VI kadencja
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 9025
w sprawie przeciwdziałania zagrożeniu osuwiskami w gm. Gnojnik
Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytania pana posła Józefa Rojka z dnia 14 marca 2011 r. przesłane przy pismach z dnia 28 i 31 marca br. do ministra środowiska w sprawie przeciwdziałania zagrożeniu osuwiskami w gminach: Zakliczyn, Szerzyny, Ryglice, Skrzyszów, Pleśna, Gromnik, Tuchów, Rzepiennik Strzyżewski, Lipnica Murowana, Łapanów, Żegocina, Borzecin, Dębno, Gnojnik, Iwkowa, Czchów, Brzesko, Biskupice, Gdów, Tarnów oraz miastach i gminach: Wieliczka, Bochnia, Nowy Wiśnicz, a także na terenie miast: Brzesko i Bochnia, uprzejmie informuję, co następuje.
Od 2006 r. na zamówienie ministra środowiska realizowany jest przez państwową służbę geologiczną projekt ˝System osłony przeciwosuwiskowej˝ (SOPO). Pomiędzy ministrem środowiska a prezesem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zostało zawarte porozumienie w sprawie finansowania tego programu ze środków NFOŚiGW. Przedsięwzięcie ma za zadanie wspomóc starostów w skutecznym wypełnianiu obowiązków nałożonych na nich przez rozporządzenie ministra środowiska z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi (Dz. U. Nr 121, poz. 840), tj. dostarczyć im właściwych i pełnych danych do skutecznego zarządzania ryzykiem osuwiskowym. SOPO jest realizowane w trzech etapach. Jego podstawowym celem jest rozpoznanie, udokumentowanie i zaznaczenie na mapie w skali 1:10 000 wszystkich osuwisk oraz terenów potencjalnie zagrożonych ruchami masowymi w Polsce oraz założenie systemu monitoringu wgłębnego i powierzchniowego na 100 wybranych osuwiskach.
W celu przeciwdziałania nasilającym się w ostatnich latach zjawiskom osuwiskowym minister środowiska przyjął w dniu 9 września 2010 r. dokument pn. ˝Działania resortu środowiska w zakresie systemu osłony przeciwosuwiskowej w Polsce˝ (dostępny na stronie internetowej: http://www.mos. gov.pl/oslona_przeciwosuwiskowa). Głównym jego założeniem jest zaangażowanie administracji geologicznej oraz państwowej służby geologicznej w utworzenie kompleksowego systemu osłony przeciwosuwiskowej, który pozwoli na prowadzenie działań profilaktycznych, złagodzenie negatywnych skutków i szybsze reagowanie na katastrofy naturalne.
W wyniku realizacji tego zadania dotyczącego prac prowadzonych przez ministra środowiska w zakresie dokumentowania osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi poniżej przedstawiono w formie tabelarycznej zaawansowanie prac w projekcie SOPO - w odniesieniu do gmin i miast wymienionych w przedmiotowym piśmie.
