VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 17811

w sprawie planowanych zwolnień w Poczcie Polskiej SA

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację posła Wiesława Andrzeja Szczepańskiego, nr SPS-023-17811/10, w sprawie planowanych zwolnień w Poczcie Polskiej SA, przedstawiam, co następuje.

   Na wstępie pragnę wyjaśnić, iż inicjatywy podejmowane w ramach Strategii Poczty Polskiej SA na lata 2010-2015 mają na celu zapobieżenie zagrożeniu utraty płynności finansowej. Inicjatywy te obejmują m.in. optymalizację zatrudnienia oraz restrukturyzację sieci placówek pocztowych. Łączne zmniejszenie zatrudnienia w związku z ich realizacją do 2015 r. może wynieść około 8 tys. etatów. Należy przy tym podkreślić, iż zatrudnienie w Poczcie Polskiej w okresie od 2005 r. do 2009 r. systematycznie rosło, co wynikało pośrednio z negatywnie ocenionych przez NIK zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 2005 r., prowadzących do wzrostu zatrudnienia na stanowiskach administracyjnych.

   Restrukturyzacja sieci placówek pocztowych będzie polegać głównie na przekształcaniu nierentownych urzędów pocztowych i filii urzędów pocztowych w mniej kosztochłonne formy organizacyjne, tj. agencje pocztowe. Decyzje dotyczące przekształcenia placówek bądź ich likwidacji będą podejmowane na podstawie rentowności placówek wynikającej z popytu na usługi pocztowe na danym obszarze, z uwzględnieniem wskaźników dostępności powszechnych usług pocztowych, które Poczta Polska, jako operator publiczny, jest zobowiązana utrzymywać. Wskaźniki te reguluje rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 9 stycznia 2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 5, poz. 34, z późn. zm.).

   Nawiązując do kwestii wydłużenia się kolejek do okienek pocztowych, informuję, iż Poczta Polska przeprowadza regularne pomiary czasu oczekiwania klientów na obsługę w placówkach pocztowych, w wyniku czego jest ustalana liczba pracowników niezbędnych do obsady stanowisk obsługi klientów w danej placówce. W placówkach pocztowych sukcesywnie przeprowadzane jest również badanie obciążenia pracą. Jest ono podstawą do podejmowania decyzji w zakresie przesunięć pracowników między placówkami pocztowymi oraz w sprawie organizacji obsługi klientów w danej placówce. Dzięki takim działaniom możliwe jest ograniczenie czasu oczekiwania na obsługę w placówce pocztowej.

   Natomiast odnosząc się do kwestii wzrostu cen za usługi pocztowe, pragnę wyjaśnić, że w myśl art. 50 oraz art. 51 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159, z późn. zm.) operator publiczny nie ma możliwości dowolnego decydowania o wysokości cen za powszechne usługi pocztowe. Art. 50 tejże ustawy stanowi, iż opłaty za świadczenie powszechnych usług pocztowych powinny być ustalone z uwzględnieniem kosztów ich świadczenia oraz powinny być jednolite na terenie całego kraju. Ponadto w myśl art. 51 ustawy projektowane przez operatora zmiany w cenniku powszechnych usług pocztowych są przedkładane prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej, który może wnieść sprzeciw wobec całości lub części projektu cennika. Cennik usług pocztowych bądź jego zmiany objęte tym sprzeciwem nie wchodzą w życie.

   Poniżej przedstawiam, opierając się na wyjaśnieniach uzyskanych od Zarządu Poczty Polskiej S.A., odpowiedzi na postawione w interpelacji pytania.

   1. Ilu w rzeczywistości pracowników swojego przedsiębiorstwa zamierza zwolnić Poczta Polska SA w ramach przygotowywanej strategii na lata 2010-2015? Ile osób w Wielkopolsce?

   Zgodnie z wyjaśnieniami przedstawionymi przez Zarząd Poczty Polskiej SA zmniejszenie zatrudnienia w związku z realizacją inicjatyw zawartych w Strategii Poczty Polskiej SA na lata 2010-2015 wynieść może około 8 tys. etatów. Skutki ewentualnych zmniejszeń zatrudnienia w szczegółowym podziale na jednostki organizacyjne firmy nie są na tym etapie opracowania inicjatyw strategicznych jeszcze znane. Przed rozpoczęciem procesu zwolnień grupowych w związku z redukcją zatrudnienia nie jest możliwe ustalenie dokładnej liczby osób, które zostaną zwolnione.

   Redukcja zatrudnienia będzie się odbywać w sposób naturalny poprzez nieprzedłużanie umów na czas określony lub w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.). W stosunku do części zatrudnionych pracowników, jak tylko będzie to możliwe, praktykowane będzie zmniejszenie wymiaru czasu pracy w celu uniknięcia zwolnień. Na tym etapie nie jest możliwe określenie konkretnej liczby osób przewidzianych do zwolnienia na terenie województwa wielkopolskiego.

