VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 8839

w sprawie rozwoju najbiedniejszych polskich regionów

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Krzysztofa Jakuba Putry w sprawie rozwoju najbiedniejszych polskich regionów, przesłaną przy piśmie z dnia 31 marca 2009 r., znak: SPS-023-8839/09, uprzejmie informuję, co następuje.

   1. Jak Pan Premier wywiąże się z obietnic wyartykułowanych w cytowanym fragmencie exposé? (fragment zawarty w interpelacji)

   Prowadzenie w Polsce polityki zrównoważonego rozwoju wymaga zmniejszenia istniejącej różnicy w rozwoju społeczno-gospodarczym, dzielącej województwa Polski Wschodniej (województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) od reszty kraju i Unii Europejskiej. Analiza sytuacji społeczno-ekonomicznej, a także cele i kierunki działania władz centralnych względem Polski Wschodniej zostały przedstawione w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020. Stanowi ona dokument programowy przyjęty przez Radę Ministrów 30 grudnia 2008 r. Wykonanie zapisanych w niej priorytetów, przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej przyznanych Polsce na lata 2007-2013, stanowi główny element polityki rządu na najbliższe lata. Oprócz środków dostępnych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych beneficjenci z Polski Wschodniej mogą uzyskać wsparcie ze specjalnego Programu Operacyjnego ˝Rozwój Polski Wschodniej˝ (PO RPW). Realizacja założeń PO RPW ma na celu stworzenie podstaw dla nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy poprzez realizację szeregu inwestycji infrastrukturalnych i naukowych. Celem PO RPW jest również wywołanie efektu synergii pomiędzy innymi programami operacyjnymi, których skoordynowane wykonanie stanowić będzie potężny bodziec rozwojowy, pozwalający Polsce Wschodniej pokonać społeczno-gospodarczy dystans dzielący ją od bardziej rozwiniętych obszarów Polski i UE.

   W MRR trwają również intensywne prace nad Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego (KSRR) - średniookresowym rządowym dokumentem strategicznym, który ma stanowić główne narzędzie polityki regionalnej państwa określające zasadnicze cele i kierunki rozwoju kraju w jego układzie regionalnym, uwzględniający zasady spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Dokument ten wypełni istotną lukę w systemie dokumentów strategicznych.

   Zgodnie z tezami i założeniami KSRR przyjętymi przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2008 r. celem strategicznym krajowej polityki regionalnej jest pobudzanie i optymalne wykorzystanie endogenicznych czynników wzrostu poszczególnych województw za pośrednictwem działań służących podnoszeniu konkurencyjności województw i całego kraju oraz konwergencji międzyregionalnej oraz przezwyciężenie zagrożeń dla rozwoju w nich występujących. Rolą tej polityki, poza integrowaniem zasobów i koordynacją, jest zdolność do pobudzania i wzmacniania czynników wzrostu w układzie terytorialnym oraz korygowania identyfikowanych przestrzennie dysfunkcji, wynikających z naturalnych procesów rozwojowych, w celu regulowania poziomu zróżnicowań regionalnych.

   Polityka regionalna ma mieć selektywny, jednoznacznie określony i skoncentrowany tematycznie lub terytorialnie zakres interwencji. Poprawa efektywności i uzyskanie większego efektu synergicznego różnych działań podejmowanych w sferze publicznej nastąpi poprzez zintegrowanie celów polityk sektorowych w ramach realizacji celów polityki regionalnej. Integracja ta będzie dotyczyć tych polityk i działań rozwojowych mających konsekwencje regionalne, których realizacja za pośrednictwem polityki regionalnej i jej instrumentów zapewni większą efektywność i wartość dodaną. Podejście to pozwoli również zapewnić komplementarność polityk sektorowych i wyeliminuje nakładanie się kompetencji w ramach rządu oraz umożliwi zachowanie spójność z działaniami realizowanymi przez samorządy na poziomie regionalnym i lokalnym.

   Cele polityki regionalnej określone w KSRR będą realizowane w sposób horyzontalny - w odniesieniu do wszystkich województw z uwzględnieniem podejścia indywidualnego - w odniesieniu do wybranych i precyzyjnie zdefiniowanych kategorii obszarów strategicznej interwencji z zastosowaniem zintegrowanego podejścia ogniskującego interwencję sektorową. Środki zostaną skoncentrowane na precyzyjnie określonych obszarach strategicznej interwencji. Istotna jest przy tym zmiana dotychczasowej logiki podziału środków, w której najpierw decydowano, ile środków dostanie każde województwo, a następnie wskazywano, na co można przeznaczyć środki z tego podziału. Obszary strategicznej interwencji to obszary, wobec których wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar, którego region sam nie jest w stanie udźwignąć, oraz obszary, które ze względów społecznych, gospodarczych lub środowiskowych wywierają lub mogą w przyszłości wywierać istotny wpływ na rozwój kraju (bieguny wzrostu). MRR w partnerstwie z przedstawicielami ministerstw sektorowych, samorządów województw oraz środowiska naukowego prowadzi intensywne prace analityczne nad dokonaniem identyfikacji i delimitacji tych obszarów za pomocą wybranych kryteriów odnoszących się do najważniejszych wyzwań rozwojowych kraju i opisujących je wskaźników. Takie podejście ma przede wszystkim posłużyć precyzyjnemu wskazaniu adresatów interwencji w ramach krajowej polityki regionalnej, właściwemu zdiagnozowaniu problemów rozwojowych i dopasowaniu do nich adekwatnych instrumentów i mechanizmów wsparcia oraz późniejszemu monitorowaniu efektywności realizowanych interwencji.