Lp. Nazwa gminy Zaawansowanie prac Uwagi 1. Zakliczyn 90% zakończenie 2011 r. 2. Szerzyny 70% zakończenie 2011 r. 3. Ryglice 20% zakończenie 2012 r. 4. Skrzyszów 60% zakończenie 2011 r. 5. Pleśna 90% zakończenie 2011 r. 6. Gromnik 75% zakończenie 2011 r. 7. Tuchów 50% zakończenie 2011 r. 8. Rzepiennik Strzyżewski 0% rozpoczęcie prac w drugiej połowie 2011 r. 9. Lipnica Murowana 100% opracowanie przekazano do starostwa 10. Łapanów 100% opracowanie przekazano do starostwa 11. Żegocina 100% opracowanie przekazano do starostwa 12. Borzęcin 0% realizacja przewidziana po 2014 r. 13. Dębno 100% opracowanie przekazano do starostwa 14. Gnojnik 100% opracowanie przekazano do starostwa 15. Iwkowa 100% opracowanie przekazano do starostwa 16. Czchów 100% opracowanie przekazano do starostwa 17. Brzesko i miasto Brzesko 100% opracowanie przekazano do starostwa 18. Biskupice 100% opracowanie przekazano do starostwa 19. Gdów 100% opracowanie przekazano do starostwa 20. Wieliczka i miasto Wieliczka 100% opracowanie przekazano do starostwa 21. Bochnia i miasto Bochnia 100% opracowanie przekazano do starostwa 22. Nowy Wiśnicz i miasto Nowy Wiśnicz 100% opracowanie przekazano do starostwa W związku z powyższym należy podkreślić, że poza prowadzeniem badań geologicznych przeciwdziałanie skutkom osuwisk nie leży w kompetencji ministra środowiska. Rola Ministerstwa Środowiska polega na wspomaganiu wykonywania ustawowych zadań organów samorządowych, m.in. poprzez realizację przedsięwzięcia SOPO i przekazywanie odpowiednim instytucjom jego wyników, a także poprzez szkolenie i upowszechnianie informacji dotyczących zagrożenia i możliwości przeciwdziałania osuwiskom.
W odniesieniu do większości zagadnień podniesionych w zapytaniach pana posła Józefa Rójka właściwy jest minister spraw wewnętrznych i administracji. W związku z tym po zasięgnięciu opinii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wskazać należy, iż od 2004 r. realizowany jest projekt pn. ˝Osłona przeciwosuwiskowa˝. Zasady dotyczące uczestnictwa w tym projekcie zostały zamieszczone na stronie internetowej MSWiA pod adresem www.mswia.gov.pl w zakładce: Sprawy wewnętrzne - zasady i procedury w przypadku klęsk żywiołowych.
W ramach ww. projektu jednostki samorządu terytorialnego mogą ubiegać się o dofinansowanie naprawy, odbudowy, budowy, przeniesienia, stabilizacji i ulepszenia infrastruktury publicznej zniszczonej bądź zagrożonej przez ruchy osuwiskowe ziemi lub erozje brzegu morskiego. Aby otrzymać dofinansowanie w ramach projektu ˝Osłona przeciwosuwiskowa˝, jednostka samorządu terytorialnego winna spełnić następujące warunki, tj.:
- sporządzić plan usuwania skutków ruchów osuwiskowych ziemi, zwany dalej ˝planem˝, zawierający wykaz zadań podlegających odbudowie, remontowi lub przeniesieniu infrastruktury technicznej wraz z bilansem potrzeb finansowych w zakresie ich likwidacji; plan ten powinien być elementem wyjściowym przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa z przeznaczeniem na usuwanie skutków osuwisk; powyższy plan winien zostać opracowany przez występującą o dofinansowanie jednostkę wykonującą (JW), tj. jednostkę organizacyjną administracji samorządowej, rządowej lub jednostkę sektora finansów publicznych, na podstawie protokołów szkód; dopuszcza się dokonanie wyceny potrzeb finansowych na podstawie informacji posiadanych przez daną JW, które nie mają charakteru protokołu; należy jednak przyjąć, iż wysokość strat lub kosztów naprawy, odbudowy lub budowy winny zostać ustalone z uwzględnieniem wytycznych zawartych w rozporządzeniu ministra infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz. U. Nr 130, poz. 1389) albo innych przepisów wydanych na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759,z późn. zm.);
- przygotować plan finansowania zadania w podziale na etapy, który ma na celu pomoc w przygotowaniu preliminarza finansowego podziału rezerwy celowej budżetu państwa przez ministra spraw wewnętrznych i administracji;
- JW winna złożyć do jednostki realizującej projekt (Biuro do Spraw Usuwania Skutków Klęsk Żywiołowych MSWiA) właściwego wojewódzkiego zespołu nadzorującego realizację projektu (WZNRP), poza ww. dokumentami również kopię karty rejestracyjnej osuwiska, oddzielnie dla każdego zadania (zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia ministra środowiska z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi -Dz. U. Nr 121, poz. 840).
