VI kadencja

Odpowiedź na interpelację w sprawie realizacji inwestycji budowy lotniska regionalnego w woj. podlaskim

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 24096

w sprawie realizacji inwestycji budowy lotniska regionalnego w woj. podlaskim

   Odpowiadając na interpelację posła Jacka Żalka, przekazaną pismem z dnia 18 sierpnia 2011 r., znak: SPS-023-24096/11, w sprawie realizacji budowy lotniska regionalnego w województwie podlaskim, poniżej przedstawiam stosowne wyjaśnienia.

   Ad 1. Decyzja regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Lublinie (RDOŚ w Lublinie) ustalająca środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia pn. ˝Rozbudowa Regionalnego Portu Lotniczego: Port Lotniczy Lublin SA (Świdnik)˝ została wydana z zachowaniem zasady przezorności. Zasada ta, wywodząca się z deklaracji z Rio de Janeiro z 1992 r., została wpisana do art. 191 pkt 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jako jedna z głównych zasad ochrony środowiska służących dążeniu do wysokiego poziomu jego ochrony. Warto zwrócić uwagę, iż w stosunku do obszarów Natura 2000 zasada przezorności ujęta została w prawie unijnym także w art. 6 dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206 z 22.7.1992).

   Istota zasady przezorności sprowadza się do nieudzielania zgody na realizację przedsięwzięcia w przypadku nieuzyskania pewności, że nie istnieje ryzyko jego znaczącego oddziaływania na środowisko (w tym także na obszary Natura 2000). Potencjalne oddziaływania przedmiotowej inwestycji na środowisko przyrodnicze dotyczyły przede wszystkim obszaru Natura 2000: SOO Świdnik PLH060021 oraz części lasu szpitalnego podlegającego wycince pod budowę pasa startowego. RDOŚ w Lublinie, w oparciu o uzupełnioną inwentaryzację przyrodniczą, dopuścił jedyny wariant lokalizacyjny realizacji przedsięwzięcia, który wyklucza znacząco negatywne oddziaływania na cel ochrony ww. obszaru Natura 2000 (susła perełkowanego), lecz zakłada zniszczenie 140 ha lasu. Dopuszczenie możliwości wycięcia części lasu szpitalnego i zastosowanie kompensacji przyrodniczej nie świadczy o niekierowaniu się przez RDOŚ w Lublinie zasadą przezorności. Z racji znacznego przekształcenia poprzez gospodarcze użytkowanie oraz narażenia na silną antropopresję wartość ekologiczna wspomnianego kompleksu leśnego jest na tyle niewielka, że nie został on objęty jakąkolwiek formą ochrony przyrody, a ponadto został pozbawiony charakteru ochronnego1). Dopuszczony do realizacji wariant przedmiotowej inwestycji zakłada wycięcie jedynie części lasu szpitalnego niezbędnej do wybudowania pasa startowego wraz z towarzyszącą infrastrukturą. Obowiązek kompensacji przyrodniczej nałożony został przez RDOŚ w Lublinie w punkcie II.1 decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przy uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań. W obliczu braku możliwości odtworzenia identycznego siedliska w pobliżu inwestycji, kompensacja zostanie dokonana w innych lokalizacjach z uwzględnieniem występujących tam siedlisk (zalesienia, zadrzewienia parkowe i łęgi).

   Należy bardzo wyraźnie podkreślić, że uzyskanie przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie stanowi jeszcze zezwolenia na m.in. niszczenie siedlisk i ostoi dziko żyjących gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową. W art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, ze zm.) zostały wymienione możliwe do wprowadzenia zakazy w stosunku do dziko żyjących zwierząt objętych ochroną gatunkową. Doprecyzowuje je § 6 rozporządzenia ministra środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237). Treść art. 56 ust. 1 i 2 ww. ustawy dopuszcza jednak odstępstwa od tych zakazów. Zatem zezwolenie na odstępstwo od zakazów dotyczących m.in. niszczenia siedlisk i ostoi gatunków chronionych jest osobną decyzją administracyjną, która musiała być przez inwestora uzyskana przed przystąpieniem do wycinki niniejszego fragmentu lasu szpitalnego. Taki kształt przepisów gwarantuje, iż kwestia np. zniszczenia siedlisk gatunków chronionych jest nie tylko przedmiotem oceny oddziaływania na środowisko, ale także szczegółowej analizy w ramach postępowania w sprawie wydania zezwolenia na postawie art. 56 ustawy o ochronie przyrody.

