VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5491

w sprawie zmiany przepisów dotyczących przekazywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organizacji pożytku publicznego

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pani poseł Iwony Guzowskiej przesłaną przy piśmie z dnia 8 października 2008 r., nr SPS-023-5491/08, w sprawie zmiany przepisów dotyczących przekazywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organizacji pożytku publicznego uprzejmie informuję.

   Obecnie w Sejmie RP trwają prace legislacyjne nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 1075).

   W projekcie tym zawarte są także rozwiązania dotyczące przekazywania 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, których celem jest przede wszystkim uproszczenie procedury i dalsze ułatwienia w przekazywaniu 1%, między innymi w sytuacji, gdy podatnik dokona korekty zeznania podatkowego w stosunkowo krótkim czasie, tj. nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu dla jego złożenia.

   Projekt przewiduje ponadto, iż warunkiem zrealizowania wniosku podatnika jest zapłata - w pełnej wysokości - podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego, co jest konsekwencją umożliwienia przekazywania 1% z korekty zeznania.

   Nowelizacja proponuje także bardziej nowoczesny sposób prowadzenia wykazu organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymywania środków z 1%. Miałby on postać wykazu elektronicznego i byłby zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W odniesieniu do każdej organizacji wykaz ten zawierałby jej nazwę, siedzibę, numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego oraz numer rachunku bankowego właściwego do przekazania 1% podatku. Pozwoliłoby to na bieżącą jego aktualizację, a co za tym idzie, przyczyniłoby się do dalszego usprawnienia alokacji 1%.

   Niepodanie przez organizację numeru rachunku bankowego oznaczałoby rezygnację ze środków 1%. Z tym że po raz pierwszy wykaz elektroniczny byłby stosowany w rozliczeniu dochodów za 2009 r.

   Dodatkowo projekt umożliwia przekazanie organizacji pożytku publicznego informacji na temat imienia, nazwiska oraz adresu podatnika, a także wysokości kwoty wskazanej we wniosku, o ile podatnik wyrazi na to zgodę w składanym przez siebie zeznaniu.

   Zmianie nie uległyby natomiast pozostałe zasady dotyczące alokacji 1%. Nadal:

   1) beneficjantem kwot z 1% byłaby organizacja pożytku publicznego;

   2) podanie przez podatnika w zeznaniu podatkowym celu szczegółowego (np. imienia i nazwiska chorego dziecka);

   3) podatnik mógłby wskazać tylko jedną organizację pożytku publicznego;

   4) przekazanie 1% odbywałoby się jedynie z zeznań podatkowych, które podatnicy składają samodzielnie, a nie za pośrednictwem zakładów pracy i organów rentowych.

   Jak wynika bowiem z rozliczenia rocznego za 2007 r., tego rodzaju rozwiązanie sprawdziło się w praktyce. Wnioski o przekazanie 1% należnego podatku organizacjom pożytku publicznego złożyło łącznie 5 134 675 podatników. Łączna kwota przekazana organizacjom pożytku publicznego wyniosła ponad 291 mln zł, tj. o prawie 187 mln zł więcej niż za rok 2006 (więcej o 176,56%).

   Projekt nie przewiduje natomiast zmiany polegającej na nałożeniu na pracodawców analogicznego obowiązku, jaki spoczywa obecnie na urzędach skarbowych, polegającego na przekazywaniu 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego wskazanej przez pracownika.

   Przyjęcie proponowanego rozwiązania w odniesieniu do pracodawców wymagałoby wprowadzenia identycznej regulacji w przypadku rocznych obliczeń dokonywanych przez organy rentowe, które dokonują z urzędu rocznego obliczenia podatku dla emerytów i rencistów. W konsekwencji w każdym przypadku, w którym podatnik:

   - poza dochodami z emerytury i renty od organu rentowego uzyskał w roku podatkowym inne dochody podlegające opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej (np. z umowy zlecenia),

   - korzysta z odliczeń od dochodu (np. z tytułu poniesienia wydatków na cele rehabilitacyjne),

   - zamierza opodatkować swoje dochody łącznie z dochodami małżonka lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci,

   - uzyskał dochody ze źródeł przychodów położonych w obcym państwie, powodujące obliczenie podatku w sposób określony w art. 27 ust. 8 ustawy (tzw. metoda wyłączenia z progresją, która oznacza, że w Polsce zwalnia się z opodatkowania dochód uzyskany w drugim państwie, jednak dla ustalenia podatku należnego od dochodu osiągniętego w Polsce stosuje się stopę podatku obliczonego dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym w drugim państwie),

   - jest obowiązany doliczyć w zeznaniu podatkowym kwoty uprzednio odliczone, inne niż z tytułu otrzymanej za pośrednictwem organu rentowego uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne

   podatek wynikający z rozliczenia rocznego nie jest podatkiem należnym.

