VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 4923

w sprawie instrumentów ochrony lasów państwowych przed nagminnym ich zaśmiecaniem przez turystów

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie posła Mieczysława Marcina Łuczaka z dnia 29 września 2009 r., przekazane pismem wicemarszałka Sejmu z dnia l października 2009 r., znak SPS-024-4923/09, w sprawie instrumentów ochrony lasów państwowych przed nagminnym ich zaśmiecaniem przez turystów, uprzejmie informuję, co następuje:

   1. Czy ministerstwo, dbając o zielone płuca Polski, zamierza wdrażać programy zapobiegające zaśmiecaniu lasów?

   Ministerstwo Środowiska prowadzi szereg działań i akcji edukacyjnych skierowanych do różnych grup docelowych, które mają na celu podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa i propagowanie dobrych nawyków.

   Obecnie jednym z głównych działań realizowanych przez Ministerstwo Środowiska jest ˝Ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna mająca na celu zapobieganie powstawaniu odpadów i właściwe postępowanie z odpadami˝, finansowana z Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝ w ramach działania 5.4 priorytetu V Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝ 2007-2013. Umowę na dofinansowanie ww. projektu podpisano w dniu 18 września 2009 r. w Centrum Koordynacji Programów Środowiskowych.

   Jednym z głównych bloków tematycznych ww. kampanii jest komponent pt. ˝Stop dzikim wysypiskom śmieci w lasach˝.

   Krótka charakterystyka ww. projektu:

   Celem strategicznym kampanii jest podniesienie świadomości społeczeństwa poprzez dostarczanie szerokiemu odbiorcy informacji i wiedzy na temat właściwego postępowania z odpadami oraz zmianę zachowań na rzecz właściwej gospodarki odpadami z uwzględnieniem następujących bloków tematycznych:

   1. Nie pal śmieci w domu.

   2. Stop dzikim wysypiskom w lasach.

   3. Segreguj odpady.

   4. Zapobiegaj powstawaniu odpadów.

   Cele szczegółowe kampanii to:

   a) cel społeczny - rozbudzenie indywidualnej współodpowiedzialności za stan środowiska,

   b) cel wizerunkowy - pokazanie ludziom, że bycie ekologicznym jest modne, oraz tego, że ekologia to nowoczesny styl życia.

   Grupę docelową mają stanowić mieszkańcy wsi i małych miasteczek (do 50 tys. mieszkańców) z wykształceniem podstawowym i średnim, głównie kobiet w wieku 20-54 lat oraz dzieci w wieku 7-16 lat.

   Wybór grupy docelowej wynika z przeprowadzonego na zlecenie Ministerstwa Środowiska badania statystycznego pt. ˝Opracowanie założeń ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej dotyczącej prawidłowej gospodarki odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki odpadami komunalnymi˝ - świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego.

   Planowane działania to:

   a) produkcja i emisja spotów telewizyjnych i radiowych,

   b) kampania prasowa,

   c) kampania internetowa,

   d) przygotowanie i realizacja interaktywnych działań edukacyjno-informacyjnych i promocyjnych,

   e) konkurs dla dziennikarzy,

   f) konkurs dla dzieci na produkcję filmu edukacyjnego lub wykonanie komiksu nt. właściwej gospodarki odpadami.

   Blok tematyczny pod hasłem ˝Stop dzikim wysypiskom w lasach˝ ma na celu uświadomienie społeczeństwu, że dzikie wysypiska mają ogromny wpływ na środowisko naturalne, a mianowicie:

   a) szpecą krajobraz,

   b) powodują przedostawanie się substancji toksycznych do gleby czy wód gruntowych; farby, oleje, zużyte baterie czy podobne substancje powodują przedostawanie się do gleby metali ciężkich,

   c) są siedliskiem bakterii chorobotwórczych i groźnych grzybów,

   d) stwarzają warunki do życia i rozmnażania się komarów, much i szczurów, które mogą być nosicielami wielu chorób zakaźnych,

   e) mają negatywny wpływ na zwierzęta; torebki foliowe połykane są przez zwierzęta, co prowadzi do ich śmierci; odłamki szkła czy metalu powodują okaleczenia zwierząt,

   f) stanowią zagrożenie dla mieszkańców, ponieważ powstający gaz na wysypisku powoduje niekiedy samozapłon śmieci, co z kolei może doprowadzić do pożaru lasu czy pobliskich domostw,

   g) poprzez usuwanie odpadów na dzikie wysypiska tracone są materiały, które mogą zostać poddane odzyskowi, w tym recyklingowi, co z kolei ma wpływ na mniejsze zużycie surowców naturalnych.

