VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 17921

w sprawie spraw wytaczanych Polsce przez więźniów przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu dotyczących warunków odbywania kary pozbawienia wolności

   Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pana posła Sławomira Kopycińskiego z dnia 15 września 2010 r. w sprawie budowy i rozbudowy zakładów karnych dla pozyskania nowych miejsc zakwaterowania, osób prawomocnie skazanych oczekujących na wykonanie kary oraz kwot zadośćuczynień orzekanych przez polskie sądy powszechne od Skarbu Państwa na rzecz skazanych dochodzących roszczeń związanych z naruszaniem przez administrację zakładów karnych norm prawnych w zakresie odbywania kary pozbawienia wolności uprzejmie przedstawiam stanowisko w tych kwestiach.

   Przeludnienie jednostek penitencjarnych jest od kilku lat jednym z najpoważniejszych problemów polskiego więziennictwa. Działania Służby Więziennej mające na celu złagodzenie, a w konsekwencji likwidację tego zjawiska realizowane są również poprzez budowę nowych jednostek i rozbudowę obiektów już istniejących.

   W oparciu o przyznane w ustawie budżetowej na 2010 r. środki finansowe na inwestycje w bieżącym roku zaplanowano do oddania 1275 miejsc zakwaterowania. Jednocześnie realizowana jest modernizacja oraz rozbudowa istniejącej infrastruktury towarzyszącej, która jest niezbędna do funkcjonowania pawilonów mieszkalnych. Dostosowania do nowych potrzeb i obowiązujących standardów wymagają zarówno sieci energetyczne, cieplne i gazowe, jak i kotłownie czy kuchnie.

   Do dnia 22 września 2010 r. uzyskano 444 nowe miejsca zakwaterowania (o 9 miejsc więcej, niż zakładano). Zakończone zadania inwestycyjne w tym zakresie dotyczyły:

   - budowy budynku zakwaterowania osadzonych w Zakładzie Karnym w Koronowie (100 miejsc),

   - budowy pawilonu penitencjarnego typu półotwartego w Zakładzie Karnym w Żytkowicach (162 miejsca),

   - budowy pawilonu penitencjarnego typu półotwartego w Oddziale Zewnętrznym Warszawie-Bemowie (182 miejsca).

   Do końca 2010 r. planuje się zakończenie 5 zadań inwestycyjnych, skutkujących kolejnym przyrostem 840 nowych miejsc zakwaterowania, poprzez:

   - budowę pawilonu penitencjarnego typu półotwartego w Zakładzie Karnym w Czerwonym Borze (153 miejsca),

   - budowę pawilonu penitencjarnego typu zamkniętego w Zakładzie Karnym w Pińczowie (250 miejsc),

   - budowę pawilonu penitencjarnego typu zamkniętego w Zakładzie Karnym w Kluczborku (258 miejsc),

   - rozbudowę Oddziału Zewnętrznego w Zamościu (129 miejsc),

   - adaptację budynku magazynowego na pawilon zakwaterowania osadzonych w Areszcie Śledczym w Starogardzie Gdańskim (50 miejsc).

   Należy jednak zaznaczyć, że ze względu na znaczne ograniczenie środków budżetowych w latach 2009-2010 przeznaczonych na wydatki inwestycyjne dla więziennictwa wstrzymana została realizacja istotnych przedsięwzięć rozpoczętych w latach poprzednich, a związanych głównie z rozbudową bazy zakwaterowania osadzonych.

   Niemniej jednak działania w zakresie likwidacji przeludnienia (w tym przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym) podejmowane zarówno przez Służbę Więzienną, jak i ustawodawcę przyniosły już określone efekty.

   Liczba osadzonych w jednostkach penitencjarnych w dniu 31 sierpnia 2010 r. wynosiła 81 094, tj. 97,6% normatywnej pojemności.

