VI kadencja

Odpowiedź ministra obrony narodowej

na interpelację nr 18071

w sprawie bomby kasetowej

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Józefa Rojka w sprawie bomby kasetowej (SPS-023-18071/10), uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Mianem amunicji kasetowej określa się różnego rodzaju amunicję, której wspólną cechą jest działanie polegające na uwolnieniu bądź rozrzuceniu kilkaset metrów nad wybranym celem zawartości ˝kasety˝, którą stanowi od kilkudziesięciu do kilkuset podpocisków (lub granatów) zawierających materiał wybuchowy. Funkcję kasety przenoszącej podpociski spełniać może pocisk artyleryjski, głowica rakiety, bomba lotnicza lub inny specjalnie skonstruowany zasobnik. Zatem termin ˝bomba kasetowa˝ stosowany w przedmiotowej interpelacji odnosi się wyłącznie do jednego rodzaju lotniczej amunicji kasetowej.

   Polska nie jest producentem bomb kasetowych. Na wyposażeniu Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się amunicja kasetowa do samolotów SU-22M4. Wspomniana lotnicza amunicja kasetowa, po wyczerpaniu resursu wymienionego typu statku powietrznego (do końca 2012 r.), będzie podlegać utylizacji w ramach programu niszczenia zbędnych dla Sił Zbrojnych środków bojowych. Nie planuje się wprowadzenia na wyposażenie Sił Powietrznych amunicji kasetowej do innych typów statków powietrznych, w tym samolotów F-16.

   Na wyposażeniu Wojsk Lądowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się dodatkowo nowoczesna amunicja kasetowa do moździerzy, haubic i wyrzutni rakietowych, wyprodukowana w Polsce i zakupiona w ostatnich latach. Amunicja ta jest istotnym elementem naszych zdolności obronnych. Jest ona niezbędna Siłom Zbrojnym, przede wszystkim Wojskom Lądowym, do wykonania nałożonych na nie zadań. Brak jest obecnie rozwiązań alternatywnych, które byłyby w stanie w pełni zastąpić amunicję kasetową i zachować jej zalety, w szczególności charakteryzujące się tak niskim współczynnikiem ˝koszt-efekt˝ w przypadku użycia na polu walki. W związku z powyższym Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej są i będą, zgodnie z długofalowymi planami, wyposażone w amunicję kasetową tego typu. Należy podkreślić, że amunicja będąca na wyposażeniu polskiej armii posiada odpowiednie systemy samolikwidacji powodujące unieszkodliwienie jej elementów, w przypadku niezadziałania zgodnego z przeznaczeniem. Odznacza się - w przeciwieństwie do starych, zawodnych konstrukcji stwarzających istotne zagrożenie dla ludności cywilnej - wysoką niezawodnością działania (z prawdopodobieństwem samolikwidacji ok. 99%).

   Uprzejmie informuję, że w resorcie obrony narodowej rozważne jest, w przypadku całkowitego zakazu użycia amunicji kasetowej (Polska nie jest związana porozumieniami międzynarodowymi, które by to uniemożliwiały), alternatywne rozwiązanie polegające na wprowadzeniu do uzbrojenia polskiej armii amunicji precyzyjnego rażenia (amunicja inteligentna).

   Problematyka amunicji kasetowej była przedmiotem dyskusji zarówno na forum Unii Europejskiej, jak i Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Z uwagi jednak na rozbieżne interesy państw członkowskich oraz, jak można przypuszczać, różnice w percepcji zagrożeń, nie było możliwe wypracowanie wspólnego stanowiska w ramach tych organizacji w kwestii całkowitego zakazu amunicji kasetowej.

   Komitet Wojskowy NATO dokonał ogólnej oceny wpływu, jaki będzie miał, przez związanie się większości państw NATO konwencją z Oslo, na zdolności obronne i operacyjność Sojuszu. Wynika z niej, że wpłynie to negatywnie na operacje obronne prowadzone zgodnie z art. 5 traktatu waszyngtońskiego oraz może mieć negatywny wpływ na współdziałanie w operacjach wojskowych między państwami, które związały się konwencją, z państwami pozostającymi poza tą umową międzynarodową. Pragnę jednocześnie zapewnić, że Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej nie wykorzystują i nie planują wykorzystywać bomb kasetowych podczas misji zagranicznych w Afganistanie i Iraku.

   Odnosząc się do pytania pana posła w kwestii stosowania amunicji kasetowej w wojnie obronnej, należy wskazać, że posiadanie środków rażenia umożliwiających neutralizację kierunków i opóźnianie działań przeciwnika może w sposób istotny wpływać na swobodę manewru oraz zachowanie potencjału obronnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W tym aspekcie wycofanie amunicji kasetowej ograniczyłoby Siłom Zbrojnym możliwości elastycznego reagowania na zagrożenia i skuteczne prowadzenie działań obronnych, w sytuacji gdy ta amunicja znajduje się w arsenałach państw sąsiadujących. Dlatego też Polska nie jest w chwili obecnej gotowa podpisać konwencję o amunicji kasetowej (tzw. konwencję z Oslo).

   Zgodnie z powszechnie dostępnymi informacjami amunicję kasetową posiadają lub posiadały następujące państwa członkowskie NATO:

   - Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Francja, Hiszpania, Holandia, Kanada, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Słowenia, Węgry, Wielka Brytania, Włochy - które związały się konwencją z Oslo lub zamierzają to uczynić;

   - Estonia, Grecja, Polska, Rumunia, Słowacja, Stany Zjednoczone, Turcja - które nie zamierzają związać się przedmiotowym porozumieniem i zrezygnować z amunicji kasetowej.

   W tym kontekście istotne znaczenie ma fakt, iż w grupie stu ośmiu państw, które podpisały konwencję z Oslo, znalazły się w większości kraje:

   - nieposiadające amunicji kasetowej lub sił zbrojnych jako takich - ok. 80% tej liczby;

   - które z uwagi na uwarunkowania swojego najbliższego środowiska bezpieczeństwa mogą sobie pozwolić na rezygnację z tego rodzaju uzbrojenia;

   - zaawansowane technologicznie, które podjęły tę decyzję ze względu na presję wewnętrzną, ale zdolne są do wprowadzenia na wyposażenie swoich sił zbrojnych bardzo zaawansowanych i drogich systemów uzbrojenia.

   Od konwencji z Oslo otwarcie i jednoznacznie dystansują się najwięksi użytkownicy, posiadacze i producenci amunicji kasetowej, tj. Brazylia, Chiny, Indie, Korea Południowa, Pakistan, Rosja i Stany Zjednoczone, w których posiadaniu znajduje się ok. 98% światowych zasobów amunicji kasetowej.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, pozostaję w przekonaniu, że uzna je Pan Marszałek za wystarczające.

   Z wyrazami szacunku i poważania

   Minister

   Bogdan Klich

   Warszawa, dnia 26 października 2010 r.