VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 15712

w sprawie kursów ochrony zdrowia w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 28 kwietnia 2010 r., znak: SPS-023-15712/10, dotyczące interpelacji pani poseł Katarzyny Matusik-Lipiec w sprawie kursów ochrony zdrowia dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie, uprzejmie wyjaśniam, iż faktycznie kurs z zakresu zdrowia publicznego, obowiązkowy dla lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne, został wprowadzony rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 4 kwietnia 2003 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. z 2003 r. Nr 85, poz. 784), zastępując dotychczas obowiązujący kurs z promocji zdrowia oraz kolokwium z prawa medycznego. Opracowany na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 6 sierpnia 2001 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. z 2001 r. Nr 83, poz. 905, z późn. zm.) oraz wyżej wymienionego rozporządzenia ˝Program jednolitego kursu specjalizacyjnego w zakresie zdrowia publicznego dla lekarzy specjalizujących się we wszystkich specjalnościach˝ został zatwierdzony przez ministra zdrowia w dniu 29 stycznia 2004 r. Kurs ten trwa 60 godzin i obowiązuje lekarzy, którzy zostali zakwalifikowani do odbywania specjalizacji po dniu 1 stycznia 2004 r.

   Do prowadzenia jednolitego kursu w zakresie zdrowia publicznego są uprawnione różne jednostki organizacyjne, po uzyskaniu pozytywnej opinii konsultanta krajowego w dziedzinie zdrowia publicznego oraz wpisaniu na prowadzoną przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP) listę kursów specjalizacyjnych. Zakres tematyczny wyżej przytoczonego programu obejmuje 21 zagadnień ogólnych, z którymi powinni się zapoznać wszyscy lekarze odbywający specjalizację, niezależnie od dziedziny, w której odbywają szkolenie. Kursy organizowane przez poszczególne ośrodki różnią się jednak w szczegółach dotyczących realizacji poszczególnych zagadnień. W załączeniu przedkładam przedmiotowy ˝Program jednolitego kursu specjalizacyjnego w zakresie zdrowia publicznego dla lekarzy specjalizujących się we wszystkich specjalnościach˝*⁾.

   Z informacji uzyskanych w Szkole Zdrowia Publicznego CMKP, jednego z organizatorów wyżej wymienionych kursów, wynika, że szkoła ta opracowała kilka wersji szczegółowego programu kursu różniących się w zależności od reprezentowanej przez jego uczestników dziedziny (m.in. dla specjalizujących się w kardiologii, dziedzinach onkologicznych czy medycynie pracy). Ponadto szczegółowy program kursów organizowanych przez CMKP w pewnym zakresie dostosowywany jest do aktualnej sytuacji zdrowotnej oraz bieżących problemów pojawiających się w ochronie zdrowia - tematyka dziecka krzywdzonego była do niedawna omawiana na kursie, jednak w ostatnim okresie została do niego wprowadzona problematyka poświęcona grypie. W przyszłym roku planowane jest ponowne wprowadzenie tematu dotyczącego przemocy w rodzinie.

   W uzupełnieniu powyższego uprzejmie informuję, że treści dotyczące zjawiska przemocy wobec dzieci i wykorzystywania seksualnego zawierają następujące programy specjalizacji dla lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne:

   1) program specjalizacji w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży. Lekarz w czasie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie zapoznaje się m.in. z metodami badania psychiatrycznego dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem danych środowiskowych, z zasadami rozpoznawania, diagnostyki różnicowej oraz prognozowania zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży oraz metodami ich leczenia kompleksowego, w tym z zasadami i specyfiką pracy z rodziną, w której jest stosowana przemoc - wykorzystywanie seksualne oraz maltretowanie fizyczne i psychiczne. Poznaje ponadto zasady współpracy i współdziałania z lekarzami opieki podstawowej, z placówkami resortu oświaty i wychowania, z placówkami resortu sprawiedliwości, organizacjami młodzieżowymi i społecznymi zajmującymi się dziećmi i młodzieżą w rejonie, w tym również w zakresie dotyczącym przemocy nad dziećmi i młodzieżą. Po ukończeniu specjalizacji lekarz powinien się wykazać umiejętnością współpracy diagnostyczno-terapeutycznej z lekarzami innych specjalności, psychologami, pedagogami, pielęgniarkami, pracownikami socjalnymi i innymi pracownikami opiekującymi się dziećmi. Powyższe treści są realizowane w ramach:

