VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 9168

w sprawie skali tzw. szarej strefy w zatrudnianiu obywateli polskich i cudzoziemców w naszym kraju

   Odpowiadając na pismo z dnia 27 kwietnia br., znak: SPS-023-9168/09, przekazujące interpelację posła Stanisława Steca w sprawie skali szarej strefy w zatrudnianiu obywateli polskich i cudzoziemców, uprzejmie informuję.

   Według danych Małego Rocznika Statystycznego za rok ubiegły szacunkowe zatrudnienie w szarej strefie w 2007 r. wynosiło 1131 tys. osób, co oznacza, że w stosunku do ogółu pracujących (13 553,6 tys. osób) szara strefa nie przekracza 8,3%. W wielu krajach Unii Europejskiej, np. Hiszpanii, ten wskaźnik jest wyraźnie wyższy.

   Niezależnie od tego rząd polski w latach ubiegłych podejmował szereg działań mających na celu zmniejszenie skali tzw. szarej strefy w naszym kraju. Klasycznym tego przykładem jest obniżenie składki rentowej, która została dokonana w dwóch etapach, to znaczy od l lipca 2007 r. i od l stycznia 2008 r. Właśnie obniżanie kosztów legalnego zatrudnienia jest najskuteczniejszym sposobem na zmniejszanie szarej strefy. Jednak konieczność zaspokojenia na przykład potrzeb obecnych emerytów uniemożliwia dalsze obniżanie kosztów pracy.

   Ponadto zaznaczam, że wprowadzane przez nas rozwiązania prawne, takie jak nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi, poszerzają możliwość legalnego wykonywania pracy w Polsce, przyczyniając się tym samym do ograniczenia szarej strefy. W szczególności przepis § 2 pkt 27 rozporządzenia w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1116, z późn. zm.), który umożliwił pracę krótkookresową obywatelom państw sąsiadujących z RP w oparciu o minimum formalności, wpłynął na zwiększenie atrakcyjności legalnego wykonywania pracy.

   Należy pamiętać, że trwający obecnie na świecie kryzys gospodarczy sprzyja rozwojowi szarej strefy, gdyż skutkuje zwiększeniem skali bezrobocia i zachęca ludzi pozbawionych dochodów z pracy do podejmowania zatrudnienia także na czarno. Na szczęście w Polsce na razie nie obserwujemy wyraźnego zwiększenia się stopy bezrobocia, a także nie ma ujemnego przyrostu dochodu narodowego, jak u sąsiadów.

   Poruszając problem konieczności ograniczenia skali zjawiska osób pracujących na czarno, nie może zapominać pan poseł, że najskuteczniejszy ˝oręż˝ w tym zakresie, to znaczy Państwowa Inspekcja Pracy, podlega Sejmowi RP. Przeprowadzane przez nią kontrole i oraz działalność informacyjna obrazująca długofalowe skutki, jakie ponoszą pracownicy, zatrudnienia w szarej strefie mogą, obok obniżania kosztów pracy tam, gdzie to możliwe, w największym stopniu przyczynić się do wyraźnego zmniejszenia sygnalizowanego przez pana posła zjawiska.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 20 maja 2009 r.