VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 6527

w sprawie interpretacji pojęcia ˝dochód˝ przy przyznawaniu przez ośrodki pomocy społecznej zasiłków celowych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 12 marca 2010 r., znak: SPS-024-6527/10, w sprawie zapytania poselskiego pana posła Adama Wykręta w sprawie interpretacji pojęcia ˝dochód˝ przy przyznawaniu przez ośrodki pomocy społecznej zasiłków celowych, uprzejmie wyjaśniam.

   Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.) za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

   1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

   2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

   3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

   Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się (zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 8 ust. 4 - wchodzącym w życie 31 marca 2010 r.) jednorazowego pie'niężnego świadczenia socjalnego, zasiłku celowego, pomocy materialnej mającej charakter motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty, wartości świadczenia w naturze oraz świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.

   Z ustawowej definicji dochodu wynika, że za dochód należy uznawać jedynie takie jego składniki, które powodują przysporzenie majątkowe. Natomiast pożyczka czy kredyt są przychodami podlegającymi co do zasady zwrotowi.

   Interpretację taką potwierdza wyrok NSA z dnia 20 listopada 2002 r. (sygn. akt II S.A./Ka 460/01). Wydany do nieobowiązującej już ustawy dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, zachował aktualność w zakresie interpretacji pojęcia dochodu pod rządami nowej ustawy o pomocy społecznej. Sąd uznał, że przez dochód w rozumieniu art. 2a ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej należy rozumieć jedynie przysporzenie majątkowe, do których nie należy pożyczka jako podlegająca z istoty zwrotowi. Odmienne rozumowanie prowadziłoby bowiem do podwójnego naliczenia kwoty pożyczki jako dochodu, gdyż spłata pożyczki musi pochodzić z określonych środków stanowiących dochód.

   Należy zauważyć, że orzecznictwo NSA nie jest w tej kwestii jednolite. Przeciwne stanowisko wyrażone zostało m.in. w wyroku NSA z dnia 8 grudnia 2006 r. (sygn. akt I OSK 700/06). Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził m.in.: ˝Pomoc społeczna jest instytucją publiczną mającą na celu zapewnienie niezbędnych środków utrzymania osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, które nie dysponują środkami finansowymi na poziomie ustalonego kryterium dochodowego - w dacie ubiegania się o pomoc społeczną. Z tej przyczyny nie ma znaczenia tytuł i źródło uzyskiwania tych środków, albowiem pożyczka, podobnie jak kredyt, jest przychodem mogącym stanowić źródło utrzymania w okresie dysponowania kwotą pożyczki (kredytu). Dlatego też nawet kwoty pożyczek, kredytów, wydatkowanych na podstawowe utrzymanie stanowią z punktu widzenia ustawy o pomocy społecznej przychód podlegający wliczeniu do dochodu˝.

   Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w licznych opiniach proponowało przyjęcie interpretacji korzystniejszej dla klientów ośrodków pomocy społecznej - w której to kwota kredytu i pożyczki nie jest wliczana do dochodu. Należy jednak zauważyć, że interpretacji prawa w przedmiotowej sprawie każdorazowo dokonują organy stosujące je w praktyce.

   Z szacunkiem

   Sekretarz stanu

   Jarosław Duda

   Warszawa, dnia 31 marca 2010 r.