   Odnosząc się do kwestii dotyczącej ponownej oceny oddziaływania na środowisko zaznaczyć należy, iż jej rola oraz cel zostały szeroko wyjaśnione w decyzji generalnego dyrektora ochrony środowiska wydanej w sprawie budowy lotniska dla województwa podlaskiego (str. 29). Organ podkreślił, iż służy ona uzyskaniu pełnego obrazu oddziaływań w zatwierdzonej na wcześniejszym etapie lokalizacji, przez co możliwe się staje precyzyjne zaproponowanie działań eliminujących i łagodzących potencjalne negatywne skutki dla środowiska.

   W przypadku budowy polderu Racibórz generalny dyrektor ochrony środowiska podtrzymał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, nakładając przy tym obowiązek przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko, mając na uwadze, iż rozpoznano na obecnym etapie procesu inwestycyjnego możliwe oddziaływania, a dla pełnej oceny wymagane jest jedynie doprecyzowanie skali i zakresu możliwego wpływu. Jednocześnie w ramach postępowania ustalono jedyną możliwą lokalizację planowanego przedsięwzięcia, wobec czego ponowna ocena ograniczona będzie jedynie do kwestii doprecyzowania oddziaływania oraz dookreślenia działań minimalizujących i kompensacyjnych.

   W sytuacji gdyby na etapie ponownej oceny zostało jednak stwierdzone znacząco negatywne oddziaływanie na obszary Natura 2000 (˝Las koło Tworkowa˝ oraz ˝Stawy Wielikąt i Las Tworkowski˝), to z uwagi na brak możliwości zmiany lokalizacji przedsięwzięcia jedynie po spełnieniu pozostałych przesłanek wynikających z art. 34 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody będzie możliwa jego realizacja.

   Tymczasem w przypadku budowy lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego, w ramach prowadzonego postępowania, dokonano wyboru jednej z kilku proponowanych lokalizacji. Kwestia właściwego wyboru lokalizacji jest w tym przypadku kluczowa i determinuje wszelkie dalsze decyzje dotyczące szczegółowych aspektów związanych z realizacją inwestycji. Na wybór określonej lokalizacji mają też zasadniczy wpływ procedury lotnicze i czynnik ten może przesądzić o dokonanym wyborze. Dane takie są podstawowe dla tego typu przedsięwzięcia i winny być uwzględnione podczas pierwotnie przeprowadzanej oceny oddziaływania na środowisko. W decyzji generalnego dyrektora ochrony środowiska wydanej w przedmiotowej sprawie wyraźnie podkreślono, iż fundamentalnym zagadnieniem mającym wpływ na ocenę wnioskowanej lokalizacji z uwagi na otaczające ją cenne z przyrodniczego punktu widzenia obszary jest analiza oddziaływań generowanych podczas procedur dolotu, lądowania oraz startu samolotów. Konsekwentnie przy braku opracowanych ww. procedur lotniczych niemożliwe było pełne rozpoznanie oddziaływań przedsięwzięcia w proponowanej lokalizacji, a zatem niewłaściwe było wydanie w takim przypadku decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, co uczynił RDOŚ w Białymstoku. Powyższy fakt potęguje również niewłaściwie przeprowadzona inwentaryzacja przyrodnicza.