   - kursu wprowadzającego ˝Wprowadzenie do psychiatrii dzieci i młodzieży˝ (zagadnienia diagnostyki rodzinnej i zasady konsultacji systemowej),

   - kursu ˝Terapia rodziny z pacjentem w wieku dziecięcym i młodzieżowym˝ (specyfika pracy z rodziną, w której stosowana jest przemoc - wykorzystywanie seksualne i maltretowanie psychiczne i fizyczne),

   - stażu kierunkowego z psychiatrii środowiskowej (w oddziale psychiatrii środowiskowej dla dzieci i młodzieży lub w oddziale dziennym dla dzieci i młodzieży). W trakcie tego stażu lekarz poznaje m.in. specyfikę leczenia środowiskowego dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi będącymi następstwem stosowanej w rodzinie przemocy;

   2) program specjalizacji w dziedzinie pediatrii. Lekarz po ukończeniu specjalizacji w dziedzinie pediatrii powinien wykazać się m.in. znajomością zagadnień dotyczących problemu dziecka w rodzinie z patologią rodzinną i społeczną. Wśród nabytych umiejętności praktycznych lekarz pediatra powinien w trakcie szkolenia specjalizacyjnego nabyć ponadto praktyczne umiejętności nawiązywania dobrego kontaktu z dziećmi i młodzieżą oraz ich rodzicami, umiejętności udzielania porad odnośnie do postępowania z dziećmi mającymi problemy społeczne oraz udzielania informacji rodzinie o możliwościach i sposobach uzyskania pomocy prawnej w razie zaistnienia takiej potrzeby. Powinien umieć rozpoznać zaburzenia rozwoju dziecka o etiologii psychologicznej oraz ustalić wskazania do skierowania dziecka do psychologa;

   3) program specjalizacji w dziedzinie neurologii dziecięcej. Zagadnienia dotyczące przemocy wobec dziecka, w tym diagnozowania zespołu dziecka maltretowanego, są realizowane zwłaszcza w programie kursu wprowadzającego ˝Wprowadzenie do neurologii dziecięcej˝, w ramach treści dotyczących psychiatrii dziecięcej (˝Problem dziecka maltretowanego˝) oraz w programie stażu kierunkowego w psychiatrii dziecięcej (˝Zaburzenia psychiczne dzieci maltretowanych˝).

   Równocześnie informuję, że podległa ministrowi zdrowia Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w oparciu o zapisy ˝Narodowego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych˝ oraz ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w ramach swoich zadań i środków finansowych, od 2005 r. podejmuje działania adresowane do przedstawicieli służby zdrowia służące podnoszeniu ich kompetencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Uczestnicy szkoleń i konferencji - najczęściej są to pielęgniarki i pielęgniarki środowiskowe, studenci uczelni medycznych, bardzo rzadko lekarze - mają możliwość zapoznania się ze specyfiką zjawiska przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dzieci krzywdzonych, możliwości i sposobów diagnozowania (rozpoznawania) przemocy w rodzinie oraz sposobów podejmowania interwencji w sytuacjach podejrzenia przemocy wobec dzieci.

   Ogółem w wyżej wymienionych przedsięwzięciach edukacyjnych, prowadzonych we współpracy z Mazowieckim i Śląskim Centrum Zdrowia Publicznego, Fundacją Mederi czy Wielkopolską Fundacją ETOH, wzięło udział ponad 950 osób. Aktualnie jest kontynuowana współpraca w omawianym zakresie z pełnomocnikiem wojewody mazowieckiego ds. zdrowia publicznego.

   Wyrażam głęboką nadzieję, że powyższe wyjaśnienia wyczerpująco odpowiadają na pytanie pani poseł.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Marek Twardowski

   Warszawa, dnia 10 maja 2010 r.