VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 23178

w sprawie pomocy finansowej dla powodzian w kontekście umowy dożywocia, na przykładzie gm. Wilków

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 30 czerwca 2011 r. (sygn. SPS-023-23178/11) dotyczącego interpelacji posła na Sejm RP, pana Wojciecha Wilka, w sprawie pomocy finansowej dla powodzian w kontekście umowy dożywocia, na przykładzie gminy Wilków, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Na wstępie wskazać należy, iż zasiłek w wysokości do 20 tys. zł lub od 20 tys. zł do 100 tys. zł przysługuje rodzinie lub osobie samotnie gospodarującej, która poniosła straty w wyniku klęski żywiołowej. Z wnioskiem o pomoc może wystąpić, oprócz właściciela, także najemca lokalu mieszkalnego albo budynku mieszkalnego, jeżeli w takim obiekcie prowadzi gospodarstwo domowe. Jednakże w takiej sytuacji pomoc może być udzielona pod warunkiem uzyskania zgody właściciela na przeprowadzenie remontu albo odbudowy budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego. W przypadku wyrażenia zgody przez właściciela nie będzie on mógł się ubiegać o pomoc.

   Podkreślić należy, iż umowa dożywocia stanowi tytuł do korzystania z budynku/lokalu mieszkalnego. W konsekwencji, jeżeli osoby posiadające ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, w szczególności najemca, mogą ubiegać się o taki zasiłek, to tym bardziej może go otrzymać osoba posiadająca faktycznie silniejszy tytuł do korzystania z budynku/lokalu mieszkalnego (umowę dożywocia).

   Odnosząc się do kwestii związanej z ubieganiem się o zasiłek w przypadku współwłasności nieruchomości, należy podkreślić, że zgodnie z przekazanymi wojewodom informacjami dotyczącymi przyznawania zasiłków celowych na remont albo odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego w wysokości do 100 tys. zł (pismo ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 27 maja 2010 r.) oraz zasiłków na odtworzenie budynku/lokalu mieszkalnego w wysokości do 300 tys. zł (pismo ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 24 września 2010 r.), warunkiem niezbędnym do przyznania ww. pomocy jest prowadzenie w dniu wystąpienia klęski żywiołowej gospodarstwa domowego w obiekcie, który uległ zniszczeniu. Pomoc ta przyznawana jest bowiem w formie zasiłku celowego na podstawie art. 39 i 40 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.). Zgodnie z art. 39 ust. 1 ww. ustawy zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej (art. 40 ust. 2 ww. ustawy). Odpowiednio do powyższego, zasiłki celowe przysługują osobom i rodzinom, które w wyniku strat poniesionych wskutek klęski żywiołowej w prowadzonym przez siebie gospodarstwie domowym znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji, w której nie są w stanie zaspokajać swoich niezbędnych potrzeb bytowych w oparciu o posiadane środki własne. Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że o ww. zasiłki celowe może ubiegać się każdy ze współwłaścicieli prowadzących w dniu wystąpienia klęski żywiołowej gospodarstwo domowe w zniszczonym obiekcie. W takim przypadku wysokość zasiłku przyznanego poszczególnym współwłaścicielom uzależniona będzie od wysokości ich udziału we współwłasności i wysokości szkód oszacowanych przez osobę posiadającą uprawnienia do szacowania nieruchomości w ich gospodarstwie domowym.

   Jak wyżej wskazano, wysokość pomocy zdeterminowana jest wysokością szkód wyrządzonych żywiołem w budynku/lokalu mieszkalnym, oszacowanych przez osobę posiadającą uprawnienia zawodowe do szacowania nieruchomości (z wyjątkiem zasiłków na remont w wysokości do 20 tys. zł, w przypadku których osoba rezygnuje z oszacowania wielkości szkód przez rzeczoznawcę). Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Kwestie prowadzenia postępowania administracyjnego, m.in. w zakresie postępowania dowodowego, określają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 77 K.p.a. organ administracji publicznej obowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać, a następnie rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 75 K.p.a.). Ponadto, jeżeli w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii (art. 84 ust. 1 K.p.a.). Odpowiednio do powyższego, ośrodki pomocy społecznej, ustalając wysokość przysługującego zasiłku, powinny uwzględnić cały materiał dowodowy zgromadzony po wszechstronnym zbadaniu sprawy, z uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów. Podkreślić jednak należy, iż świadczenia pomocy społecznej nie mają charakteru odszkodowania, lecz pomocy socjalnej ukierunkowanej na stworzenie możliwości przywrócenia funkcji mieszkalnych. Wyżej wymienione zasiłki celowe nie stanowią rekompensaty za straty w mieniu poniesione w wyniku klęski żywiołowej. Pomoc ta ma umożliwić poszkodowanym zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych, których nie mogą realizować wskutek szkód wyrządzonych klęską żywiołową.

   Przeznaczenie zasiłku każdorazowo określane jest w decyzji o jego przyznaniu. Decyzja ta powinna uwzględniać indywidualną sytuację osoby poszkodowanej. Do każdej sprawy z zakresu pomocy społecznej należy podejść indywidualnie. Forma wsparcia poszkodowanych, którzy ponieśli straty w związku z wystąpieniem klęski żywiołowej, powinna być bowiem dostosowana do specyficznych potrzeb i sytuacji danej osoby/rodziny, zidentyfikowanych w trakcie rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przed wydaniem decyzji w przedmiocie przyznania zasiłku celowego. Celem pomocy jest umożliwienie osobom lub rodzinom poszkodowanym uzyskanie środków na realizację niezbędnych potrzeb bytowych, przy czym nie ma znaczenia, czy potrzeby te realizowane będą w dotychczasowym budynku/lokalu. Jeżeli remont albo odbudowa obiektu nie są możliwe, z kwoty zasiłku może być sfinansowany zakup nowego budynku/lokalu mieszkalnego lub nieruchomości pod budowę budynku/lokalu mieszkalnego w innym miejscu niż dotychczasowe miejsce prowadzenia gospodarstwa domowego. W takim przypadku kwota przyznanej pomocy nie może przekraczać kwoty, która byłaby przyznana na remont/odbudowę obiektu w dotychczasowym miejscu. Odpowiednio do powyższego, zasiłek może zostać przeznaczony na remont innego budynku/lokalu mieszkalnego niż ten, w którym przed zdarzeniem klęskowym prowadzone było gospodarstwo domowe, w szczególności jeżeli osoba poszkodowana posiada taki obiekt. Odnosząc się do remontu budynku gospodarczego w celu dostosowania go do celów mieszkalnych, podkreślić należy, iż zmiana sposobu użytkowania obiektu podlega rygorom określonym w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.). Zgodnie z art. 71 ust. 2 ww. ustawy zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia właściwemu organowi. Zgłoszenia tego należy dokonać przed dokonaniem zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (art. 71 ust. 4 ustawy Prawo budowlane).

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Tomasz Siemoniak

   Warszawa, dnia 28 lipca 2011 r.