VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na zapytanie nr 4972

w sprawie funkcjonowania ośrodka dla uchodźców w Białej Podlaskiej oraz naruszania prawa przez osoby starające się o status uchodźcy

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 14 października 2009 r. (sygn. SPS-024-4972/09) - przekazującego zapytanie posła na Sejm RP pana Adama Abramowicza w sprawie funkcjonowania ośrodka dla uchodźców w Białej Podlaskiej oraz naruszenia prawa przez osoby starające się o status uchodźcy - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j.: Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1695, z późn. zm.) szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców jest obowiązany do zapewnienia cudzoziemcom ubiegającym się w Polsce o nadanie statusu uchodźcy opieki socjalnej. Realizując powyższy obowiązek, szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców prowadzi ośrodki dla cudzoziemców lub zleca ich prowadzenie organizacjom społecznym, stowarzyszeniom lub innym osobom prawnym albo osobom fizycznym.

   Obecnie na terenie kraju w dyspozycji szefa urzędu funkcjonuje 19 ośrodków zlokalizowanych w województwach mazowieckim, podlaskim, lubelskim, kujawsko-pomorskim i śląskim. Spośród nich 15 jest wynajmowanych od podmiotów zewnętrznych, zaś 4 stanowią własność Urzędu do Spraw Cudzoziemców, w tym ośrodek w Białej Podlaskiej. Według stanu na dzień 22 października 2009 r. w ośrodkach opieką objętych zostało 3597 cudzoziemców. Z pomocy finansowej udzielanej w celu pokrycia kosztów zamieszkania poza ośrodkiem korzysta 2091 osób.

   Placówki, w których umieszczani są cudzoziemcy ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy, mają charakter otwarty. Takie rozwiązanie występuje również w systemach innych państw Unii Europejskiej. Zatem polski system opieki udzielanej na czas postępowania uchodźczego nie jest wyjątkowy.

   Przepisy ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 4 maja 2009 r. w sprawie regulaminu pobytu w ośrodkach dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy (Dz. U. Nr 71, poz. 616) określają zasady obowiązujące cudzoziemców korzystających z pomocy socjalnej realizowanej w ośrodkach. Stanowią one, że cudzoziemcowi zakwaterowanemu w tego typu placówce, który przebywa poza nią powyżej 3 dni, wstrzymuje się świadczenia. Zgodnie z regulaminem nie może on posiadać i spożywać napojów alkoholowych na jej terenie. Do placówki ma obowiązek wracać przed godz. 23.00. W przypadku naruszenia tych postanowień podopieczny Urzędu do Spraw Cudzoziemców otrzymuje pisemne upomnienie. W sytuacji nagminnego naruszania regulaminu osoba ta pozbawiana jest świadczeń socjalnych.

   Zgodnie z ustawą o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istnieje możliwość zatrzymania cudzoziemca w strzeżonym ośrodku w przypadku, gdy zachowanie wnioskodawcy lub osoby, w imieniu której występuje, zagraża bezpieczeństwu, zdrowiu lub życiu innych cudzoziemców przebywających w ośrodku lub pracownikom ośrodka. W takim przypadku, na wniosek szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Straż Graniczna lub Policja może zatrzymać wnioskodawcę lub osobę, w imieniu której występuje. Z informacji uzyskanych od komendanta Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej, tj. właściwego miejscowo do podejmowania takich działań w stosunku do cudzoziemców przebywających w ośrodku w Białej Podlaskiej, wynika, że od początku 2009 r. szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie występował z wnioskiem o zatrzymanie cudzoziemca, przebywającego w tym ośrodku.

   W sytuacji naruszania prawa poprzez popełnianie przestępstw lub wykroczeń, jak również w przypadku zaistnienia wybryków chuligańskich czy agresywnego zachowania z udziałem osób oczekujących na decyzję w sprawie o nadanie statusu uchodźcy właściwymi do podjęcia interwencji są służby odpowiedzialne za ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego. Urząd do Spraw Cudzoziemców nie posiada innych umocowań prawnych do podejmowania czynności w tych sprawach niż zawiadomienie powołanych do tego służb.

   Urząd do Spraw Cudzoziemców na bieżąco monitoruje zarówno warunki, w jakich zamieszkują cudzoziemcy w podległych placówkach, jak i w przewidziany prawem sposób podejmuje interwencje, wnioskując do służb właściwych do zapewnienia porządku i bezpieczeństwa o szczególne zwrócenie uwagi na problem możliwych konfliktów z miejscową ludnością.