   Przywołana w interpelacji zasada ostrożności została także odpowiednio zastosowana w obu powyższych przypadkach, uwzględniając odmienną charakterystykę przedsięwzięć oraz specyficzne dla danej lokalizacji uwarunkowania środowiskowe. Zgodnie z tą zasadą organ odwoławczy przyjął, iż jeśli nie można wiarygodnie uzasadnić, że oddziaływanie jest nieznaczące, co miało miejsce w przypadku budowy lotniska dla województwa podlaskiego, to należy przyjąć, że może być ono znaczące. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie świadczy o możliwości bardzo prawdopodobnego wystąpienia znacząco negatywnego oddziaływania na obszary Natura 2000 we wnioskowanej lokalizacji, a zatem konsekwentnie należało odmówić dla niej wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Natomiast w przypadku budowy polderu Racibórz, mając na uwadze, iż przedstawiona lokalizacja przedsięwzięcia jest jedyną możliwą do jego realizacji oraz po zidentyfikowaniu potencjalnych oddziaływań, organ odwoławczy, kierując się właśnie zasadą przezorności, nałożył obowiązek przeprowadzenia ponownej oceny w celu zweryfikowania, czy szczegółowe rozwiązania konstrukcyjne, inżynierskie i logistyczne pozwolą uniknąć znaczącego negatywnego wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000.

   Ad 2. Na wstępie podkreślenia wymaga, iż organ, zlecając wykonanie ekspertyzy, ustalił, że dr M. S., powołany jako biegły w postępowaniu odwoławczym od decyzji regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Białymstoku o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji ww. przedsięwzięcia, nie jest członkiem żadnej organizacji ekologicznej, która uczestniczyła w nim jako podmiot na prawach strony. Przywołany przepis art. 24 § 1 pkt 1 w związku z art. 84 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.), dalej K.p.a., stanowi jedną z przesłanek katalogu zamkniętego określającego okoliczności wyłączenia biegłego od udziału w postępowaniu administracyjnym. W świetle ww. przepisu wyłączenie biegłego będzie uzasadnione, w przypadku gdy jest on stroną postępowania albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa i obowiązki. Jak zostało wskazane powyżej, pierwsza część ww. artykułu nie miała zastosowania w przedmiotowej sprawie. Ustalenia dokonano na podstawie przedłożonego tutejszemu organowi życiorysu (CV): ˝Z uwagi na zachowanie obiektywizmu z zasady nie jestem członkiem żadnej organizacji zajmującej się ochroną ptaków, aby uniknąć ewentualnych konfliktów interesów˝. Co do przesłanki wynikającej z drugiej części przytoczonego przepisu wyjaśnić należy, iż jakikolwiek stosunek prawny, tj. stosunek regulowany normami prawnymi powodujący powiązanie ze sobą praw lub obowiązków strony i biegłego, o ile nie dotyczy przedmiotu rozpatrywanej sprawy, nie będzie miał znaczenia, gdyż nie ma podstaw do uznania, aby skutki prawne lub faktyczne wynikające z rozstrzygnięcia omawianej sprawy mogły oddziaływać na prawa i obowiązki powołanego biegłego. A zatem ogólna działalność zawodowa dr M. S. i wynikające z niej kontakty zawodowe nie mogłyby, bez wystąpienia wyżej wskazanych przesłanek, stanowić podstawy do jego wyłączenia jako biegłego z przeprowadzonego postępowania odwoławczego. W świetle wiedzy posiadanej przez generalnego dyrektora ochrony środowiska w chwili powołania dr M. S. na biegłego w niniejszej sprawie okoliczności wskazane w art. 24 § 1 pkt 1 K.p.a. nie miały miejsca. Zaznaczyć przy tym należy, iż to właśnie szeroko uznawana i rozpoznawana działalność dr M. S. w dziedzinie ornitologii skłoniła tutejszy organ do zwrócenia się do niego o sporządzenie opinii eksperckiej w omawianej sprawie.

   Przywołane w interpelacji spotkanie robocze, organizowane w dniu 5 sierpnia 2010 r. przez Fundację na rzecz Energetyki Zrównoważonej, miało na celu przeprowadzenie dyskusji nad metodyką prowadzenia ocen oddziaływania farm wiatrowych na awifaunę oraz obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000, a także wypracowanie zapisów do wytycznych w sprawie prognozowania oddziaływań farm wiatrowych na środowisko. Nie dziwi więc, że w gronie zaproszonych osobno i niezależnie gości znaleźli się eksperci - praktycy w zakresie ornitologii oraz przedstawiciele Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, instytucji odpowiedzialnej za system ocen oddziaływania na środowisko na poziomie krajowym oraz jej organu opiniodawczo-doradczego (Krajowej Komisji do spraw Ocen Oddziaływania na Środowisko).

