VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 20120

w sprawie konieczności przeprowadzenia nowych inwestycji w energetyce

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Sławomira Kopycińskiego, przekazaną przy piśmie o znaku: SPS-023-20120/11, z dnia 28 stycznia 2011 r., w sprawie konieczności przeprowadzenia nowych inwestycji w energetyce, uprzejmie przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

   1. Czy i jakie inwestycje w zakresie produkcji energii elektrycznej są prowadzone przez polskie koncerny energetyczne?

   Zgodnie z ˝Prognozą zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 r.˝, stanowiącą załącznik nr 2 do ˝Polityki energetycznej Polski do 2030 r.˝, przewiduje się umiarkowany wzrost finalnego zapotrzebowania na energię elektryczną z poziomu ok. 111 TWh w 2006 r. do ok. 172 TWh w 2030 r., tzn. o ok. 55%, co jest spowodowane przewidywanym wykorzystaniem istniejących jeszcze rezerw transformacji rynkowej i działań efektywnościowych w gospodarce. Zapotrzebowanie na moc szczytową wzrośnie z poziomu 23,5 MW w 2006 r. do ok. 34,5 MW w 2030 r. Zapotrzebowanie na energię elektryczną brutto wzrośnie z poziomu ok. 151 TWh w 2006 r. do ok. 217 TWh w 2030 r.

   Znaczna cześć mocy wytwórczych w polskim systemie elektroenergetycznym jest wyeksploatowana. Konsekwencją struktury wiekowej i stanu technicznego elektrowni w Polsce jest w dużej mierze coraz mniejsza nadwyżka mocy dyspozycyjnych w stosunku do zapotrzebowania szczytowego. W szeregu przypadków nieplanowane ubytki mocy, spowodowane m.in. awariami urządzeń wytwórczych, powodują, że operatorowi systemu przesyłowego coraz trudniej jest zachować bezpieczną operacyjną nadwyżkę dostępnych mu mocy, która zgodnie z ˝Polityką energetyczną Polski do 2030 r.˝ powinna utrzymywać się na poziomie 15%.

   Ze względu na postępujący proces starzenia się jednostek wytwórczych oraz systematyczne zaostrzanie unijnych norm dotyczących emisji zanieczyszczeń, zwłaszcza dwutlenku siarki (SO₂) i tlenków azotu (NO_x), istniejące bloki energetyczne będą wycofywane z eksploatacji lub poddawane głębokiej modernizacji.

   Wycofanie bloków energetycznych z eksploatacji jest przesądzone tylko dla tych jednostek, które operatorzy instalacji zgłosili administracji rządowej do likwidacji w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2015 r. w ramach tzw. derogacji naturalnych, wynikających z dyrektywy 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania. Dyrektywa dopuszcza odstępstwo od standardów emisji, jakie zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2008 r., jednakże pod warunkiem wycofania jednostek z eksploatacji po przepracowaniu co najwyżej 20 000 godzin we wskazanym okresie.

   Wśród jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych (JWCD), czyli jednostek wytwórczych bezpośrednio dostępnych dla PSE Operator SA, derogacje te objęły 9 jednostek o łącznej mocy 1336 MW. Obecnie z tej grupy pracuje 5 jednostek o łącznej mocy 770 MW - w październiku 2010 r. wyłączono z eksploatacji blok nr 8 w Elektrowni Turów o mocy 206 MW.

   Minister gospodarki gromadzi informacje od potencjalnych inwestorów na temat planowanych lub będących w trakcie realizacji inwestycji w moce wytwórcze energii elektrycznej. Ze względu na dynamikę zjawisk w szerokim otoczeniu gospodarczym trudno jest jednoznacznie przewidzieć, które z tych inwestycji zostaną rzeczywiście podjęte i zrealizowane w zakładanych dziś terminach. Wielkość jednostek wytwórczych, jak również miejsca ich lokalizacji są przedmiotem bieżącej analizy potencjalnych inwestorów. Na ostateczne decyzje inwestycyjne, poza uwarunkowaniami ekonomicznymi, społecznymi i ekologicznymi, bez wątpienia duży wpływ będzie miała europejska i krajowa polityka klimatyczna. Zmieniające się warunki skłaniają bowiem inwestorów do weryfikacji wcześniejszych planów.

   Działające obecnie w polskiej energetyce firmy prezentują w ramach swoich strategii funkcjonowania konkretne plany inwestycyjne w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Z informacji uzyskanych od operatora systemu przesyłowego, który również gromadzi dane dotyczące planowanych inwestycji w nowe moce wytwórcze, wynika, że do roku 2020 w lokalizacjach istniejących elektrowni wybudowanych zostanie blisko 9000 MW, a w nowych lokalizacjach do roku 2025 planowane jest powstanie kolejnych 8500 MW.

   Uwzględniając powyższe dane oraz realizację przygotowywanego ˝Programu polskiej energetyki jądrowej˝, trzy polskie grupy energetyczne (Polska Grupa Energetyczna - PGE, TAURON, ENEA) planują zbudować blisko 80% wszystkich planowanych nowych mocy w najbliższych 15 latach. Liderem jawi się PGE z udziałem w nowych inwestycjach szacowanym na ok. 45%.

   2. Jakie kroki zamierza podjąć rząd w celu zapewnienia produkcji energii elektrycznej na poziomie zabezpieczającym potrzeby gospodarki?

