustawa trafi teraz do Senatu, który może się nią zająć na posiedzeniu zaplanowanym w dniach 10-11 kwietnia br. Gdyby senatorowie nie zgłosili poprawek, ustawa zostanie przedstawiona do podpisu prezydenta. Istnieje więc realna szansa, aby jeszcze w miesiącu kwietniu br. ustawa weszła w życie.

   Biorąc to pod uwagę, należy w takim razie stwierdzić, że nie ma potrzeby przygotowania przepisów przejściowych, umożliwiających realizację orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r., do czasu wejścia w życie ww. ustawy.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 31 marca 2008 r.