VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 22712

w sprawie ujednolicenia kwoty zasiłku pielęgnacyjnego przyznawanego osobom legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności

   Odpowiadając na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 30 maja 2011 r. dotyczące interpelacji posłanki Danieli Chrapkiewicz w sprawie ujednolicenia kwoty zasiłku pielęgnacyjnego przyznawanego osobom legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności, uprzejmie informuję, że pomimo podobnego charakteru dodatek pielęgnacyjny i zasiłek pielęgnacyjny pozostają niezależnymi od siebie świadczeniami realizowanymi z odrębnych systemów zabezpieczenia społecznego. W szczególności krąg osób uprawnionych do dodatku pielęgnacyjnego nie pokrywa się w pełnym zakresie z kręgiem osób uprawnionych do zasiłku pielęgnacyjnego.

   Dodatek pielęgnacyjny jest świadczeniem wypłacanym i finansowanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podlegającym waloryzacji na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) dla emerytur i rent.

   Zgodnie z art. 75 wyżej wymienionej ustawy, dodatek pielęgnacyjny przysługuje jedynie osobie uprawnionej do emerytury lub renty z FUS, która dodatkowo: została uznana przez lekarza orzecznika zakładu emerytalno-rentowego za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat.

   W odróżnieniu od prawa do zasiłku pielęgnacyjnego podstawowym warunkiem uzyskania prawa do dodatku pielęgnacyjnego nie jest jedynie posiadanie odpowiedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, lecz niezbędne jest posiadanie uprawnień do renty lub emerytury z FUS, a dopiero w dalszej kolejności wymagane jest odpowiednie orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność lub wymagany wiek.

   Zgodnie z art. 88 ww. ustawy, emerytury i renty, a także dodatki pielęgnacyjne podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Od 1 marca 2011 r. wysokość dodatku pielęgnacyjnego wynosi 186,71 zł.

   Natomiast zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem rodzinnym finansowanym z budżetu państwa, którego wysokość oraz zasady przyznawania reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992, z późn. zm.).

   Zgodnie z art. 16 ust. 2 i 3 wyżej wymienionej ustawy, zasiłek pielęgnacyjny przysługuje dziecku w wieku do ukończenia 16. roku życia, legitymującemu się orzeczeniem o niepełnosprawności, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zasiłek przysługuje, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia, oraz osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

   Podstawowym warunkiem uzyskania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego jest więc legitymowanie się odpowiednim orzeczeniem potwierdzającym niepełnosprawność.

   Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.), kwoty kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz kwoty poszczególnych świadczeń, a więc także kwota zasiłku pielęgnacyjnego, podlegają weryfikacji co trzy lata. Ostatnia weryfikacja miała miejsce 1 listopada 2009 r.

   Podkreślić należy, że ww. przepisy wskazują na obowiązek weryfikacji kwot świadczeń rodzinnych, a nie waloryzacji. Wynikiem weryfikacji może być podwyższenie wysokości świadczeń, ale również świadczenia te mogą pozostać na niezmienionym poziomie.

   Zakres zmian objętych weryfikacją z dnia 1 listopada 2009 r. określiła Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2009 r., Nr 129, poz. 1058), na podstawie którego od 1 listopada 2009 r. podwyższona została do 520 zł kwota świadczenia pielęgnacyjnego, uprzednio 420 zł, oraz podwyższone zostały kwoty zasiłku rodzinnego i wynoszą:

   - 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, uprzednio 48 zł,

   - 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia, uprzednio 64 zł,

   - 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia, uprzednio 68 zł.

   Z uwagi na trudną sytuację budżetową i wynoszące ponad 1 mld zł rocznie skutki podwyższenia wysokości zasiłków rodzinnych i świadczenia pielęgnacyjnego wysokość pozostałych świadczeń rodzinnych, w tym także zasiłku pielęgnacyjnego, jego aktualna wysokość to 153 zł, pozostały niezmienione.

   Zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych, kolejna weryfikacja kwot świadczeń rodzinnych, a więc także kwoty zasiłku pielęgnacyjnego, przewidziana jest na 1 listopada 2012 r.

   Tym niemniej, mając świadomość, że aktualna wielkość wsparcia materialnego dla rodzin, w tym rodzin z osobami niepełnosprawnymi jest niewystarczająca, planuje się, że, jeśli tylko sytuacja finansowa państwa na to pozwoli, kierunkiem dalszych działań służących zwiększeniu wsparcia materialnego dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin będzie podwyższanie wysokości świadczeń rodzinnych adresowanych do tych rodzin, w tym wysokości zasiłku pielęgnacyjnego.

   W przyjętym w dniu 15 lutego br. programie prac rządu na 2011 r. jest, jako priorytetowe działanie, nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie wysokości kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego i dodatków oraz zmiany zasad waloryzacji wysokości świadczeń rodzinnych, a więc także wysokości zasiłku pielęgnacyjnego.

   Proponuje się m.in. wprowadzenie do dotychczasowych zasad przeprowadzania weryfikacji kwot kryterium dochodowego, uprawniającego do świadczeń rodzinnych, oraz kwot świadczeń rodzinnych i dokonywanych w tej sprawie rozstrzygnięć dodatkowej zasady gwarantującej minimalny poziom waloryzacji tych wielkości. Kwoty kryterium dochodowego, ogólna i dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym, oraz kwoty świadczeń rodzinnych podwyższane byłyby co najmniej o wskaźnik wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych za okres od ostatnio przeprowadzonej do bieżąco dokonywanej weryfikacji, tj. łącznie za okres ostatnich trzech lat.

   Jednocześnie, w myśl dotychczasowych zasad, możliwe będzie dodatkowe korygowanie kwot kryterium dochodowego oraz kwot świadczeń rodzinnych, zgodnie z analizą wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Zakres i wysokość tej weryfikacji, tak jak dotychczas, będzie przedmiotem uzgodnień z Trójstronną Komisją do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

   Oznaczać to będzie, że od dnia 1 listopada roku, w którym przeprowadzana jest weryfikacja, wysokość progów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz wysokość świadczeń rodzinnych wzrastać będą co najmniej o wskaźnik wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych za trzy lata poprzedzające rok, w którym przeprowadzana jest weryfikacja. Jednocześnie, zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wysokość zasiłku rodzinnego nie będzie mogła być niższa niż 40% wartości koszyka żywnościowego dla danej grupy wieku ustalonej w badaniach progu wsparcia dochodowego rodzin.

   Powyższy projekt został przekazany do konsultacji społecznych i konsultacji międzyresortowych.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 9 czerwca 2011 r.