   Pragnę nadmienić, że w dniu 10 listopada 2009 r. został przyjęty przez Radę Ministrów dokument ˝Polityka energetyczna Polski do 2030 r.˝, który wskazuje na najważniejsze wyzwania stojące przed polską energetyką, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i w perspektywie do 2030 r.

   Wysokie zapotrzebowanie na energię, nieadekwatny poziom rozwoju infrastruktury wytwórczej i transportowej paliw i energii, znaczne uzależnienie od zewnętrznych dostaw gazu ziemnego i niemal pełne od zewnętrznych dostaw ropy naftowej oraz zobowiązania w zakresie ochrony środowiska, w tym dotyczące klimatu, powodują konieczność podjęcia zdecydowanych działań zapobiegających pogorszeniu się sytuacji odbiorców paliw i energii.

   Polska, jako kraj członkowski UE, czynnie uczestniczy w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji jej głównych celów w specyficznych warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii.

   Podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są zatem:

   - poprawa efektywności energetycznej,

   - wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,

   - dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej,

   - rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,

   - rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,

   - ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

   Przyjęte kierunki polityki energetycznej są w znacznym stopniu współzależne. Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego na skutek m.in. zmniejszenia uzależnienia od importu tych paliw i energii, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej.

   Realizując działania zgodnie z tymi kierunkami, mamy możliwość dążenia do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego kraju przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju.

   3. Jakie będzie źródło pokrycia kosztów inwestycji niezbędnych dla zwiększenia produkcji prądu?

   Głównymi źródłami finansowania programów inwestycyjnych, prezentowanych przez cztery grupy energetyczne (PGE, TAURON, ENEA, ENERGA), będą środki generowane z podstawowej działalności oraz środki pochodzące z finansowania zewnętrznego (np. kredyty, papiery dłużne, euroobligacje).

   Odnosząc się do kwestii ewentualnego wpływu kosztów inwestycyjnych na wzrost cen energii elektrycznej, należy zaznaczyć, że wynikające z polityki ekologicznej Unii Europejskiej uwarunkowania rynku energii wymuszają wyłączenie z ruchu dużej części majątku wytwórczego do 2015 r. Mając na uwadze konieczność dostosowania bazy wytwórczej do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju i realizacji celów unijnej polityki energetyczno-klimatycznej, wzrost hurtowej ceny energii elektrycznej jest praktycznie nieunikniony. Skala i dynamika wzrostu uzależnione będą od wielu czynników, m.in. celów redukcyjnych w zakresie CO₂ i ceny pozwoleń na jego emisję, dostosowania jednostek wytwórczych do wymogów ochrony środowiska, dostępności i kosztów paliw oraz wysokości nakładów inwestycyjnych na modernizacje, odtworzenia i nowe moce.

   Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że do 2007 r. ceny energii elektrycznej były utrzymywane działaniami administracyjnymi na stosunkowo niskim poziomie, niepozwalającym na prowadzenie niezbędnych inwestycji w całym sektorze energetycznym.

   W wyniku wprowadzenia zmian w prawie (rozwiązanie KDT, wprowadzenie obowiązku sprzedaży energii elektrycznej przez giełdę towarową) nastąpiła poprawa płynności na rynku hurtowym energii elektrycznej. Nadal jednak utrzymywane jest taryfowanie obrotu energią elektryczną w segmencie odbiorców w gospodarstwach domowych, co powoduje małe zróżnicowanie ofert cenowych oraz niewielką skłonność tych odbiorców do korzystania z prawa wyboru sprzedawcy.

   Biorąc pod uwagę dynamikę powyższych czynników i zjawisk, trudno jest określić jednoznacznie przyszły wzrost cen energii elektrycznej, a tym bardziej wyodrębnić, jaka jego część będzie wynikała z realizacji inwestycji w nowe moce, tym bardziej że niewątpliwie będzie to też zależało od polityki kredytowej banków i oczekiwanych przez nie okresów spłat zaciągniętych kredytów.

   4. Na jakich zasadach zostaną rozdzielone pomiędzy firmy energetyczne darmowe pozwolenia na emisję dwutlenku węgla?

   Obecnie w Komisji Europejskiej trwają prace nad przygotowaniem wytycznych umożliwiających zastosowanie derogacji w obrębie uprawnionych państw członkowskich. Toczą się one dwutorowo. Art. 10c(3) dyrektywy ETS dotyczący metodologii przydziału darmowych uprawnień dla elektroenergetyki został opracowany w formie decyzji Komisji Europejskiej, natomiast pozostałe aspekty art. 10c, m.in. trajektoria dochodzenia do pełnego aukcjoningu, definicja instalacji o fizycznie rozpoczętym procesie inwestycyjnym, zakres Krajowego Planu Inwestycyjnego, znajdą się w przygotowywanym obecnie przez KE komunikacie. Oba ww. dokumenty zostaną w najbliższym czasie oficjalnie opublikowane przez KE i posłużą za podstawę do przygotowania wniosku derogacyjnego, który będzie zawierał m.in. zasady rozdziału uprawnień pomiędzy instalacje wytwarzające energię elektryczną.

   Wyrażam przekonanie, że powyższe wyjaśnienia zostaną przyjęte jako wyczerpująca odpowiedź na zagadnienia podniesione w interpelacji pana posła Sławomira Kopycińskiego.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Joanna Strzelec-Łobodzińska

   Warszawa, dnia 14 lutego 2011 r.