   Powyższe dane pozytywnie rokują na przyszłość przy założeniu, że przyznawane środki budżetowe przeznaczone na pozyskiwanie nowych miejsc zakwaterowania dla osadzonych będą dostosowywane do wymogów i potrzeb w tym zakresie.

   Plany inwestycyjne polskiego więziennictwa w latach 2011-2014 przewidują m.in.:

   - kontynuację budowy i przebudowy pawilonów penitencjarnych w: AS w Hajnówce (250 miejsc), ZK nr 1 w Grudziądzu (702 miejsca), ZK w Hrubieszowie (258 miejsc), ZK w Chełmie (162 miejsca), ZK w Przywarach (356 miejsc), ZK w Rzeszowie (258 miejsc), OZ w Moszczańcu (200 miejsc), AŚ w Warszawie-Białołęce (250 miejsc), ZK w Siedlcach (160 miejsc), AŚ w Warszawie-Służewcu (170 miejsc),

   - rozpoczęcie budowy pawilonów penitencjarnych w: ZK w Grądach-Woniecko (153 miejsca), ZK w Tarnowie-Mościcach (156 miejsc), ZK w Grodkowie (48 miejsc), ZK w Głogowie (50 miejsc), ZK w Białymstoku (268 miejsc), AŚ w Bytomiu (110 miejsc).

   Odnosząc się do pytania o liczbę osób oczekujących na wolności na wykonanie prawomocnych wyroków, uprzejmie informuję, że według stanu na dzień 31 sierpnia 2010 r. wyroki z wyznaczonym przez sąd terminem stawienia się do odbycia kary to 40 277 orzeczeń wydanych wobec 34 428 osób, spośród których 30 612 nie zgłosiło się do odbycia kary pomimo upływu terminu stawienia się do jednostki penitencjarnej.

   Rozważając przedmiotową kwestię, należy zauważyć, że termin ˝wyroki oczekujące na wykonanie˝ nie odnosi się do skazanych oczekujących na miejsce w jednostce penitencjarnej, lecz do wyroków przesłanych przez sądy do tychże jednostek z wyznaczonym terminem stawienia się do odbycia kary. Oczywiste jest również, że jednostki penitencjarne nie mają możliwości odmowy przyjęcia skazanego, który dobrowolnie zgłosi się do odbycia kary lub zostanie doprowadzony przez policję, nawet jeżeli jednostka nie dysponuje wolnymi miejscami zakwaterowania.

   Mając powyższe na uwadze, nie można odpowiedzieć na pytanie, jaki jest średni okres oczekiwania od momentu uprawomocnienia się wyroku skazującego do momentu wykonania orzeczonej kary.

   Zagadnienie dotyczące kwot zadośćuczynień orzekanych przez polskie sądy powszechne od Skarbu Państwa na rzecz skazanych dochodzących roszczeń związanych z naruszaniem przez administrację zakładów karnych norm prawnych w zakresie odbywania kary pozbawienia wolności przedstawia się następująco.

   W roku 2009 odnotowano wpływ 2276 spraw sądowych, w których osadzeni domagali się odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie norm prawnych dotyczących warunków odbywania kary na łączną wartość przedmiotu sporu wynoszącą 341 659 632 zł i 10 500 000 euro. W przypadku 62 spraw sądowych kwota zasądzeń na rzecz powodów wyniosła łącznie 138 450 zł. Najniższe zasądzenie wynosiło 500 zł, a najwyższe - 13 250 zł.

   W roku 2010 do dnia 31 sierpnia odnotowano wpływ 1443 powództw o odszkodowanie lub zadośćuczynienie za naruszenie norm prawnych dotyczących warunków odbywania kary opiewających na łączną wartość przedmiotu sporu w wysokości 201 046 922 zł i 50 000 euro. W okresie tym odnotowano 58 zasądzeń na łączną kwotę 131 572,56 zł. Najniższe zasądzenie wynosiło 500 zł, a najwyższe 10 000 zł.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Stanisław Chmielewski

   Warszawa, dnia 7 października 2010 r.