   2. Kiedy rozpoczną się pierwsze zwolnienia w ramach tej strategii?

   Do końca bieżącego roku poszczególne elementy inicjatyw strategicznych będą ulegać szczegółowemu doprecyzowaniu i przygotowaniu do wdrożenia. Z początkiem roku 2011 zostaną rozpoczęte przygotowania do procesu zwolnień w oparciu o przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Po wyczerpaniu terminów wynikający z przywołanej ustawy i podpisaniu porozumienia z organizacjami związkowymi lub po wprowadzeniu w życie regulaminu zwolnień grupowych zostaną rozpoczęte zwolnienia z pracy.

   3. Jakie działania osłonowe dla zwalnianych pracowników Poczty Polskiej przewiduje rząd?

   W przypadku kolejnych etapów zwolnień grupowych przyjęte zasady będą podobne do zasad obowiązujących przy dotychczasowych zwolnieniach w Poczcie Polskiej. Opierały się one na działaniach osłonowych podejmowanych przez pracodawcę. W ramach przeprowadzonych w spółce w ostatnim czasie zwolnień grupowych pracownikowi przysługiwała odprawa pieniężna, na zasadach określonych ustawą o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, tzn. w wysokości:

   1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w Poczcie Polskiej krócej niż 2 lata,

   2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w Poczcie Polskiej od 2 do 8 lat,

   3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w Poczcie Polskiej ponad 8 lat.

   W procesie tym pracodawca w celu ograniczenia ujemnych skutków zwolnienia grupowego deklarował podjęcie następujących działań osłonowych:

   1) współpracę z powiatowymi urzędami pracy w kwestiach zakresu i formy pomocy dla zwalnianych pracowników, która może dotyczyć w szczególności:

   a) pośrednictwa pracy,

   b) poradnictwa zawodowego,

   c) szkoleń,

   d) pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy,

   2) objęcie zwalnianych pracowników programem usług rynku pracy; program może być realizowany przez powiatowy urząd pracy lub instytucję szkoleniową,

   3) możliwość objęcia zwalnianych pracowników programem aktywizacji zawodowej w poszukiwaniu pracy.

   Celem programu aktywizacji zawodowej jest złagodzenie negatywnych skutków zwolnień grupowych poprzez ułatwienie pracownikom podjęcia dalszej aktywności zawodowej. W ramach programu jest realizowany program przekwalifikowań oraz program wsparcia poprzez następujące formy:

   1) szkolenia w zakresie radzenia sobie na rynku pracy,

   2) konsultacje,

   3) pomoc w poszukiwaniu pracy,

   4) propozycje współpracy z Pocztową Agencją Usług Finansowych (PAUF).

   Ze strony rządu RP nie są przewidywane dodatkowe działania osłonowe dla zwalnianych pracowników.

   4. Ile okienek pocztowych, w tym w Wielkopolsce, zamierza zamknąć w najbliższym czasie Poczta Polska?

   Na terenie województwa wielkopolskiego zmiany w sieci placówek pocztowych w 2011 r. przewidują:

   - likwidację 16 placówek (w tym jednego urzędu pocztowego, jednej filii urzędu pocztowego i 14 agencji pocztowych),

   - przekształcenie 37 placówek (w tym jednego urzędu pocztowego w filę, 3 urzędów pocztowych w agencje pocztowe i 33 filii urzędów pocztowych w agencje pocztowe).

   Wspomniane zmiany wynikają z przeprowadzanej w spółce restrukturyzacji sieci placówek pocztowych i dotyczą placówek położonych we wszystkich województwach. Zmiany te, zgodnie z zapewnieniami zarządu, nie spowodują ograniczenia dostępności usług poniżej wymaganych wskaźników wynikających z rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych.

   5. Czy nie uważa Pan, Panie Ministrze, że zastąpienie urzędów pocztowych tzw. agencjami pocztowymi to problem dostępności usług pocztowych dla mieszkańców małych miejscowości?

   W celu spełnienia wymagań ww. rozporządzenia Poczta Polska utrzymuje placówki pocztowe również na obszarach, na których świadczenie usług pocztowych nie jest opłacalne. W związku z tym kierownictwo spółki podejmuje działania mające na celu przekształcenie nierentownych filii w mniej kosztochłonne formy działalności, tj. w agencje pocztowe.

   Poczta Polska sukcesywnie zobowiązuje agentów w nowo zawieranych umowach agencyjnych do świadczenia nie tylko pełnego zakresu usług powszechnych, ale również usług dodatkowych, na które istnieje popyt na danym obszarze. Ponadto pragnę poinformować, iż podstawowe usługi pocztowe można zrealizować również u listonosza obsługującego rejon doręczeń. Dlatego też przekształcenia filii urzędu pocztowego w agencję pocztową nie należy utożsamiać z ograniczeniem dostępności usług pocztowych.