   2. Jakie są działania rządu RP polegające na zmniejszeniu dysproporcji między biednymi, wymienionymi w tabeli, a bogatymi województwami w Polsce, aby wypełnić zalecenia rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lipca 2007 r. (tabela zawarta w interpelacji)?

   Wskazana w interpelacji rezolucja Parlamentu Europejskiego dotycząca potrzeby szybkiej absorpcji funduszy, zwiększania koordynacji na wszystkich poziomach, synergii działań między politykami, partnerstwa itd. odnosi się do wszystkich regionów Polski. W polityce spójności Unii Europejskiej na lata 2007-2013 wszystkie polskie regiony zostały zakwalifikowane jako tzw. regiony celu ˝Konwergencja˝, czyli biedniejsze regiony Wspólnoty. Zalecenia sformułowane w rezolucji są przez rząd Polski wypełniane od momentu jej przyjęcia i kierowane są nie tylko do najbiedniejszych regionów Polski, lecz do wszystkich województw. Efektywne wykorzystanie funduszy europejskich jest czynnikiem decydującym dla powodzenia polityki zrównoważonego rozwoju i w związku z tym realizacja programów operacyjnych pozostanie jednym z najważniejszych działań rządu.

   Mając na uwadze fakt, iż województwa Polski Wschodniej są najsłabiej rozwiniętymi regionami w całej Unii Europejskiej, jednym z priorytetów rządu było przyjęcie długofalowej strategii wobec tego makroregionu. Na przestrzeni ostatniego roku działania zmierzające do przyspieszenia tempa rozwoju Polski Wschodniej oparte były na konsekwentnej realizacji programów operacyjnych i koncentrowały się na wykorzystywaniu funduszy UE (realizowane programy operacyjne: programy europejskiej współpracy terytorialnej, PO ˝Infrastruktura i środowisko˝, PO ˝Innowacyjna gospodarka˝, PO ˝Kapitał ludzki˝, PO ˝Rozwój Polski Wschodniej˝, programy regionalne). Od początku realizacji Narodowej Strategii Spójności w ramach wszystkich programów operacyjnych realizowanych na terenie 5 województw Polski Wschodniej zawarto dotychczas umowy o dofinansowanie 3053 projektów. Łączna wartość tych projektów stanowi 5 664 870 763,88 zł. Wysokość dofinansowania z funduszy europejskich wyniesie 4 548 733 596, 40 zł.

   Województwa Polski Wschodniej korzystają z dodatkowego wsparcia, jakim jest Program Operacyjny ˝Rozwój Polski Wschodniej˝ na lata 2007-2013 (PO RPW), który obejmuje województwa: warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie i podkarpackie. Głównym celem PO RPW jest zahamowanie tendencji stagnacyjnych, decydujących o marginalizacji i peryferyjności województw Polski Wschodniej, oraz pobudzenie wzrostu gospodarczego w tych województwach. Dla osiągnięcia tego celu podjęte zostaną określone działania ujęte w następujące osie priorytetowe:

   - oś priorytetowa I: Nowoczesna gospodarka:

   Działania podejmowane w ramach osi priorytetowej I mają na celu stworzenie sprzyjających warunków inwestycyjnych, powstawania innowacji i ich dyfuzji, efektywnego transferu nowych, innowacyjnych technologii, a także współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi, jednostkami naukowymi, a przedsiębiorstwami.

   - oś priorytetowa II: Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego:

   W ramach priorytetu II: Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego powstanie sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej. Ponadto realizowane będą szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym.

   - oś priorytetowa III: Wojewódzkie ośrodki wzrostu:

   W ramach osi wsparciem na rzecz rozwoju systemów transportu zbiorowego objęte zostanie pięć miast wojewódzkich, tj. Białystok, Kielce, Lublin, Olsztyn i Rzeszów.

   Ponadto realizowane będą projekty z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury umożliwiającej organizacje kongresów, konferencji, wystaw i targów o znaczeniu ponadregionalnym i międzynarodowym, a więc obiekty towarzyszące biznesowi, a także służące stymulowaniu innowacji i ducha przedsiębiorczości w małych i średnich przedsiębiorstwach.