   Podkreślenia wymaga, iż poza dr P. C., autorem obecnie istniejących wytycznych w zakresie oceny oddziaływania elektrowni na ptaki (PSEW 2008) oraz dr M. S., niezależnym ekspertem wykonującym badania w przedmiotowym zagadnieniu, w spotkaniu brali udział również inni specjaliści prowadzący prace w tym zakresie, a także członkowie zespołu konsultantów opracowujących ww. wytyczne oraz M. G. i R. C. W tym miejscu wyjaśnić należy, iż zagadnienia omawiane na ww. spotkaniu dotyczyły aktualizacji wytycznych PSEW 2008 i nie miały żadnego związku z prowadzonym przez tutejszy organ postępowaniem w sprawie realizacji lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego. Odwołanie się natomiast w wydanym rozstrzygnięciu generalnego dyrektora ochrony środowiska do ekspertyzy biegłego wskazującej na zalecenia opisane w ww. wytycznych Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej z 2008 r. dotyczące zasięgu prowadzenia inwentaryzacji dużych gatunków ptaków przy inwestycjach związanych z farmami wiatrowymi miało na celu potwierdzenie wątpliwości organu w zakresie wiarygodności przyjętej metodyki badań awifauny lęgowej. Zasięg żerowania dużych ptaków, a zatem i wielkość obszaru, na którym należy prowadzić ich inwentaryzację, został bowiem dobitnie zobrazowany w ww. wytycznych na podstawie badań przeprowadzanych przy realizacji farm wiatrowych. Podkreślenia wymaga, iż uzasadnione było w powyższym kontekście odwołanie się biegłego - w sporządzonej opinii - do danych zawartych w wytycznych PSEW 2008, gdyż zasięg żerowania ptaków nie zależy od rodzaju inwestycji, ale stanowi specyficzną cechę biologiczną i ekologiczną poszczególnych gatunków. Zagadnienie to zostało szczegółowo zbadane przy realizacji farm wiatrowych i obecnie stanowi powszechnie uznawaną oraz przyjętą metodykę badań ornitofauny nie tylko przy farmach wiatrowych, ale również wielu inwestycjach infrastrukturalnych. Nie ma zatem przeciwskazań, by w sposób odpowiedni stosować jej zalecenia również przy innych przedsięwzięciach, jak np. lotniska, których oddziaływanie na ptaki, z uwagi na specyfikę funkcjonowania, zazwyczaj obejmuje nawet większy obszar oddziaływania.

   Odnosząc się do wskazanego błędu w obliczeniach matematycznych przeprowadzonych w sporządzonej ekspertyzie, należy przyznać, iż w istocie został on popełniony. Uzyskana jednak zawyżona wartość dotycząca stopnia zagrożenia skutkami katastrofy w przypadku zlokalizowania przedsięwzięcia w wariancie B nie ma żadnego wpływu na wnioski końcowe wyciągnięte przez biegłego, jak również na rozstrzygnięcie generalnego dyrektora ochrony środowiska wydane w sprawie. Zarówno bowiem w opinii biegłego, jak i autorów dokumentu pn. Odpowiedzi Konsorcjum Arup/Ekoton na uwagi i wnioski zgłoszone do ˝Raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanego lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego˝ w ramach udziału społeczeństwa w ochronie środowiska z 17 grudnia 2009 r., wariant B pozostaje najmniej niebezpieczną lokalizacją przedsięwzięcia w aspekcie prawdopodobieństwa wystąpienia kolizji samolotów z ptakami.

   Ocenę ryzyka kolizji samolotów w zależności od wariantu lokalizacji przedsięwzięcia autorzy ww. dokumentu zobrazowali za pomocą dwóch poniższych tabel.

Tabela 1. Ocena ryzyka skutków wypadku lotniczego w zależności od lokalizacji przedsięwzięcia.

