VI kadencja

Interpelacja nr 23165

do ministra pracy i polityki społecznej

w sprawie planowanego przekształcenia PFRON

   W ostatnim czasie zaniepokojenie społeczne wzbudza fakt planowanego przekształcenia Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w fundusz celowy przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, a także mniejsza ilość środków finansowych dla osób niepełnosprawnych, które otrzymują od PFRON-u.

   Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest funduszem celowym, finansującym rehabilitację zawodową i społeczną oraz zatrudnianie niepełnosprawnych. W składzie PFRON-u znajduje się zarząd oraz rada nadzorcza, będąca niezwykle istotnym organem funduszu. Członkami rady nadzorczej są nie tylko przedstawiciele rządu, ale także reprezentanci pracodawców Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Komisji Krajowej NSZZ ˝Solidarność˝ i przede wszystkim przedstawiciele sejmiku osób niepełnosprawnych, Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem oraz innych organizacji pozarządowych związanych z problematyką osób niepełnosprawnych. Skład taki, oprócz kompetencji, pozwala podczas podejmowania decyzji na zachowanie elementów dialogu społecznego, co w państwie demokratycznym, jakim jest Polska, nie pozostaje bez znaczenia.

   Osoby niepełnosprawne to grupa ludzi, która wymaga szczególnej ochrony i opieki ze strony państwa. Nie są oni w stanie samodzielnie zaspokajać potrzeb, wynikających z ich sytuacji zdrowotnej, która pociąga za sobą niedostatki finansowe, materialne, mieszkaniowe i rzeczowe.

   Planowane z dniem 1 stycznia 2012 r. pozbawienie osobowości prawnej i przekształcenie PFRON-u w fundusz celowy przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej oznacza włączenie środków finansowych funduszu do budżetu państwa. Sytuacja ta stworzy możliwość przekazywania środków przeznaczonych na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, na inne cele w budżecie, kosztem niepełnosprawnych.

   Przychodami funduszu są głównie środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat, których dokonują pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6%. Przekazanie tych pieniędzy do budżetu państwa odbije się negatywnie na sytuacji życiowej niepełnosprawnych. Według Business Centre Club, utrata osobowości prawnej przez PFRON oznacza zniesienie społecznej kontroli nad środkami funduszu, których płatnikami są przedsiębiorcy, i stawia pod znakiem zapytania sposób właściwego wydatkowania pieniędzy. Ponadto, rozwiązanie takie niesie za sobą ryzyko, że pracodawcy nie otrzymają takiego jak obecnie wsparcia przy zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Z kolei brak zachęt dla przedsiębiorców i uzależnienie dotacji dla firm od sytuacji budżetu państwa spowoduje spadek zatrudnienia niepełnosprawnych i poważne finansowe kłopoty firm, przystosowanych do zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

   Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w kwestii finansowania zadań nie jest przygotowana do likwidacji Zarządu i Rady Nadzorczej PFRON, ani do likwidacji oddziałów regionalnych PFRON i przejęcia ich roli przez samorządy wojewódzkie. Oddziały te, dzięki wykwalifikowanej kadrze, sprawnie realizują zlecane przez zarząd funduszu zadania, współpracując z samorządami i organizacjami pozarządowymi realizującymi zlecane zadania publiczne. Ponadto, obsługują również osoby fizyczne z danego regionu, z różnym stopniem niepełnosprawności, biorące udział w programach ogłaszanych przez Zarząd PFRON.

   Zaniepokojenie wzbudza fakt, że tak istotne zmiany i decyzje nie były konsultowane ze środowiskiem i organizacjami pozarządowymi od lat zajmującymi się problematyką rehabilitacji społecznej i zawodowej. Podkreślić należy, iż wsparcie otrzymywane z PFRON od organizacji pozarządowych jest dla większości z nich jedynym czynnikiem niepozwalającym na życie w skrajnym ubóstwie, izolacji, wykluczeniu i zupełnej degradacji społecznej.

   Niedopuszczalne bowiem jest, aby w XXI wieku, w państwie przejmującym przewodnictwo w Unii Europejskiej ludzie najbardziej pokrzywdzeni przez los żyli w coraz gorszych warunkach, a do tego może przyczynić się decyzja o pozbawieniu osobowości prawnej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

   Dwadzieścia lat istnienia PFRON pozwoliło jego kadrze na zdobycie ogromnego doświadczenia i kompetencji, te zaś z kolei na wypracowanie systemu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, składającego się z wielu programów i sprawdzonych, skutecznych procedur, ich wdrażanie i realizację.

   W związku z powyższym zwracam się do Pani Minister z zapytaniem:

   1. Jakie jest uzasadnienie planowanych zmian?

   2. W jaki zakresie przewiduje się zmianę sytuacji osób niepełnosprawnych po planowanym przekształceniu?

   3. Czy jest sens zmieniać działający i sprawdzony system?

   Z poważaniem

   Poseł Barbara Bartuś

   Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r.