VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 3327

w sprawie wprowadzenia tzw. upadłości konsumenckiej, umożliwiającej indywidualne bankructwo osób prywatnych

   Odpowiadając z upoważnienia prezesa Rady Ministrów na interpelację pana posła Jarosława Matwiejuka, przekazaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 10 czerwca 2008 r., SPS-023-3327/08, w sprawie wprowadzenia tzw. upadłości konsumenckiej, uprzejmie informuję, co następuje.

   Potrzeba wprowadzenia do prawa polskiego przepisów dotyczących tzw. upadłości konsumenckiej była rozważana już podczas prac nad projektem ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, z późn. zm.) Z zamiaru tego jednak wówczas zrezygnowano z dwóch powodów: obawy przed nadmiernym wpływem tego typu spraw do sądów, które nie byłyby w stanie ich rozpoznać w rozsądnym terminie oraz stanu zadłużenia polskich konsumentów, który w tamtym czasie nie był tak wysoki, aby uzasadniał pilne uregulowanie upadłości konsumenckiej (vide projekt ustawy Prawo upadłościowe przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego przy ministrze sprawiedliwości z uzasadnieniem prof. dr hab. Feliksa Zedlera, Wydawnictwo ZPP Warszawa 2001, str. 18).

   Dzisiaj argumenty te przestały być aktualne. Przede wszystkim zmalało obciążenie sądów sprawami upadłościowymi, natomiast wzrosło zadłużenie konsumentów, przede wszystkim z powodu zaciągania różnego rodzaju kredytów i pożyczek. Z tych względów zaistniały obiektywne przesłanki do wprowadzenia w prawie polskim upadłości konsumenckiej.

   Mając powyższe na uwadze, w ramach ˝Pakietu dla przedsiębiorczości˝ rząd - w konsultacji z Komisją Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego - przygotował projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który zawiera regulacje dotyczące upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

   W projekcie realizuje się podstawową zasadę upadłości konsumenckiej, zgodnie z którą możliwość skorzystania z tego trybu powinna być czymś wyjątkowym i powinna być zastrzeżona dla osób odpowiedzialnych, które dają gwarancję, że należycie wykorzystają szansę, jaką stworzy im oddłużenie. Z tego względu przyjęto, że postępowanie upadłościowe będzie mogło być prowadzone wobec osób, które nie wykonują swoich wymagalnych zobowiązań, jedynie w tych przypadkach, gdy niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od nich okoliczności. W projekcie nie wskazano, jakie to są okoliczności, pozostawiając tę kwestię swobodnej ocenie sądu. Przesłankę tę będzie badał sąd w postępowaniu w sprawie ogłoszenia upadłości. W tym aspekcie przesłanki ogłoszenia upadłości nie stanowią katalogu zamkniętego.

   Wyrażona w interpelacji obawa, że proponowana regulacja może być w przyszłości wykorzystywana do uchylania się od spłaty długów, nie jest uzasadniona. Przeciwdziałać temu ma - oprócz wskazanej wyżej przesłanki ogłoszenia upadłości - projektowana instytucja planu spłaty wierzycieli. Polega ona na tym, że jeżeli po sporządzeniu ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości pozostaną wierzytelności niezaspokojone, na wniosek upadłego sąd ustali plan spłaty tych wierzytelności w okresie nie dłuższym niż pięć lat. Zakres spłat zależeć będzie od możliwości zarobkowych dłużnika i wysokości niezaspokojonych wierzytelności. Dopiero po wykonaniu planu spłaty wierzycieli sąd, na wniosek upadłego, orzeknie o umorzeniu pozostałych niewykonanych zobowiązań. Oddłużenie będzie zatem tylko częściowe.

   Projekt przyjmuje, że okres pomiędzy oddłużeniami nie może być krótszy niż dziesięć lat.

   Ze względu na to, że celem projektowanych rozwiązań jest nie tylko oddłużenie upadłego, ale również w możliwie największym stopniu zaspokojenie wierzycieli, przy zminimalizowaniu kosztów postępowania, przyjęto tylko jedną opcję postępowania upadłościowego, polegającą na likwidacji majątku upadłego.

   W omawianym projekcie nie przewidziano regulacji dotyczącej przekazywania informacji o ogłoszeniu ˝upadłości konsumenckiej˝ do biur informacji gospodarczej, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczej (Dz. U. Nr 50, poz. 424, z późn. zm.), ani do prowadzonych przez banki wykazów niesolidnych kredytobiorców.

   Uprzejmie informuję, że projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych został przyjęty i rekomendowany przez komitet Rady Ministrów na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2008 r. oraz skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Tekst projektu jest opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl).

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Zbigniew Wrona

   Warszawa, dnia 1 lipca 2008 r.