VI kadencja

Interpelacja nr 3557

do ministra spraw wewnętrznych i administracji

w sprawie uprawnień straży gminnych (miejskich) do korzystania z urządzeń samoczynnie ujawniających i rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami

   Szanowny Panie Ministrze! Działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. 1996, Nr 73, poz. 350, z późn. zm.) oraz art. 191-193 Regulaminu Sejmu (M.P. 2002, Nr 23, poz. 398), zwracam się do Pana Ministra w sprawie korzystania przez straże gminne (miejskie) z urządzeń samoczynnie ujawniających i rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami.

   Zgodnie z obowiązującymi przepisami, które weszły w życie 24 lipca 2007 r., kontrola ruchu drogowego w gminach lub miastach, które utworzyły straż gminną (miejską), może być dokonywana przez strażników gminnych (miejskich). Prawo kontroli dotyczy:

   1) kierującego pojazdem:

   a) niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach;

   b) naruszającego przepisy ruchu drogowego w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzeń działających samoczynnie;

   2) uczestnika ruchu naruszającego przepisy o:

   a) zatrzymaniu lub postoju pojazdów;

   b) ruchu motorowerów, rowerów, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt;

   c) ruchu pieszych.

   W ramach kontroli strażnicy gminni będą upoważnieni do:

   - zatrzymania pojazdu;

   - sprawdzenia dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem;

   - używania urządzeń samoczynnie ujawniających i rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami;

   - legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;

   - wydawania poleceń:

   a) osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy lub zagrażającą jego bezpieczeństwu;

   b) kontrolowanemu uczestnikowi ruchu drogowego co do sposobu jego zachowania.

   Zmiana przepisów doprowadziła do sytuacji, w której strażnicy miejscy i gminni nabyli uprawnienia do wystawiania mandatów za przekroczenie prędkościwtedy, gdy zarejestruje to fotoradar. Przytaczana nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym miała związek z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z marca 2007 r. Trybunał uznał wówczas, że straż miejska nie może karać mandatem kierowców zarejestrowanych przez fotoradar za przekroczenie dozwolonej prędkości. TK uznał za niekonstytucyjne przepisy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji, które dawało straży miejskiej takie uprawnienia. Trybunał podkreślił, że ustawa o ruchu drogowym, na podstawie której wydano to rozporządzenie, nie pozwala straży na ściganie takich wykroczeń. Po orzeczeniu TK straż miejska musiała zdjęcia z fotoradarów przesyłać policji, dopiero ta mogła karać kierowców.

   Jak podkreślano, celowość wprowadzenia tych uprawnień miała związek z prewencyjnym charakterem fotoradarów jako urządzeń rejestrujących przypadki naruszania przepisów ruchu drogowego. Straże gminne i miejskie niejednokrotnie zapewniały przy tym, iż fotoradary będą ustawiane przez nich w ˝newralgicznych˝ miejscach, takich jak: okolice szkół, osiedli, miejsca nielegalnych rajdów samochodowych czy wręcz w takich, które wskażą sami mieszkańcy.

   Niestety rzeczywistość okazała się zgoła inna, szczególnie jeśli chodzi o sytuację w mniejszych miejscowościach i gminach. Wielu mieszkańców podnosi zarzut, iż uprawnienia przyznane strażom miejskim i gminnym do wystawiania mandatów np. za przekroczenie prędkości, które zarejestrował fotoradar przez nich ustawiony, doprowadziło do sytuacji, w której prewencyjny charakter tych urządzeń nie jest realizowany. Przeciwnie, opinia publiczna coraz częściej wskazuje, że fotoradary stały się po prostu ˝źródłem zarobkowania˝ dla lokalnych budżetów. Fotoradary ustawiane są bardzo często np. przy drogach krajowych w małych wsiach, bez oznakowania i informacji dotyczącej ich ustawienia. Podaje to w wątpliwość intencje rzeczywistego realizowania obowiązków dbania o bezpieczeństwo w ruchu drogowym, a jawi się coraz częściej jako plan ˝taśmowego i hurtowego˝ wystawiania jak największej liczby mandatów. Niestety rzadko fotoradary ustawiane są w pobliżu szkół i niebezpiecznych przejść dla pieszych, a skargi mieszkańców wskazują na to, że ich głos w sprawie poprawy bezpieczeństwa nie jest brany pod uwagę. Już samo ustawianie fotoradarów bez znaków informujących i ostrzegawczych wywołuje niejednokrotnie niebezpieczne sytuacje na drodze i zagrożenie w ruchu drogowym w momencie, gdy kierowcy dostrzegają przy drodze zamontowane urządzenia rejestrujące. W tej sytuacji należałoby zastanowić się nad celowością i efektywnością uprawnień przyznanych przez ustawodawcę w tym względzie strażom miejskim i gminnym. W związku z tym mam do Pana Ministra następujące pytania:

   1. Jakie są rzeczywiste kryteria wyboru przez straże miejskie i gminne miejsc, w których ustawiane są urządzenia samoczynnie ujawniające i rejestrujące naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami oraz czy celowość tych działań jest w jakiś efektywny sposób kontrolowana?

   2. Czy resort planuje uporządkować tę sytuację w drodze przepisów wykonawczych do ustawy Prawo o ruchu drogowym?

   Z poważaniem

   Poseł Piotr Stanke

   Warszawa, dnia 11 czerwca 2008 r.