VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 8631

w sprawie trudnej sytuacji spółek z Grupy PKP

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Piotra Stanke (nr SPS-023-8631/09 z dnia 20 marca 2009 r.), w sprawie trudnej sytuacji spółek z Grupy PKP, uprzejmie informuję, co następuje:

   Wykonana na prośbę przewodniczącego sejmowej Komisji Infrastruktury przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR ˝Opinia na temat aktualnej sytuacji ekonomicznej w spółkach grupy PKP i wpływu tej sytuacji na otoczenie rynkowe˝, do której odwołuje się w swojej interpelacji pan poseł Piotr Stanke, została przygotowana bez pełnego dostępu przez jej autorów do wiarygodnych danych ekonomiczno-finansowych spółek Grupy PKP, co wyklucza możliwość obiektywnej oceny na jej podstawie faktycznego stanu spółek Grupy PKP.

   Przejawy recesji w gospodarce krajowej, które wynikają z ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego, niewątpliwie przekładają się na kondycję finansową spółek kolejowych. Ograniczenia przewozów towarowych spowodowały mniejsze należności dla PKP PLK SA z tytułu dostępu do tras pociągów, nieterminowe regulowanie należności za wykonaną pracę eksploatacyjną i trakcyjną energię elektryczną i w konsekwencji pojawienie się zatorów płatniczych w Grupie PKP.

   Nie ma jednego planu naprawczego obejmującego Grupę PKP. Mając na uwadze trudną sytuację gospodarczą kraju, Zarząd PKP SA zobowiązał wszystkie spółki Grupy PKP do opracowania szczegółowych programów oszczędnościowych na 2009 r. mających na celu utrzymanie planowanych wyników na 2009 r. oraz zachowanie płynności finansowej w warunkach kryzysu gospodarczego. Utrzymanie płynności finansowej stanowi podstawowy priorytet działań antykryzysowych spółek na 2009 r., które ma być osiągnięte poprzez:

   - zarządzanie kryzysowe,

   - racjonalizację kosztów (eksploatacja, remonty, wynagrodzenia),

   - ograniczenie inwestycji,

   - poszukiwanie nowych źródeł przychodów.

   Programy antykryzysowe spółek obejmują swym zakresem wielokierunkowe działania naprawcze podejmowane doraźnie oraz planowane długofalowo, odnoszące się do różnych obszarów działalności spółek.

   W obszarze majątku działania te dotyczą m.in. optymalizacji użytkowanego majątku, ograniczania zakresu remontów do niezbędnego minimum, wykonywania napraw systemem gospodarczym, we własnych punktach utrzymania oraz spółkach Grupy PKP Cargo oraz ograniczania inwestycji. W obszarze zatrudnienia działania antykryzysowe koncentrują się głównie na ograniczaniu kosztów wynagrodzeń oraz racjonalizacji i optymalizacji zatrudnienia. W innych obszarach działania oszczędnościowe spółek dotyczą m.in. optymalizacji procesów eksploatacyjnych oraz zmian organizacyjnych w kierunku uproszczenia i usprawnienia struktur organizacyjnych.

   Działania w ww. obszarach podjęła już spółka PKP Cargo SA, przewoźnik, którego kondycja finansowa uzależniona jest od wielkości wykonywanych przewozów towarowych. Z uwagi na trwałą tendencję obniżania się przewozów i w konsekwencji spadku przewozów przekładających się na ujemne wyniki finansowe, zarząd spółki przyjął w styczniu 2009 r. do realizacji program naprawczy na 2009 r. Podstawowe cele programu naprawczego stanowią: w perspektywie roku 2009 - zapewnienie płynności finansowej; w perspektywie średniookresowej - przeprowadzenie systemowych zmian celem dostosowania zasobów spółki do efektywnego konkurowania na rynku.

   Cele operacyjne programu naprawczego stanowią:

   1. zahamowanie spadku przewozów,

   2. ograniczenie kosztów operacyjnych przez dostosowanie ich poziomu do rozmiarów prowadzonej działalności,

   3. podniesienie wydajności aktywów (np. poprzez optymalizację wykorzystania majątku oraz ograniczenie zalegających zapasów),

   4. zarządzanie kryzysowe poprzez szczegółowe kontrole zasadności wydatków jeszcze przed zaciągnięciem zobowiązania.

