VI kadencja
Odpowiedź ministra gospodarki
na interpelację nr 4450
w sprawie możliwości podjęcia prac nad przetwarzaniem węgla w paliwo
W odpowiedzi na interpelację panów posłów Arkadego Radosława Fiedlera i Tomasza Piotra Nowaka, przekazaną przy piśmie z dnia 24 lipca 2008 r., znak: SPS-023-4450/08, w sprawie przetwarzania węgla w paliwo płynne uprzejmie informuję, co następuje.
Od początku 2008 r. realizowane są postanowienia dokumentu rządowego, dotyczącego funkcjonowania górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015. Zapisano w nim między innymi, że rząd Rzeczypospolitej Polskiej, a szczególnie minister gospodarki, w ramach swoich kompetencji i możliwości wspierać będzie wszelkie działania związane z dywersyfikacją źródeł energii oraz poszukiwaniem nowych możliwości pozyskania energii, w tym z węgla kamiennego.
Pragnę poinformować, że w ustawie budżetowej na 2008 r. zagwarantowano środki na opracowanie studium wykonalności projektu instalacji do produkcji paliw gazowych i płynnych z węgla kamiennego. Niezwłocznie po podpisaniu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustawy budżetowej w Ministerstwie Gospodarki przyjęto prace związane z ogłoszeniem przetargu nieograniczonego. Ogłoszenie przetargu miało miejsce na początku maja br. Wyłoniono wykonawcę, tj. konsorcjum firm Energoprojekt-Katowice SA oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, z którym została podpisana umowa. Zakończenie prac nad studium planowane jest na grudzień br. Podstawowym celem opracowania studium jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy budowa i funkcjonowanie instalacji zgazowania węgla są w Polsce ekonomicznie uzasadnione. Studium pozwoli także wybrać najlepszą lokalizację do wybudowania zakładu zgazowującego węgiel. Pragnę w tym miejscu dodać, że z posiadanych przez Ministerstwo Gospodarki analiz w tym zakresie, wykonanych w 2006 r., wynika, iż bariera opłacalności produkcji paliw płynnych z węgla wynosi 70 USD za baryłkę ropy naftowej. Przy uwzględnieniu pełnych opłat za emisję CO2 zakłady produkcji paliw płynnych z węgla tracą na ogół uzasadnienie ekonomiczne, szczególnie że w procesie zgazowania węgla emisja CO2 jest większa niż przy tradycyjnym spalaniu. Należy jednak podkreślić, że w samym procesie zgazowania wychwytywanie CO2 jest znacznie ułatwione.
Oprócz powyższego minister gospodarki wystąpił do ministra nauki i szkolnictwa wyższego o ustanowienie programu wieloletniego w zakresie czystych technologii węglowych. Prace nad ustanowieniem programu zostały zakończone, a projekt został przekazany do realizacji przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Zakres programu obejmuje między innymi technologie zgazowania węgla do wysokoefektywnej produkcji energii i paliw.
Przemysł chemiczny zużywa obecnie do produkcji nawozów azotowych ponad 2 mld m3 gazu ziemnego i w większości jest uzależniony od jego importu. Projekt zgazowania węgla jest jednym z ważniejszych projektów ujętych w nowej strategii biznesowej Zakładów Azotowych Puławy na lata 2007-2017. Na początku 2007 r. zostało przygotowane wstępne studium techniczno-ekonomiczne instalacji do produkcji gazu syntezowego, z której byłby separowany wodór do produkcji nawozów sztucznych. Podobną inicjatywę podjęły Zakłady Azotowe Kędzierzyn oraz Południowy Koncern Energetyczny, które zleciły Energoprojektowi-Katowice oraz Instytutowi Chemicznej Przeróbki Węgla przygotowanie wstępnego studium techniczno-ekonomicznego elektrowni poligeneracyjnej, w której obok energii elektrycznej produkowano by także ˝ciepło technologiczne˝ dla ZAK oraz gaz syntezowy do produkcji metanolu.
W odniesieniu do propozycji podjęcia współpracy z inżynierami z Republiki Południowej Afryki uprzejmie wyjaśniam, że stosowane w RPA technologie zgazowania są powszechnie znane. W tym kraju metody produkcji paliw płynnych z węgla, opierające się na procesie syntezy Fichera-Tropscha, były rozwijane i wykorzystywane z uwagi na nałożone embargo, które skutkowało między innymi brakiem dostępu do światowego rynku ropy naftowej. Mimo braku opłacalności produkcji paliw płynnych z węgla rząd południowoafrykański w roku 1950 powołał firmę państwową (Południowoafrykańska Korporacja Węgla, Ropy i Gazu), która w późniejszym okresie przyjęła nazwę SASOL. Znaczna pomoc ze strony państwa umożliwiła zarówno powstanie, jak i utrzymanie tego jedynego wówczas na świecie przedsięwzięcia o skali pozwalającej na zaspokojenie ok. 30% potrzeb wewnętrznych na paliwa.
Obecnie realizowane między innymi w Chinach i USA inwestycje dotyczące produkcji paliw płynnych z węgla opierają się również o proces syntezy Fichera-Tropscha.
Mam pełną świadomość, że kwestia zgazowania węgla jest niezwykle istotna dla Polski - kraju, w którym zlokalizowane są największe złoża węgla kamiennego całej Unii Europejskiej, a około 95% produkcji energii elektrycznej zaspokajane jest w oparciu o węgiel (w tym 55% z węgla kamiennego i 40% z węgla brunatnego). Uważam, że zgazowanie jest jednym z kierunków dywersyfikacji źródeł paliw.
Współczesne technologie tzw. czystego węgla pozwalają na znaczące zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne procesów związanych z wykorzystaniem węgla. Prace nad ich rozwojem i wdrożeniem prowadzą takie kraje, jak USA czy Japonia. Także Komisja Europejska jest zainteresowana ich prowadzeniem, o czym świadczy powołanie Europejskiej Platformy Technologicznej ˝Zero emisyjne wytwarzanie energii elektrycznej z paliw kopalnych˝. Jedną z opcji związanych z nowymi i zaawansowanymi technologiami produkcji czystej energii z węgla kamiennego jest wytwarzanie produktów chemicznych na bazie węgla, w tym różnego rodzaju paliw silnikowych, a także metanolu i wodoru.
Minister
Waldemar Pawlak
Warszawa, dnia 19 sierpnia 2008 r.