VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 23773

w sprawie naruszania przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jacka Żalka, przekazaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 26 lipca 2011 r., w sprawie przyjmowanej przez sądy interpretacji przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.) dotyczących zaskarżania uchwał spółdzielni mieszkaniowych oraz w uzupełnieniu odpowiedzi udzielonej przez ministra sprawiedliwości na interpelację pana posła z dnia 19 maja 2009 r. uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Zasady zaskarżalności uchwał organów spółdzielni mieszkaniowej są zróżnicowane. Do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z późn. zm.). Jeżeli zaś chodzi o zaskarżalność uchwał zarządu spółdzielni mieszkaniowej, o których mowa w art. 42 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, tj. określających przedmiot odrębnej własności lokali w danej nieruchomości, dopuszczalność, przesłanki i termin zaskarżania takich uchwał reguluje w sposób szczególny przepis art. 43 ust. 5 tej ustawy. W myśl art. 42 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna z postanowieniami statutu spółdzielni, dobrymi obyczajami albo krzywdząca członka spółdzielni może być zaskarżona do sądu. W powyższych sytuacjach zainteresowanym podmiotom przysługuje powództwo o uchylenie uchwały, które powinno być wniesione w ciągu 6 tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia - art. 42 § 6 tej ustawy. Termin ten nie dotyczy jednak uchwał sprzecznych z prawem. Zgodnie bowiem z art. 42 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna. Uchwała taka jest więc nieważna od chwili jej podjęcia i każdy, kto ma w tym interes prawny, może wytoczyć na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego powództwo o ustalenie nieważności uchwały.

   Odnosząc się natomiast do kwestii zaskarżania uchwał zarządu spółdzielni mieszkaniowej, o których mowa w art. 42 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, należy zwrócić uwagę na unormowanie zawarte w art. 43 ust. 5 tej ustawy. W myśl tej regulacji osoby, których uchwała ta dotyczy i którym przysługuje prawo żądania przeniesienia na nie własności poszczególnych lokali, mogą, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia, zaskarżyć uchwałę do sądu z powodu jej niezgodności z prawem lub jeśli uchwała ta narusza ich interes prawny lub uprawnienia. Należy wskazać, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 11 czerwca 2008 r., V CSK 33/08, wyrok SN z dnia 16 czerwca 2010 r., CSK 476/09) utrwalony jest pogląd, iż unormowanie zawarte w art. 43 ust. 5 powołanej ustawy stanowi lex specialis w stosunku do ogólnych zasad zaskarżania uchwał uregulowanych w ustawie Prawo spółdzielcze, chociażby z tego względu, że przewiduje zaskarżenie uchwały zarządu oraz ustanawia 30-dniowy termin prawa materialnego (zawity) do zaskarżania uchwał zarządu spółdzielni także wtedy, gdy podstawą powództwa jest jej sprzeczność z prawem. Oznacza to, że na gruncie powyższego uregulowania nie występuje typowa sankcja bezwzględnej nieważności, czyli nieważność z mocy prawa. Stwierdzenie nieważności uchwały zarządu spółdzielni mieszkaniowej może nastąpić w drodze orzeczenia sądu i tylko na skutek powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały zarządu wytoczonego w terminie określonym w art. 43 ust. 5 powołanej ustawy. W powyższym przypadku osobie zainteresowanej nie przysługuje roszczenie o uchylenie uchwały sprzecznej z prawem. W judykaturze przyjmuje się, że inna wykładnia unormowania zawartego w art. 43 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych naruszałaby nie tylko brzmienie tego przepisu, ale pozostawałaby w sprzeczności z regulacjami zawartymi w art. 42 § 2 i 3 ustawy Prawo spółdzielcze.

   Odnosząc się do poruszonej w interpelacji kwestii orzeczeń sądowych zapadłych w sprawie opisanej w interpelacji, trzeba wskazać, że minister sprawiedliwości nie jest uprawniony do oceny zasadności orzeczeń sądowych. Sąd bowiem w zakresie orzekania jest niezawisły, a jego rozstrzygnięcia podlegają kontroli instancyjnej. Minister sprawiedliwości sprawuje zwierzchni nadzór jedynie nad działalnością administracyjną sądów, a czynności z zakresu tego nadzoru nie mogą wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli (zob. art. 9 i 39 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.). W kontekście zawartego w interpelacji pytania o ewentualne planowane zmiany przepisu art. 43 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych należy zauważyć, że powyższa ustawa nie pozostaje we właściwości ministra sprawiedliwości. Zgodnie z ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) sprawy budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w tym spółdzielni mieszkaniowych, należą do właściwości ministra infrastruktury.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Stanisław Chmielewski

   Warszawa, dnia 19 sierpnia 2011 r.