   Program działań naprawczych objął swoim zakresem wszystkie obszary działalności spółki, zarówno w aspekcie poprawy wyników przewozowych, jak i obniżenia kosztów, poprawy efektywności i wydajności pracy. Przeprowadzono m.in. restrukturyzację organizacyjną spółki i podjęto racjonalizację kosztów we wszystkich segmentach działalności spółki, również w obszarze polityki zatrudnieniowej. Dokonano oceny wielkości wykonywanej pracy w stosunku do ilości zatrudnionych, która ujawniła nadwyżkę zatrudnienia we wszystkich grupach zawodowych. Obecnie szacowane są nadwyżki zatrudnienia w skali całej spółki, które zostaną zróżnicowane w szczegółowych programach naprawczych dla każdego zakładu, w zależności od miejscowych warunków jego lokalizacji.

   Jak wynika z wyjaśnień Zarządu Spółki PKP Cargo SA, na podstawie przyjętej w spółce metodologii ustalania zatrudnienia, poszczególne zakłady spółki opracowują szczegółowe programy naprawcze adekwatne do warunków miejscowych i konkretnych lokalizacji.

   Doraźne działania oszczędnościowe w obszarze zatrudnienia polegają m.in. na proponowaniu rozwiązania stosunku pracy z pracownikami, którzy posiadają lub nabędą prawo do zaopatrzenia emerytalnego, nieprzedłużaniu bądź rozwiązywaniu umów o pracę zawartych na okres próbny i czas określony, umożliwianiu przenoszenia pracowników do innych spółek Grupy PKP.

   Opracowany program naprawczy Spółki PKP Cargo SA zakłada osiągnięcie oszczędności rzędu 272,0 mln zł (liczonych bez kosztów wynagrodzeń, w których skala oszczędności będzie uzależniona od finalnych uzgodnień między stronami układu zbiorowego pracy, akceptacji dla przeprowadzenia programu naprawczego oraz tempa jego realizacji).

   Inne spółki Grupy PKP modyfikują obecnie plany działalności na 2009 r. pod kątem podjęcia doraźnych i długofalowych działań antykryzysowych. Z uwagi na to, że koszty wynagrodzeń w spółkach Grupy PKP stanowią ponad 40% kosztów działalności operacyjnej, w tym obszarze spółki dostrzegają potencjalnie duże możliwości w zakresie obniżenia kosztów.

   Pierwsze decyzje oszczędnościowe polegały na zamrożeniu płac pracowników wynagradzanych ˝krotnościowo˝ oraz wstrzymaniu podwyżek płac (awansów) pracowników wynagradzanych według ZUZP. Spółki zadeklarowały dokonanie przeglądu zatrudnienia pod kątem jego racjonalizacji oraz optymalizacji wykorzystania zasobów ludzkich. Zarządy spółek prowadzą też negocjacje z organizacjami związkowymi w sprawie zawieszenia niektórych postanowień ZUZP w zakresie płacowym. Ponadto spółki rozważają decyzje o rozpoczęciu kierowania pracowników na nieświadczenie pracy (podstawa: art. 54 ustawy z dnia 8 września 2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe).

   Szacuje się, iż w wyniku działań podjętych przez spółki Grupy PKP zmierzających do obniżenia kosztów działalności, łączne oszczędności wyniosą około 513-516 mln zł (bez kosztów wynagrodzeń dotyczących Cargo SA), w tym m.in. w: PKP Cargo SA - 272 mln zł, w PKP PLK SA - 124,5 mln zł.

   Odnośnie do możliwości udzielenia wsparcia finansowego z budżetu państwa dla spółek Grupy PKP informuję, iż uchwalony budżet państwa na 2009 r. nie zawiera pozycji wskazującej na taką pomoc, tym samym brak jest źródeł finansowania i tytułu prawnego do udzielenia takiej pomocy. Ponadto każda pomoc państwa spółkom prawa handlowego, jaką są spółki kolejowe, w myśl obowiązujących przepisów jest traktowana jako pomoc publiczna, której uzyskanie obwarowane jest spełnieniem procedur określonych prawem.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Jarmuziewicz

   Warszawa, dnia 7 kwietnia 2009 r.