VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 11996

w sprawie obliczania powierzchni działek w systemie tzw. ortofotomap oraz PEG (powierzchni ewidencyjno-gospodarczej)

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Bronisława Dutki w sprawie obliczania powierzchni działek w systemie tzw. ortofotomap oraz PEG (powierzchni ewidencyjno-gospodarczej), przesłaną do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pismem, znak: SPS-023-11996/09 z dnia 14 października 2009 r., uprzejmie informuję, co następuje.

   Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, pełniąc funkcję agencji płatniczej, zajmuje się wdrażaniem instrumentów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej, m.in. płatności bezpośrednich, i odpowiada za ich prawidłowe wydatkowanie. W celu zapewnienia prawidłowej obsługi i przyznawania środków finansowych zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 (wcześniej rozporządzenie Rady (WE) nr 1782/2003) wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do ustanowienia zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli (ZSZiK), w tym do prowadzenia systemu identyfikacji działek rolnych (ang. LPIS).

   System identyfikacji działek rolnych pozwala na jednoznaczną identyfikację położenia działki rolnej w przestrzeni, aktualnej powierzchni działki rolnej i kontrolę pod względem kwalifikowalności w odniesieniu do danego schematu pomocy. Zgodnie z art. 17 ww. rozporządzenia system identyfikacji działek rolnych ustanawiany jest na podstawie map lub dokumentów ewidencji gruntów lub też innych danych kartograficznych. Korzysta się z technik skomputeryzowanego systemu informacji geograficznych, w tym najlepiej ortoobrazów lotniczych lub satelitarnych, przy zastosowaniu jednolitego standardu gwarantującego dokładność co najmniej równą dokładności kartografii w skali 1:10 000.

   Dane dotyczące działek rolnych zawarte w LPIS powinny być dokładne, rzetelne i aktualne, a obszar kwalifikowany działek rolnych musi odpowiadać powierzchni rzeczywistej. Dzięki prawidłowo funkcjonującemu systemowi identyfikacji działek rolnych wspólnotowe środki finansowe są wydatkowane prawidłowo. W związku z etapowym tworzeniem w pełni funkcjonalnego systemu LPIS w latach 2004-2008 kwalifikowanie powierzchni do płatności bezpośrednich prowadzone było przez Agencję w oparciu o Ewidencję Gruntów i Budynków (EGiB) oraz w miarę wykonywania zdjęć satelitarnych i lotniczych, powierzchnię ewidencyjno-gospodarczą - PEG, wyznaczaną w oparciu o ortofotomapę.

   Jak wskazuje Agencja, dane pozyskiwane z EGiB były często nieaktualne z uwagi na zachodzące w sposób ciągły zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym, np. podziały gruntów, scalanie gruntów, kupno-sprzedaż nieruchomości, realizowane procesy inwestycyjne w terenie. Dlatego też od 2009 r., uwzględniając m.in. zalecenia Komisji Europejskiej, ARiMR podjęła decyzję o wykorzystaniu do wyznaczania powierzchni referencyjnych działek rolnych kwalifikujących się do płatności powierzchni ewidencyjno-gospodarczej (PEG) wyznaczanej w oparciu o ortofotomapę. Dane z EGiB będą wykorzystywane jedynie w zakresie identyfikacji i lokalizacji przestrzennej działki rolnej (unikalny identyfikator działki ewidencyjnej) oraz powierzchni całkowitej działki ewidencyjnej z urzędowego rejestru, jakim jest EGiB.

   Ponadto należy podkreślić, że definicja gruntów rolnych kwalifikujących się do płatności bezpośrednich (art. 124 ust. 2 RR nr 73/2009), na podstawie której wyznaczana jest powierzchnia PEG, różni się od definicji użytków rolnych określonych w rozporządzeniu ministra rozwoju regionalnego i budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454 ze zm.), na podstawie której określane są powierzchnie użytków rolnych w ewidencji gruntów i budynków (EGiB). A zatem powierzchnie użytków rolnych określone w systemie EGiB nie mogą stanowić powierzchni referencyjnej dla płatności bezpośrednich.

   Zgodnie z przekazanym przez Agencję stanowiskiem, powierzchnia ewidencyjno-gospodarcza (PEG) wyznaczana jest przez ARiMR na podstawie pomiaru powierzchni użytkowanej rolniczo na obrazie ortofotomapy w granicach działki ewidencyjnej. Powierzchnia PEG stanowi powierzchnię użytkowaną rolniczo obejmującą łączną powierzchnię użytków rolnych, a wyznaczana jest jako różnica powierzchni pomiędzy powierzchnią całkowitą działki ewidencyjnej a terenami nieuprawnionymi do płatności (np. lasy, wody, drogi, siedliska mieszkalne itp.), których granice są określone na podstawie ortofotomapy.