   2. Czy przewiduje się zwiększenie kar pieniężnych za nielegalne wysypiska śmieci?

   W obowiązujących przepisach prawnych znajdują się regulacje stanowiące sankcje za nieprzestrzeganie wymagań z zakresu gospodarowania odpadami. W ust. 3 i 4 art. 293 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) określono obowiązek ponoszenia opłaty podwyższonej w przypadku: składowania odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym oraz pozbycia się odpadów nad brzegami zbiorników wodnych, w szczególności w strefach ochronnych ujęć wód i na terenach wypływu wód z warstw wodonośnych, a także na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz na terenach leśnych albo uzdrowiskowych lub też na terenach rekreacyjno-wypoczynkowych.

   Zgodnie z zadaniami nałożonymi na ministra środowiska w ˝Krajowym planie gospodarki odpadami 2010˝ (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz. 946) w procentowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2002) zaproponowano zaostrzenie sankcji za nielegalne składowanie odpadów, a w związku z tym również zmianę art. 293 ustawy Prawo ochrony środowiska, w wyniku której wzrośnie wysokość opłaty podwyższonej naliczanej w przedstawionym powyżej zakresie.

   3. Dlaczego brak jest nagłaśniania problemu lawinowego zaśmiecania lasów (szczególnie państwowych) oraz możliwości przeciwdziałaniu tego rodzaju procederowi?

   Problem zaśmiecania lasów jest nagłaśniany. Przykładem takiego działania może być m.in. zorganizowane w dniu 6 maja br. w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie spotkanie przedstawicieli władz samorządowych, służb policji, instytucji zajmujących się kwestią odpadów z leśnikami. Celem jego było opracowanie wspólnego planu walki z plagą śmieci w lasach, szczególnie wokół aglomeracji miejskich. Spotkaniu towarzyszyła terenowa konferencja prasowa. Liczny udział przedstawicieli mediów zaowocował wieloma reportażami telewizyjnymi, radiowymi oraz artykułami w prasie. Ogromne znaczenie dla rozwiązania problemu ma kształtowanie prawidłowych postaw społeczeństwa, a także podnoszenie jego świadomości w zakresie odpowiedzialnego i racjonalnego korzystania z różnych funkcji lasu. Prowadzone przez Lasy Państwowe w ramach edukacji leśnej społeczeństwa (elementu edukacji ekologicznej) różnorodne formy edukacji odnoszą skutek właściwymi postawami, szczególnie wśród najmłodszego pokolenia. Wielka różnorodność form edukacji leśnej, oferowana przez leśników, czyni ją szczególnie atrakcyjną i skuteczną. We wszystkich spośród form edukacji, z których korzysta około dwóch milionów osób rocznie, tematyce tej poświęcane jest bardzo wiele uwagi. Problematyka ta jest podkreślana podczas szkoleń dla liderów edukacji leśnej społeczeństwa. W działaniach edukacyjnych leśnicy współpracują z wieloma podmiotami mającymi edukację w swych celach statutowych (szkoły, muzea, uczelnie itp.).

   Przykładem inicjatyw edukacyjnych zasługujących na podkreślenie jest organizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Lasu pod patronatem dyrektora generalnego Lasów Państwowych coroczny konkurs ˝Czysty las˝ skierowany do młodzieży szkolnej. Konkurs ten ma za zadanie:

   a) poprawę czystości polskich lasów,

   b) promocję zasobów przyrody i właściwych zachowań w lesie,

   c) edukację ekologiczną dzieci i młodzieży.

   4. Czy Straż Leśna posiada stosowne instrumenty karania turystów zaśmiecających państwowe lasy? Jeżeli tak, to czy są efektywne?

   Straż Leśna posiada stosowne instrumenty karania turystów zaśmiecających polskie lasy. Taką możliwość daje art. 162 Kodeksu wykroczeń:

   § l. Kto w lasach zanieczyszcza glebę lub wodę albo wyrzuca do lasu kamienie, śmieci, złom, padlinę lub inne nieczystości, albo w inny sposób zaśmieca las, podlega karze grzywny albo karze nagany.

   § 2. Jeżeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu do gruntu w lasach lub w inny sposób składowaniu w lesie odpadów, sprawca podlega karze aresztu albo grzywny.

   Za powyższe wykroczenie funkcjonariusze straży leśnej mogą nałożyć grzywnę w postaci mandatu karnego w wysokości do 500 zł oraz kierować sprawy do właściwego sądu. W pierwszym półroczu 2009 r. Straż Leśna na podstawie art. 162 K.w.:

   a) udzieliła 649 pouczeń,

   b) nałożyła 708 grzywien w drodze mandatu karnego na łączną kwotę 149 645 zł.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Stanisław Gawłowski

   Warszawa, dnia 22 października 2009 r.