  Wariant A
Sawino-Saniki-Bagienki
(wariant inwestorski)		 Wariant B
Topolany		 Wariant C
Targonie-Krytuły-
Nowe Chlebiotki
pd.-wsch. pn.-zach. wsch. zach wsch. zach
Trasa procedur startu/lądowania
względem obszarów chronionych
(Natura 2000, parki narodowe)		 2 1 1 1 1 3
Ryzyko dla ludzi/mieszkańców 1 2 1 2 2 1
Trudności prowadzenia akcji
ratowniczej ze względu na dostępność
terenu (charakter terenu
oraz specjalny dojazd)		 2 2 2 1 2 3
Suma pkt 5 5 4 4 5 7

1 - najbardziej korzystna wartość, 3 - najmniej korzystna wartość

   Powyższe wyniki wykorzystano następnie do obliczenia wskaźnika ryzyka kolizji z ptakami samolotów w trakcie procedur startu i lądowania (przyjęto, iż 70% startów odbywa się w kierunku zachodnim, oraz iż ok. 20% wszystkich wypadków lotniczych ma miejsce przy starcie i pierwszym okresie wznoszenia, natomiast 36% wypadków ma miejsce w trakcie schodzenia i lądowania samolotu) - tabela 2.

Tabela 2.

  Wariant A
Sawino-Saniki-Bagienki
(wariant inwestorski)		 Wariant B
Topolany		 Wariant C
Targonie-Krytuły-
Nowe Chlebiotki
pd.-wsch. pn.-zach. wsch. zach wsch. zach
Suma pkt 5 5 4 4 5 7
Waga start 0,1 0,25 0,1 0,25 0,1 0,25
Wynik start 0,5 1,25 0,4 1 0,5 1,75
Waga lądowanie 0,45 0,19 0,45 0,19 0,45 0,19
Wynik lądowanie 2,25 0,95 1,8 0,76 2,25 1,33
Suma pkt 2,75 2,20 2,20 1,76 2,75 3,02

   Uzyskane wyniki w tabeli 2 pozwoliły autorom ww. dokumentu wyciągnąć wnioski, iż wariantem najbardziej zagrożonym skutkami katastrofy jest wariant C Targonie - Krytuły - Nowe Chlebiotki, wariantem pośrednim jest wariant A (Saniki) i jest on porównywalny z najkorzystniejszym wariantem B (Topolany).

   Analizując powyżej przedstawioną ocenę, powołany w sprawie biegły zwrócił uwagę na przyjęcie w Tabeli 1 błędnych założeń do oceny ryzyka kolizji samolotów dla poszczególnych lokalizacji lotniska. Słusznie bowiem za niewłaściwe wskazał przyznanie przy ocenie wpływu trasy procedur startu/lądowania wartości 3 (najmniej korzystnej) dla zachodniej lokalizacji C, natomiast nadanie jedynie wartości 2 (średnio korzystnej) dla południowo-wschodniej lokalizacji A.

   Jak wyjaśniono w decyzji tutejszego organu, oba te obszary podejścia przebiegają nad rejonami chronionymi (Natura 2000), w związku z czym powinny mieć tą samą wartość 3. Ponadto w ekspertyzie trafnie podkreślono, iż obszar podejścia z kierunku północno-zachodniego dla lokalizacji A (ostatnie 5 km prostolinijnego podejścia do lądowania) przebiega nad terenami podmokłymi i rozlewiskami Narwi w okolicach Tykocina, przez co przyznana wartość 1 winna, z uwagi na potencjalnie miejsca koncentracji ptaków na tych obszarach, być wyższa (czyli mniej korzystna). Dokonując modyfikacji kwestionowanych wartości dla lokalizacji A (wartości podkreślone w Tabeli 1), biegły błędnie zsumował niezmienione wartości liczbowe nadane przez autorów ww. dokumentu dla lokalizacji B.

   W wyniku powyższego w ekspertyzie przedstawione zostały następujące wyniki.

Tabela 1.

  Wariant A
Sawino-Saniki-Bagienki
(wariant inwestorski)		 Wariant B
Topolany		 Wariant C
Targonie-Krytuły-
Nowe Chlebiotki
pd.-wsch. pn.-zach. wsch. zach wsch. zach
Trasa procedur startu/lądowania
względem obszarów chronionych
(Natura 2000, parki narodowe)		 3 2 1 1 1 3
Ryzyko dla ludzi/mieszkańców 1 2 1 2 2 1
Trudności prowadzenia akcji
ratowniczej ze względu na dostępność
terenu (charakter terenu
oraz specjalny dojazd)		 2 2 2 1 2 3
Suma pkt 6 6 5 5 5 7

Tabela 2.