   Jak podkreśla Agencja, w każdym przypadku pojawienia się w trakcie kontroli powierzchni jakichkolwiek wątpliwości, każdorazowo przeprowadzana jest wizualizacja działek i dokonuje się pomiarów powierzchni. Ponadto w przypadku gdy granica odniesienia lub pole zagospodarowania na danej działce ewidencyjnej nie są poprawnie naniesione na obraz ortofotomapy, natomiast deklaracja rolnika jest większa od powierzchni wyznaczanej przez pracownika Biura Powiatowego ARiMR na podstawie ortofotomapy, rolnik wzywany jest do złożenia wyjaśnień, w odpowiedzi na które powinien dostarczyć dokumenty (kopie mapy ewidencyjnej, wyrys itp.) potwierdzające inny przebieg granicy ewidencyjnej niż widniejąca w systemie LPIS. W takim przypadku pracownik biura powiatowego wykonuje pomiar w obecności rolnika i płatność jest przyznawana do powierzchni ustalonej w trakcie pomiaru.

   Agencja informuje, że ze względu na stwierdzone rozbieżności pomiędzy deklaracją rolnika, rejestrem ewidencji gruntów i budynków a danymi wyznaczonymi na podstawie ortofotomapy rozpoczęty przez Agencję proces ustalenia powierzchni PEG będzie procesem ciągłym. Proces ten jest nazywany procesem certyfikacji powierzchni kwalifikowanej. W trakcie certyfikacji powierzchni będą uwzględniane informacje pochodzące z wyników kontroli na miejscu metodą inspekcji terenowej i metodą FOTO.

   Jednocześnie podkreśla, że stosownie do art. 68 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 obniżki i wyłączenia (...) nie mają zastosowania w przypadku, gdy rolnik złożył wniosek poprawny pod względem faktycznym lub gdy może wykazać, że nie jest winny nieprawidłowości. Biorąc pod uwagę powyższe, jeżeli w trakcie postępowania administracyjnego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazywać będzie jednoznacznie, że rolnik nie jest winien popełnionych nieprawidłowości, wobec rolnika nie będą stosowane przewidziane prawem obniżki płatności. Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku, gdy powierzchnia PEG wskazana rolnikowi w karcie informacyjnej dołączanej do wniosku o przyznanie płatności na 2009 r., przekazywanej na podstawie art. 12 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004, została zmieniona (a rolnik, wypełniając wniosek, zastosował się do wskazanych w karcie informacyjnej wartości).

   Ponadto, z informacji przekazanych przez ARiMR wynika, że na podstawie wstępnej analizy tegorocznych deklaracji stwierdzono, iż dla połowy gospodarstw wnioskujących o płatności przedeklarowanie powierzchni ze względu na wyznaczenie nowej powierzchni PEG na podstawie ortofotomapy nie przekroczy w skali całego gospodarstwa 0,1 ha (wówczas płatność przyznana zostanie do powierzchni deklarowanej przez rolnika), natomiast dla ponad 10% gospodarstw zmieści się w przedziale do 3% lub 2 ha (w takim przypadku płatność zostanie przyznana do powierzchni stwierdzonej, bez stosowania zmniejszeń płatności). Natomiast w przypadku przedeklarowania powierzchni skutkującego odmową przyznania płatności lub nałożeniem sankcji ich liczba nie odbiega od lat ubiegłych, kiedy kontrola administracyjna prowadzona była w oparciu o ewidencję gruntów i budynków oraz bazę LPIS/GIS.

   Ponadto uprzejmie wyjaśniam, iż zgodnie z informacjami przekazanymi przez ARiMR ortofotomapa cyfrowa, tj. zdjęcie powierzchni ziemi wykonane z samolotu lub satelity przetworzone do postaci metrycznej, jest opracowaniem geodezyjnym wykonywanym zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Ortofotomapy cyfrowe pozyskane w trybie art. 12 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 Nr 240, poz. 2027, ze zm.) po wykonaniu prac podlegają przekazaniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (zasobu centralnego), i są gromadzone w Centralnym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, stanowiącego własność Skarbu Państwa.

   Ortofotomapy cyfrowe wykonane w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych ˝1992˝, tj. państwowym systemem odniesień przestrzennych, stanowią najlepsze ogólnie dostępne źródło dokonywania pomiarów powierzchni oraz interpretacji w zakresie zagospodarowania gruntami i ich użytkowania, tj. stanowią podstawowy dokument do wykonywania pomiarów i kompleksowej oceny powierzchni kwalifikowanej w ramach działki. Żaden pomiar powierzchni i odległości zgodnie z przepisami prawa geodezyjno-kartograficznego nie może być prowadzony po ukształtowaniu powierzchni terenu, wszystkie pomiary prowadzi się w tzw. rzucie ortogonalnym (prostopadłym). Ortofotomapa jest bezpośrednim odzwierciedleniem tego wymogu (rys. poniżej).

   Z powyższego rysunku widać, że powierzchnia i odległości są mierzone na ortofotografii, która jest mapą posiadającą skalę i gwarantuje dokładność pomiaru na poziomie 0,25 m do 0,5 m.

   Mam nadzieję, że przekazane przeze mnie informacje w wyczerpujący sposób odpowiadają na pytania zadane przez pana posła.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Artur Ławniczak

   Warszawa, dnia 4 listopada 2009 r.