   6. Na czym polegają proponowane zmiany w zasadach wynagrodzeń pracowników Poczty Polskiej?

   Nowe zasady wynagrodzeń w Poczcie Polskiej wynikają z zawartego w dniu 13 września br. zakładowego układu zbiorowego pracy. Zawarcie tego układu zakończyło ponadpięcioletni okres, w trakcie którego trwał stan ˝bezukładowy˝ ze względu utratę mocy w 2005 r. przez poprzedni układ z dnia 6 kwietnia 1992 r. Na zmiany w zasadach wynagradzania wpłynęła między innymi wielkość kosztów ponoszonych na ten cel, przy czym należy mieć na uwadze, iż dotychczasowe zasady wynagradzania znacznie wykraczały poza wymagania określone w Kodeksie pracy.

   Zapisy nowego układu w stosunku do dotychczas stosowanego zakładowego układu zbiorowego pracy zakładają w odniesieniu do wynagrodzeń:

   1) likwidację dodatku za staż pracy poza Pocztą Polską,

   2) likwidację dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych lub niebezpiecznych,

   3) zmianę zasad wypłaty nagród jubileuszowych oraz odpraw emerytalno-rentowych; w dotychczas stosowanym układzie nagrody te oraz odprawy przyznawane były za staż pracy w Poczcie Polskiej i poza nią; porównując postanowienia obecnego układu zbiorowego z dotychczas stosowanym, obniżeniu uległy stawki nagród i odpraw,

   4) likwidację pozostałych dodatków z tytułu szczególnych warunków pracy z jednoczesnym przeznaczeniem środków na podwyższenie funduszu premii oraz wypłatę innych składników wynagrodzeń poza wynagrodzeniami zasadniczymi i dodatkami funkcyjnymi,

   5) ograniczenie grupy pracowników, którym będzie wypłacany dodatek za konwojowanie powierzonych do przewozu ładunków wartościowych.

   7. Jakie dadzą one oszczędności finansowe?

   Środki w funduszu wynagrodzeń wynikające z likwidacji lub ze zmiany zasad wypłaty dodatków do wynagrodzeń i świadczeń przeznaczone zostaną w części:

   - na podwyższenie wynagrodzeń zasadniczych wraz z pochodnymi,

   - na podwyższenie funduszu motywacyjnego,

   - na oszczędność w funduszu wynagrodzeń.

   Szacunkowe oszczędności finansowe z tytułu wprowadzenia nowego zakładowego układu zbiorowego pracy obliczone zostały na podstawie przewidywanego wykonania kosztów dodatków do wynagrodzeń w 2010 r. oraz w przypadku świadczeń w postaci nagród jubileuszowych i odpraw emerytalno-rentowych na podstawie szacunkowego obliczenia różnicy pomiędzy poziomem przewidywanych wypłat tych składników w 2011 r. W oparciu o dotychczasowe i nowe zasady oszczędności te wynieść mogą łącznie 58,2 mln zł. Ponadto na skutek zmiany zasad wypłaty świadczeń na rzecz pracowników w postaci nagród jubileuszowych i odpraw emerytalno-rentowych zmniejszeniu ulegną długoterminowe rezerwy tworzone przez pracodawcę na podstawie ogólnie obowiązujących przepisów ustawy o rachunkowości. Według wstępnych szacunków mogą one ulec zmniejszeniu o 516,7 mln zł.

   8. Jakie stanowisko w tej sprawie zajęły związki zawodowe funkcjonujące w Poczcie Polskiej?

   9. Czy w tym zakresie podpisano ze związkami jakieś porozumienie?

   W dniu 13 września br. doszło do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy dla pracowników Poczty Polskiej SA. Nowy akt prawny podpisało 44 przedstawicieli zakładowych organizacji związkowych (w tym organizacje reprezentatywne) spośród 68 zakładowych organizacji związkowych funkcjonujących w Poczcie Polskiej SA. W tym samym dniu podpisano porozumienie w sprawie zasad wykorzystania środków uzyskanych w wyniku likwidacji lub zmiany zasad dotychczas wypłacanych dodatków i innych świadczeń. Porozumienie w sprawie układu zbiorowego zostało osiągnięte w wyniku długotrwałych negocjacji zarządu spółki z organizacjami związkowymi, zakończonych osiągniętym kompromisem.

   Przedstawiając powyższe, wyrażam nadzieję, że zaprezentowane informacje w sposób wyczerpujący wyjaśniają kwestie poruszone w interpelacji.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Jarmuziewicz

   Warszawa, dnia 15 września 2010 r.