  Wariant A
Sawino-Saniki-Bagienki
(wariant inwestorski)		 Wariant B
Topolany		 Wariant C
Targonie-Krytuły-
Nowe Chlebiotki
pd.-wsch. pn.-zach. wsch. zach wsch. zach
Suma pkt 6 6 5 5 5 7
Waga start 0,1 0,25 0,1 0,25 0,1 0,25
Wynik start 0,6 1,5 0,5 1,25 0,5 1,75
Waga lądowanie 0,45 0,19 0,45 0,19 0,45 0,19
Wynik lądowanie 2,7 1,14 2,25 0,95 2,25 1,33
Suma pkt 3,3 2,64 2,75 2,2 2,75 3,08

   Wprowadzając zatem do powyższej tabeli 1 korektę sumarycznych obliczeń dla lokalizacji B, otrzymane dla niej wyniki końcowe w tabeli 2, tj. dla kierunku wschodniego: 2,20, a dla kierunku zachodniego: 1,76 jeszcze silniej zarysowują różnicę pomiędzy lokalizacją B a lokalizacjami A oraz C, wskazując tym bardziej, iż dwie ostatnie lokalizacje są równie ryzykowne. Zaznaczyć przy tym należy, iż różnica w sumie punktów dla wariantu C między wartością przedstawioną w zmodyfikowanej przez biegłego tabeli 2 a przedstawioną przez autorów ww. dokumentu wynika z popełnionego z kolei przez nich błędu obliczeniowego: 1,33+1,75=3,08, a nie 3,02).

   Uwzględniając zatem poprawne wyniki, bez wątpienia dla tutejszego organu pozostaje zasadność kwestionowanych w interpelacji wniosków zawartych w rozdz. 6 ekspertyzy, tj. 6.1.1.1 Wskazano brak danych dotyczących olbrzymiej większości bardzo istotnych trenów dla bezpieczeństwa operacji powietrznych w rejonie lotnisk; 7. Nawet tak niepełne dane zebrane w trakcie monitoringu (patrz tab. 4.6, p.4.5) wskazują, że zarówno lokalizacja A oraz C są najmniej korzystne. Są tą obszary, gdzie potencjalne ryzyko kolizji z ptakami jest największe; 8. Znalezione błędy w obliczeniach matematycznych wpływają na wiarygodność przedstawionych opracowań i wyników - błędy te szczegółowo wskazano w decyzji generalnego dyrektora ochrony środowiska.

   Co więcej, całkowicie słuszne w ocenie tutejszego organu są przedstawione w ekspertyzie rekomendacje dotyczące uzupełnienia dokumentacji w zakresie określenia obszaru monitoringu lęgowych dużych gatunków ptaków oraz określenia podziału obszaru monitoringu, a także opracowania uzyskanych wyników. Popełniony przez biegłego błąd, który jak wykazano powyżej jedynie osłabił ocenę lokalizacji B jako najmniej ryzykowną w kwestii potencjalnych kolizji z ptakami, w rzeczywistości nie ma żadnego wpływu na przedstawione w ekspertyzie zalecenia. Zmodyfikowanie wskazanych przez biegłego założeń do oceny ryzyka zaproponowanej przez autorów ww. dokumentu oraz uwzględnienie poprawnych obliczeń bezspornie czyni uzasadnionym wyciągnięcie wniosku o możliwości bardzo prawdopodobnego wystąpienia znacząco negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 zarówno w lokalizacji A, jak i C, a tym samym pod znakiem zapytania stawia celowość proponowania realizacji przedsięwzięcia w tych wariantach (ostatni akapit rozdz. 8 ekspertyzy).