   W świetle informacji uzyskanych z Komendy Miejskiej Policji w Białej Podlaskiej zdarzenie opisane przez pana posła przebiegało w następujący sposób: w dniu 3 października br. o godz. 2.25 dyżurny Komendy Miejskiej Policji w Białej Podlaskiej otrzymał telefoniczną informację, że przed lokalem ˝Gramofon˝ znajdują się obcokrajowcy i że niezbędna jest interwencja Policji. O godz. 2.26 interwencja została odwołana tą samą drogą. Pomimo to dyżurny komendy miejskiej skierował w rejon lokalu trzy patrole Policji. Pierwszy z nich był już na miejscu o godzinie 2.28. Przy lokalu nikt do policjantów się nie zgłosił. Funkcjonariusze w rozmowie z osobami będącymi w rejonie lokalu nie uzyskali informacji potwierdzającej zaistnienie zdarzenia wymagającego ich interwencji. Policjanci obserwowali także przemieszczającą się w stronę ośrodka dla uchodźców grupę ośmiu osób. Ponieważ zachowywały się one spokojnie, nie podjęto wobec nich interwencji.

   Jednocześnie informacje, jakie ukazały się w lokalnej prasie, odbiegają od opisanej wyżej wersji zdarzeń, np. ˝Słowo Podlasia˝ i ˝Wspólnota Bialska˝ odmiennie komentują zaistniałą sytuację. Artykuł zamieszczony we ˝Wspólnocie Bialskiej˝ przytacza zarówno wypowiedź rzecznika Komendy Miejskiej Policji w Białej Podlaskiej, jak i rzecznika Urzędu do Spraw Cudzoziemców, stwierdzających, iż w ˝Słowie Podlasia˝ opublikowano materiał wyolbrzymiony.

   Z informacji uzyskanych z Urzędu do Spraw Cudzoziemców wynika, że ośmiu obywateli Gruzji, którzy w dniu 3 października br. wrócili do ośrodka około godz. 4 rano, otrzymało upomnienie w związku z nieprzestrzeganiem przepisów regulaminu i przeniesiono ich w trybie pilnym do innych ośrodków. Jednocześnie cudzoziemcy zostali poinformowani, że w przypadku kolejnego naruszenia zasad korzystania z pomocy socjalnej w placówce Urzędu do Spraw Cudzoziemców zostanie wobec nich wszczęta procedura pozbawienia tego typu pomocy.

   Według Komendy Miejskiej Policji w Białej Podlaskiej w związku z istnieniem i działalnością ośrodka dla uchodźców nie odnotowano wzrostu zdarzeń z udziałem cudzoziemców, jak również skarg mieszkańców miasta na ich zachowanie.

   Niemniej szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wyraził ubolewanie z powodu zaistniałej sytuacji oraz zapewnił, iż urząd będzie ustawicznie podejmował działania zmierzające do zwiększenia bezpieczeństwa publicznego poprzez ścisłą współpracę ze służbami za nie odpowiedzialnymi.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że zarówno Policja, Straż Graniczna, jak i Urząd do Spraw Cudzoziemców podejmują działania mające na celu wzmacnianie świadomości antydyskryminacyjnej oraz integracji społecznej osób innej narodowości. Cele te realizowane są poprzez edukację prawną mieszkańców ośrodków dla cudzoziemców, młodzieży szkolnej, a także edukację policjantów z zakresu problematyki dotyczącej rasizmu, ksenofobii i nietolerancji oraz w drodze edukowania społeczeństwa.

   Dodatkowymi, niezwykle istotnymi inicjatywami w tym zakresie są również działania finansowane ze środków UE, np. z Europejskiego Funduszu Uchodźczego. Fundusz wspiera działania w państwach członkowskich w odniesieniu do warunków przyjmowania uchodźców, procedur azylowych, integracji cudzoziemców oraz poprawy zdolności państw członkowskich do opracowywania, monitorowania i oceniania ich polityk azylowych w świetle zobowiązań tych państw wynikających z istniejącego i przyszłego prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego wspólnego europejskiego systemu azylowego, w szczególności z myślą o nawiązaniu praktycznej współpracy między państwami członkowskimi.

   Do tej pory Urząd do Spraw Cudzoziemców zrealizował, sfinansowane w ramach funduszu uchodźczego, projekty dotyczące:

   - poprawy warunków zakwaterowania oraz wsparcia socjalnego osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy i uznanych uchodźców w Polsce,

   - stworzenia aplikacji informatycznej ˝Uchodźca˝ monitorującej zagadnienia związane ze sferą socjalną pobytu cudzoziemców na terytorium RP,

   - poprawy warunków pobytowych w ośrodkach dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy lub azyl oraz wsparcia socjalnego podopiecznych ośrodków w celu ułatwienia integracji ze społecznością lokalną,

   - rozbudowy infrastruktury recepcyjnej dla azylantów,

   - rozbudowy infrastruktury migracyjno-azylowej,

   - wyposażenia trzech ośrodków Urzędu do Spraw Cudzoziemców w place zabaw i boiska.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Piotr Stachańczyk

   Warszawa, dnia 6 listopada 2009 r.