   - oś priorytetowa IV: Infrastruktura transportowa:

   W ramach osi wspierane będą projekty z zakresu budowy bądź modernizacji odcinków dróg krajowych i wojewódzkich Polski Wschodniej, które poprawią dostęp do sieci dróg krajowych, a ponadto usprawnią połączenia komunikacyjne pomiędzy województwami, ośrodkami miejskimi i innymi obszarami ważnymi dla rozwoju gospodarczego regionów, ułatwiając m.in. dostęp do terenów inwestycyjnych, atrakcji turystycznych, przejść granicznych.

   - oś priorytetowa V: Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego:

   W ramach osi priorytetowej będzie realizowane działanie obejmujące kompleksowy projekt promocji Polski Wschodniej, jako miejsca aktywnego wypoczynku oraz atrakcyjnego miejsca do pracy i zamieszkania. Ponadto zrealizowany zostanie kompleksowy projekt mający na celu budowę i oznakowanie tras rowerowych. Projekt obejmuje swym zasięgiem 5 województw Polski Wschodniej.

   W ramach PO RPW województwa Polski Wschodniej otrzymają łącznie 2675,05 mln EUR wsparcia finansowego, w tym: ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR) 2273,79 mln euro, a z publicznych środków krajowych - 401,26 mln euro.

Województwa	Środki publiczne ogółem (EUR)	Wkład wspólnotowy EFRR (85%)	Krajowy wkład publiczny (15%)
województwo lubelskie	598 319 012,59	508 571 160,30	89 747 852,29
województwo podkarpackie	573 503 134,21	487 477 663,73	86 025 470,48
województwo podlaskie	455 128 709,15	386 859 402,50	68 269 306,65
województwo świętokrzyskie	441 534 974,85	375 304 728,34	66 230 246,51
województwo warmińsko-mazurskie	526 314 098,20	447 336 983,12	78 947 115,05

bez komponentu: Pomoc techniczna (80 251 544 euro)

   Dla sprawnej realizacji programu Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym ˝Rozwój Polski Wschodniej˝ opracowała listę projektów indywidualnych, obejmującą kluczowe inwestycje, których realizacja najbardziej przysłuży się osiągnięciu zakładanych celów programu. Umieszczenie projektu na liście projektów indywidualnych programu jest wstępną deklaracją jego realizacji i wiąże się z zarezerwowaniem na ten cel środków w ramach budżetu programu. Projekty, które zostały ujęte na liście, nie będą podlegały procedurze konkursowej. Ich realizacja będzie jednak uzależniona od zaakceptowania pełnej dokumentacji projektu przez instytucję zarządzającą programu oraz oceny projektu przez ekspertów na podstawie przedstawionej dokumentacji. Lista tworzona równolegle z programem jest indykatywna i podlega okresowej weryfikacji (lista przedsięwzięć realizowanych w ramach LPI PO RPW znajduje się pod adresem www.PolskaWschodnia.gov.pl).

   Do dnia 31 marca 2009 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podpisała 20 umów o dofinansowanie projektów w ramach PO RPW, których łączna wartość wynosi 832 146 278,65 zł (dofinansowanie EFRR stanowi 611 510 953,05 zł). Do końca roku planowane jest podpisanie łącznie 38 umów na dofinansowanie projektów indywidualnych o wartości całkowitej 2971,26 mln zł, z czego 1986,76 mln zł stanowią środki EFRR. Kolejne umowy będą podpisywane sukcesywnie zgodnie z terminami określonymi w preumowach.

   Oprócz projektów indywidualnych w ramach PO RPW przeprowadzane są również nabory wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym. Obecnie trwają konkursy o dofinansowanie projektów wpisujących się w zakres interwencji następujących działań programu (łączny wkład EFRR na konkursy stanowi 599 800 886,70 zł):

   - działanie 1.3: Wspieranie innowacji:

   Nabór wniosków w trybie konkursowym rozpoczęto 6 marca br. Wysokość środków unijnych zarezerwowanych na konkurs wynosi 111 996 351 euro. Wnioski o dofinansowanie można składać do 30 września 2009 r.

   - działanie 1.4: Promocja i współpraca:

   3 kwietnia br. ogłoszono nabór wniosków w trybie konkursowym na łączną kwotę 23,02 mln euro z UE w trzech obszarach: tworzenie i rozwój klastrów (47 287 720,97 zł EFRR), tworzenie sieci współpracy COI (37 877 302,44 zł EFRR), tworzenie polityki rozwoju regionalnego (23 643 860,51 zł EFRR). Wnioski o dofinansowanie można składać od 20 kwietnia 2009 r. do 30 czerwca 2009 r..

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Hanna Jahns

   Warszawa, dnia 17 kwietnia 2009 r.