   Kwota podatku należnego wynika dopiero z samodzielnie złożonego zeznania przez podatnika. Nie bez znaczenia jest również fakt, że emeryci i renciści składają dodatkowe zeznania, z uwagi na fakt, iż podczas ˝samoopodatkowania˝ mogą rozliczyć swoje dochody na preferencyjnych zasadach lub skorzystać z przysługujących im ulg podatkowych. Wystarczy wspomnieć, że wśród tej grupy podatników dużą popularnością cieszy się tzw. ulga rehabilitacyjna, w tym z tytułu zakupu leków. Zatem w przypadku ww. osób podatek wynikający z rozliczenia rocznego dokonywanego przez organ rentowy nie jest podatkiem należnym. Natomiast ˝brak˝ informacji o podatku należnym uniemożliwia obliczenie, a następnie przekazanie 1% tego podatku.

   W świetle powyższego, aby organ podatkowy mógł przekazać organizacji pożytku publicznego 1% podatku wynikającego z PIT-40A, podatek ten powinien być podatkiem należnym, co skutkowałoby m.in. brakiem możliwości skorzystania przez emeryta i rencistę z wszelkiego rodzaju ulg (preferencji) podatkowych. Ponadto organ rentowy musiałby rocznego rozliczenia podatku dokonywać wyłącznie na wniosek podatnika. Natomiast, jak wynika z doświadczeń zdobytych w pierwszym okresie funkcjonowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dokonywanie rocznego obliczenia podatku wyłącznie na wniosek podatnika spowodowało, że znacząca część emerytów i rencistów nie wywiązała się z ciążącego na nich obowiązku i nie rozliczyła się z podatku. Ze stosownym wnioskiem nie zwrócili się bowiem ani do płatnika, ani samodzielnie nie złożyli zeznania podatkowego.

   Natomiast w przypadku pracowników roczne obliczenie podatku (PIT-40) nie jest dokonywane z urzędu. To podatnik, poprzez złożenie płatnikowi specjalnego oświadczenia, wnioskuje o rozliczenie jego dochodów przez zakład pracy, tym samym rezygnując z możliwości skorzystania z wszelkiego rodzaju ulg podatkowych, rozliczenia dochodów wspólnie z małżonkiem albo w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, jak również rezygnując z dystrybucji 1% swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. W tym przypadku mamy zatem do czynienia z suwerenną decyzją podatnika, gdyż wyłącznie od jego działań zależy, czy 1% podatku należnego obliczonego od uzyskanych dochodów zasili konto wybranej organizacji pożytku publicznego. Przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wprowadzają w tym zakresie żadnych ograniczeń. W konsekwencji wystarczy, że podatnik, który chciałby podzielić się 1% swego podatku, nie będzie wnioskował o dokonanie rocznego obliczenia podatku przez płatnika i sam złoży zeznanie podatkowe w urzędzie skarbowym. Podobnie, jak czyni to znacząca większość podatników. Z ponad 24 mln podatników opodatkowujących swoje dochody według skali podatkowej jedynie niespełna 700 tys. (3%) została za 2006 r., na ich wniosek, rozliczona przez zakłady pracy, odpowiednio niespełna 500 tys. (2%) za 2007 r.

   Odnosząc się natomiast do kwestii zmian w formularzach rocznych zeznań podatkowych, uprzejmie informuję panią poseł, iż w opracowywanych obecnie w Ministerstwie Finansów formularzach, wzorem poprzedniego roku, przewiduje się możliwość podania informacji, które w ocenie podatników mogą mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizacje pożytku publicznego (np. na konkretny cel).

   Nie zmienia to jednak faktu, że ostateczne rozdysponowanie środków przekazanych przez organy podatkowe w ramach 1% pozostaje w wyłącznej gestii organizacji pożytku publicznego. Decydujące znaczenie w tej sprawie odgrywają bowiem przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873), będącej we właściwości ministra pracy i polityki społecznej, a nie przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.).

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Ludwik Kotecki

   Warszawa, dnia 17 października 2008 r.