VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 1693

w sprawie przekazania pożyczek z Zakładowego Funduszu Mieszkaniowego bez wiedzy mieszkańców na konto Spółdzielni Mieszkaniowej Górnik w Wałbrzychu

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z zapytaniem pani poseł Anny Zalewskiej w sprawie przekazania pożyczek z zakładowego funduszu mieszkaniowego bez wiedzy mieszkańców na konto Spółdzielni Mieszkaniowej Górnik w Wałbrzychu przesłanym przy piśmie z dnia 13 maja 2008 r., znak: SPS-024-1693/08, uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.

   Uprzejmie informuję, że jedynie środki finansowe gromadzone na imiennych książeczkach mieszkaniowych zarejestrowanych w Banku PKO objęte były gwarancjami waloryzacyjnymi na podstawie kolejnych przepisów prawnych regulujących zagadnienie wypłaty premii gwarancyjnej i zapewniały wypłatę zgromadzonych środków wraz z oprocentowaniem i premią gwarancyjną wypłacaną z budżetu państwa i rekompensującą wzrost cen w budownictwie mieszkaniowym. Premie udzielane są w przypadkach, jeżeli właściciel książeczki przeznaczy te środki na cele mieszkaniowe. Zasady i warunki uzyskania premii gwarancyjnej od wkładów oszczędnościowych lokowanych na tych książeczkach określają przepisy ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115, z późn. zm.).

   Utrzymywanie wkładu mieszkaniowego (jego części) bezpośrednio na koncie bankowym spółdzielni mieszkaniowej wynikało najczęściej z faktu zaciągnięcia przez członka (kandydata) spółdzielni mieszkaniowej pożyczki z zakładowego funduszu mieszkaniowego. Środki pochodzące z tych pożyczek, przekazywane przez zakład pracy na rachunek bankowy spółdzielni mieszkaniowej, nie podlegały waloryzacji. Przekazanie środków bezpośrednio na rachunek spółdzielni (i będących w jej dyspozycji) świadczyło o przyjęciu właściciela książeczki mieszkaniowej w poczet członków spółdzielni, a tym samym wskazywało na możliwość otrzymania mieszkania wcześniej niż przez osoby posiadające tylko wkłady na książeczkach PKO.

   Pożyczki z zakładowego funduszu mieszkaniowego na uzupełnienie wkładów do spółdzielni mieszkaniowej były udzielane według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 listopada 1973 r. w sprawie zakładowego funduszu mieszkaniowego (Dz. U. Nr 43, poz. 26, z późn. zm.). Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia zakłady pracy były zobowiązane do bezpośredniego przekazywania udzielanych pożyczek na rachunek spółdzielni mieszkaniowej. Zasada ta obowiązywała do końca 1980 r. Od 1981 r. - po nowelizacji rozporządzenia RM (Dz. U. Nr 21, poz. 109) - pożyczki z ZFM zakład pracy powinien przekazać dopiero po zawiadomieniu członka-pożyczkobiorcy o terminie zasiedlenia mieszkania spółdzielczego, a więc w okresie, gdy środki te mogły być zaangażowane zgodnie z ich przeznaczeniem.

   Od 1982 r. na podstawie uchwały nr 17 Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 1982 r. w sprawie oprocentowania środków na rachunkach bankowych jednostek gospodarki uspołecznionej (M. P. Nr 3, poz. 13) spółdzielnie mieszkaniowe uzyskały możliwość lokowania środków wpłacanych na poczet przyszłego mieszkania, a pochodzących z pożyczek ZFM, na wyodrębnionych rachunkach lokat terminowych. Lokaty te podlegały podwyższonemu oprocentowaniu na warunkach określonych przez bank. Uzyskane kwoty oprocentowania zaliczane były na zwiększenie wkładów na mieszkania, stanowiąc tym samym częściową ich waloryzację. Ulokowanie omawianych środków na oprocentowanych rachunkach należało do kompetencji spółdzielni mieszkaniowej.

   Od 1989 r. spółdzielnie mieszkaniowe, jeżeli nie miały możliwości przydzielenia mieszkania w krótkim terminie, mogły przekazać oszczędności określonych osób z własnych rachunków bankowych na oszczędnościowe imienne książeczki mieszkaniowe w Banku PKO. Sprawa ta uregulowana została pismem okólnym nr 5 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego z 28 czerwca 1989 r. (˝Informacje i Komunikaty˝ nr 11, poz. 39). W piśmie okólnym podano sposób załatwienia sprawy, tzn. spółdzielnia miała powiadamiać kandydatów i członków oczekujących na przydział mieszkania o potrzebie przedłożenia zaświadczenia o spłaceniu pożyczki, a następnie - za zgodą osoby zainteresowanej - przekazać te środki na mieszkaniową książeczkę PKO członka (kandydata). Bank PKO mógł od dnia otrzymania tych środków uruchomić naliczanie odpowiednich odsetek i premii gwarancyjnej. Pozostawione oszczędności na rachunku spółdzielni nie podlegały waloryzacji. Niestety, w wyniku wysokiej inflacji przełomu lat 80. i 90. oraz w wyniku wzrostu cen w budownictwie mieszkaniowym oszczędności utraciły wartość.

   Z przykrością informuję, że zgodnie z obowiązującym prawem Ministerstwo Infrastruktury nie ma żadnych możliwości udzielenia pomocy w odzyskaniu utraconych środków finansowych. Rozliczenia z tytułu pożyczek pochodzących z ZFM wchodzą w zakres rozrachunków między spółdzielnią mieszkaniową, zakładem pracy i jego pracownikami. Z uwagi na cywilnoprawny charakter tych stosunków organy administracji rządowej nie są upoważnione do ingerencji w sferę omawianych rozliczeń, jak i do wydawania spółdzielniom mieszkaniowym dyspozycji co do sposobu lokowania omawianych środków i ewentualnego dysponowania nimi. Dysponowanie środkami finansowymi pozostającymi na rachunkach spółdzielni jest w wyłącznej gestii tych jednostek, które działając w dobrze pojętym interesie członków spółdzielni, powinny wybierać najkorzystniejsze dla nich formy lokowania powierzonych pożyczek z ZFM. W przeciwnym razie pozostaje ewentualne dochodzenie roszczeń na drodze cywilnoprawnej, np. w oparciu o art. 358¹ § 3 Kodeksu cywilnego przewidujący możliwość zmiany przez sąd wysokości świadczenia w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza, jednak wynik sprawy jest trudny do przewidzenia. Odnośnie szans powodzenia w ewentualnym sporze sądowym należałoby zasięgnąć porady osób świadczących profesjonalnie pomoc prawną.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Piotr Styczeń

   Warszawa, dnia 28 maja 2008 r.