   Niezrozumiałe jest podnoszenie w interpelacji zarzutu podszycia się przez biegłego pod Katedrę Ekologii i Zoologii Kręgowców Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. Generalny dyrektor ochrony środowiska w wydanej decyzji na str. 5 jednoznacznie wyjaśnił, iż dążąc do ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie oraz korzystając z dyspozycji zawartej w art. 136 K.p.a., organ odwoławczy powołał niezależnego biegłego, tj. osobę posiadającą odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie identyfikacji gatunków, migracji i zachowań ptaków celem wykonania ekspertyzy. Jak bezspornie wynika z przytoczonego zdania, generalny dyrektor ochrony środowiska zwrócił się o dokonanie ekspertyzy w sprawie bezpośrednio do specjalisty w dziedzinie ornitologii, w żadnym stopniu nie włączając w jej opracowanie Katedry Ekologii i Zoologii Kręgowców Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. Powyższemu nie zaprzecza również podanie na stronie tytułowej ekspertyzy pt. ˝Analiza merytoryczna poprawności przeprowadzonej oceny oddziaływania na obszary Natura 2000 przedsięwzięcia polegającego na budowie lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego, zrealizowanej w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w świetle przepisów prawa wspólnotowego i krajowego˝, stopnia naukowego biegłego oraz nazwy ww. katedry Uniwersytetu Gdańskiego na której, jak wynika z przedłożonego życiorysu biegłego, odbył on studia doktoranckie oraz obecnie piastuje stanowisko adiunkta. Co więcej, wyżej wskazane informacje niejako potwierdzają, iż ekspertyza sporządzona w sprawie została wykonana przez specjalistę o odpowiednich kompetencjach. Nie dają one natomiast żadnych podstaw to wysnucia wniosku, iż została ona opracowana przez Katedrę Ekologii i Zoologii Kręgowców Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego.

   Z uwagi na charakter postępowania odwoławczego, którego jednym z głównych celów jest ustalenie, czy na podstawie zebranego materiału dowodowego organ I instancji prawidłowo, w świetle obowiązującego prawa, wydał rozstrzygniecie w sprawie, zadaniem biegłego było przeprowadzenie niezależnej oceny jakości zgromadzonych informacji dotyczących wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000, a w szczególności przyjętej metodyki badań terenowych, kompletności zgromadzonego materiału dowodowego, a także poprawności przyprowadzonych na podstawie zebranych informacji analiz i wyciągniętych wniosków. Bezzasadny jest zatem zarzut niedokonania przez biegłego wizji lokalnej terenu inwestycji. Niemniej jednak podkreślić należy, iż okoliczne tereny wariantów lokalizacyjnych przedsięwzięcia są znane biegłemu, o czym świadczy odwołanie się w ekspertyzie do własnych obserwacji ornitologicznych przeprowadzonych na nich (rozdz. 4.2.5).

   W ocenie generalnego dyrektora ochrony środowiska żaden z podniesionych zastrzeżeń w pkt 2 interpelacji nie daje podstaw do kwestionowania bezstronności powołanego biegłego oraz rzetelności wykonanej przez niego ekspertyzy.

   Ad 3. Odnosząc się do fragmentarycznie przytoczonej rzekomej wypowiedzi rzecznika prasowego Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, która pojawiła się na łamach ˝Gazety Wyborczej˝ Białystok z dnia 13 grudnia 2010 r., w sprawie budowy lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego, pragnę zwrócić uwagę, iż jej pełny zapis brzmi: ˝Ekspert wytknął też autorom raportu, że w ogóle nie posłużyli się licznymi dostępnymi badaniami odnośnie do kolizji samolotów z ptakami i lokalizowania lotnisk na terenach takich jak ten - mówi nasz informator. Dodaje też, że zewnętrzna ekspertyza zlecona przez GDOŚ koncentrowała się wyłącznie na kwestiach ptasich, w ogóle nie analizując kolejnego pakietu zastrzeżeń - braku oceny wpływu lotniska na obszary Natura 2000˝ (źródło: http://bialystok.gazeta.pl/bialystok/1,101932,8812731,Podlaskie_lotnisko_wciaz_wielka_niewiadoma.html#ixzz1WWZ5DNpf).