Dla zadań zgłoszonych z danego województwa WZNRP dokonuje analizy oraz oceny przedłożonych planów, kart rejestracyjnych osuwiska, kart rejestracyjnych terenu zagrożonego ruchami masowymi ziemi (załączniki do ww. rozporządzenia ministra środowiska w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi) pod względem formalnym, jak i możliwości i zasadności realizacji zgłoszonego zadania. Po zakończeniu oceny przedłożonych zadań WZNRP sporządza opinię zawierającą wyniki dokonanej oceny wraz z podaniem zadań rekomendowanych do realizacji w ramach projektu i uszeregowaniem od najważniejszego oraz podaniem zadań odrzuconych. Określa również zakres rzeczowy zadania rekomendowanego do realizacji w układzie: dokumentacja, nadzór, roboty budowlane, itd. WZNRP może w każdej sytuacji rekomendować tylko część zadania (np. wykonanie dokumentacji technicznej). Następnie wojewódzki zespół nadzorujący realizację projektu przesyła opinię do ministra spraw wewnętrznych i administracji, który w oparciu o zgłoszone potrzeby i opinie wydaje promesy.
W 2010 r. w ramach projektu ˝Osłona przeciwosuwiskowa˝ jednostki samorządu terytorialnego z województw: lubelskiego, podkarpackiego, małopolskiego i śląskiego otrzymały ok. 22,5 mln zł dotacji (w tym województwo małopolskie ponad 11,5 mln zł). W 2011 r. minister spraw wewnętrznych i administracji przyznał jednostkom samorządu terytorialnego z województw: lubelskiego, małopolskiego i podkarpackiego promesy na realizację zadań zgłoszonych do ww. projektu na kwotę ok. 24 mln zł (w tym województwo małopolskie otrzymało ok. 11 ml zł).
Spośród jednostek samorządu terytorialnego w 2011 r. promesę otrzymała gmina Łapanów na kwotę 160 tys. zł oraz miasto Brzesko 40 tys. zł. Gmina Łapanów otrzymała w 2010 r. dotację w wysokości 62,5 tys. zł. Ponadto w MSWiA rozpatrywany jest wniosek gminy Dębno.
Gminy: Tarnów, Zakliczyn, Szerzyny, Ryglice, Skrzyszów, Pleśna, Gromnik, Tuchów, Rzepiennik Strzyżewski, Lipnica Murowana, Żegocina, Borzęcin, Gnojnik, Iwkowa, Czchów, Brzesko, Biskupice, Gdów, Bochnia oraz miasta i gminy Wieliczka, Bochnia i Nowy Wiśnicz nie wystąpiły dotychczas z wnioskiem o dofinansowanie zadań związanych z usuwaniem skutków osuwisk (w 2010 r. Miasto i Gmina Wieliczka otrzymało dotację w wysokości 1300 tys. zł).
Należy podkreślić, iż wnioski jednostek samorządu terytorialnego o udzielenie dofinansowania w ramach projektu ˝Osłona przeciwosuwiskowa˝ rozpatrywane są na bieżąco. Decyzje o ewentualnym dofinansowaniu zadań związanych z usuwaniem skutków osuwisk uzależnione są od możliwości finansowych budżetu państwa oraz zasadności ekonomicznej realizacji zadań.
Rząd RP, mając na uwadze skalę zniszczeń spowodowanych w szczególności powodzią i osuwaniem się ziemi w maju i czerwcu 2010 r., przygotował mechanizmy umożliwiające usuwanie powstałych zniszczeń poprzez odtworzenie ze środków budżetu państwa budynków lub lokali mieszkalnych zniszczonych w wyniku zdarzeń klęskowych mających miejsce w 2010 r., począwszy od maja tego roku. Ponadto rozszerzone zostały zasady przyznawania zasiłku celowego na remont i odbudowę budynku mieszkalnego o możliwość wykonania drenaży opaskowych wokół budynków mieszkalnych oraz o możliwość zabezpieczania osuwisk zagrażających tym budynkom.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Henryk Jacek Jezierski
Warszawa, dnia 22 kwietnia 2011 r.