   W związku z powyższym generalny dyrektor ochrony środowiska nie ponosi żadnej odpowiedzialności za informacje, jakie ukazują się w mediach na temat prowadzonych przez niego postepowań, które nie zostały przekazane w sposób oficjalny oraz przez osoby do tego upoważnione. Autorem powyżej odpowiedzi nie był, jak się przypisuje w interpelacji, rzecznik prasowy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska ani inny pracownik upoważniony przez generalnego dyrektora ochrony środowiska. konsekwentnie generalny dyrektor ochrony środowiska nie uznaje za zasadne ustosunkowanie się do wyżej przytoczonej wypowiedzi.

   Ad 4. Kwestia zasadności analizy - w ramach oceny oddziaływania na środowisko - bezpośrednich skutków wynikających z wykonywanych operacji lotniczych, tj. możliwości kolizji samolotów z ptakami i tym samym zagrożenie dla tej grupy zwierząt, a także dla ludzi znajdujących na pokładzie lądujących i startujących samolotów, obsługi lotniska oraz mieszkańców okolicznych terenów została wyjaśniona w odpowiedzi z dnia 7.06.2011 r. (ad 1.), udzielonej na wcześniejszą interpelację posła Jacka Żalka. Ze względu na fakt, iż trasy procedur startu i lądowania zostały wyznaczone nad obszarami chronionymi (Natura 2000) oraz terenami podmokłymi i rozlewiskami Narwi stanowiącymi miejsca koncentracji wielotysięcznych stad migrujących ptaków (Dolina Biebrzy - ponad 100 tys. osobników ptaków wodno-błotnych, Bagienna Dolina Narwi 16 tys. - 25 tys. samych ptaków wodno-błotnych), całkowicie uzasadnione jest stwierdzenie tutejszego organu dotyczące istnienia potencjalnego, znaczącego zagrożenia kolizji samolotów z ptakami.

   Jak podkreślono w odpowiedzi z dnia 7.06.2011 r., przeprowadzone przez generalnego dyrektora ochrony środowiska postępowanie odwoławcze wykazało, iż kwestie prawdopodobnych kolizji lądujących oraz startujących samolotów z ptakami nie były przedmiotem oceny przeprowadzonej w sposób właściwy. Przede wszystkim świadczy o tym bardzo ograniczony zasięg badań ornitologicznych, tj. brak analizy migracji ptaków na trasach dolotów i odlotów samolotów, a zatem informacji dotyczących występowania ptaków i wykorzystania przez nie przestrzeni powietrznej lotniska. Powyższe dane nie istniały również na etapie postępowania odwoławczego, w którym to dopiero zostało przedłożone opracowanie dotyczące zaprojektowanych procedur startów i lądowań. Jednie bowiem odniesienie tego dokumentu do wyżej wskazanych danych informujących o istniejących warunkach środowiskowych mogłoby stanowić właściwą podstawę do oceny skali ryzyka kolizji samolotów z ptakami. W związku z ich brakiem bezcelowe, zdaniem tutejszego organu, byłoby zwracanie się do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej o dokonanie specjalistycznej opinii. Niezależnie od powyższego istnieje wiele przykładów, jak wskazano w odpowiedzi z dnia 7.06.2011 r. (ad 1.), pozwalających uznać, iż kolizje samolotów z ptakami to realna okoliczność mogąca skutkować bardzo poważnymi i niebezpiecznymi dla ludzkiego życia konsekwencjami.

   Ponadto pragnę ponownie podkreślić, iż dokumentacja w przedmiotowej sprawie została przede wszystkim i w pierwszej kolejności oceniona przez pracowników merytorycznych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, a opinia biegłego jedynie potwierdziła stwierdzone wady materiału dowodowego. Również zasadność zarzutów wnoszonych w postępowaniu odwoławczym przez strony, w tym organizacje ekologiczne, została poddana szczegółowej analizie i ocenie, co zostało przedstawione w uzasadnieniu decyzji generalnego dyrektora ochrony środowiska. W związku z powyższym nie ma żadnych przesłanek do stwierdzenia, iż w przeprowadzonym przez niego postępowaniu odwoławczym została naruszona zasada prawdy obiektywnej wynikająca z art. 7 K.p.a.

   Sekretarz stanu

   Stanisław Gawłowski

   Warszawa, dnia 8 września 2011 r.

1) Decyzja ministra środowiska z dnia 7.01.2009 r., znak DL-lp-0233-1/0025/09.