VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury

na interpelację nr 20778

w sprawie przepisów regulujących odszkodowania dla podróżnych korzystających z usług kolei

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Krzysztofa Brejzy w sprawie przepisów regulujących odszkodowania dla podróżnych korzystających z usług kolei, przesłaną przy piśmie marszałka Sejmu RP z dnia 28 lutego 2011 r., nr SPS-023-20778/11, przekazuję poniższe informacje.

   W zakresie dochodzenia odszkodowań przez klientów korzystających z przewozów kolejowych stosowne regulacje przewiduje rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. Urz. UE L 315 z 3.12.2007 str.14).

   Na podstawie przepisów art. 15 ww. rozporządzenia przewoźnik odpowiada za szkody, jakie poniósł podróżny, jeżeli wskutek odwołania pociągu, jego opóźnienia lub utraty przez podróżnego połączenia podróż nie może być kontynuowana tego samego dnia lub wskutek zaistniałych okoliczności od podróżnego nie można zgodnie ze zdrowym rozsądkiem wymagać kontynuowania podróży tego samego dnia. Szkody obejmują racjonalnie uzasadnione koszty spowodowane powiadomieniem osób oczekujących na podróżnego w miejscu przeznaczenia.

   Przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli odwołanie pociągu, jego opóźnienie lub utrata połączenia są spowodowane jedną z następujących przyczyn:

   a) okolicznościami zewnętrznymi w stosunku do ruchu kolei, których przewoźnik mimo zastosowania niezbędnej w powstałej sytuacji staranności nie mógł uniknąć ani których skutkom nie mógł zapobiec;

   b) winą podróżnego lub

   c) zachowaniem się osoby trzeciej oraz jeśli przewoźnik mimo zastosowania nakazanej sytuacją staranności nie mógł uniknąć takiego zachowania się i którego skutkom nie mógł zapobiec; za stronę trzecią nie uważa się innego przedsiębiorstwa eksploatującego tę samą linię kolejową.

   Dodatkowo, zgodnie z przepisami art. 17 ww. rozporządzenia, nie tracąc prawa do przewozu, pasażer może zażądać od przedsiębiorstwa kolejowego odszkodowania za opóźnienie w przypadku opóźnienia pomiędzy podanym na bilecie miejscem wyjazdu i miejscem docelowym, zaś minimalna kwota odszkodowania wynosi:

   a) 25% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut;

   b) 50% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej.

   Pasażerowi nie przysługuje natomiast prawo do odszkodowania, jeżeli został poinformowany o opóźnieniu przed zakupem biletu lub jeżeli opóźnienie w wyniku kontynuacji podróży innym połączeniem lub poprzez zmianę trasy jest krótsze niż 60 minut.

   Zgodnie z art. 3a ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.) wyżej opisanych przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 nie stosuje się do miejskich, podmiejskich i regionalnych kolejowych przewozów osób.

   Ponadto na podstawie przepisów art. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 214, poz. 1658) postanowień tych do dnia 30 czerwca 2011 r. nie stosuje się do krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej. Po upływie ww. terminu przewoźnicy kolejowi świadczący usługi w ramach ww. połączeń mogą zostać zwolnieni ze stosowania przedmiotowych przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007, na okres nie dłuższy niż do dnia 3 grudnia 2014 r., na ich wniosek złożony do ministra właściwego ds. transportu. Zwolnienie to może zostać dwukrotnie przedłużone na wniosek przewoźnika kolejowego na okres nieprzekraczający za każdym razem 5 lat.

   Zgodnie z art. 14 ustawy o transporcie kolejowym możliwe jest złożenie do prezesa Urzędu Transportu Kolejowego skargi w sprawie naruszenia przez przewoźnika kolejowego przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007.

   W zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem (WE) nr 1371/2007 możliwe jest stosowanie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.), która w rozdziale 6 reguluje kwestie odpowiedzialności przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu osób. Dochodzenie roszczeń na tej podstawie zgodnie z art. 75 ww. ustawy możliwe jest na drodze sądowej, po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji.

   Po objęciu przepisami rozporządzenia (WE) 1371/2007 krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej prawa pasażerów korzystających z komunikacji kolejowej będą chronione w dostatecznym stopniu w przypadku odwołania pociągu, opóźnienia lub utraty połączenia.

   W odniesieniu do drugiego pytania informuję, że proces rozszerzania uprawnień pasażerów ma miejsce przede wszystkim na szczeblu Unii Europejskiej. Możliwe jest przyznawanie nowych praw pasażerów w ramach systemu prawa krajowego, np. umożliwienie dochodzenia zadośćuczynienia, jednak należy mieć na uwadze, iż przyjęcie takich rozwiązań spowoduje powstanie dodatkowych kosztów po stronie przewoźników kolejowych.

   Na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 214, poz. 1658) przygotowywane jest obecnie rozporządzenie zawierające listę krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej zwolnionych ze stosowania niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 1370/2007. Rozporządzenie to wydawane jest na podstawie wniosków złożonych przez zainteresowane podmioty, z uwzględnieniem możliwości finansowych i organizacyjnych podmiotów wnoszących o zwolnienie.

   Odrębną kwestię stanowi natomiast odpowiedzialność przewoźników za szkody niematerialne, takie jak komfort podróżowania. Przewoźnicy działający na podstawie umów o wykonywanie kolejowych przewozów pasażerskich zobowiązywani są w nich do zapewnienia dostatecznej liczby miejsc, odpowiedniego przygotowania składu do drogi czy włączenia do składu pociągu konkretnego rodzaju wagonów. Nie istnieją jednak przepisy, które pozwalałyby pasażerom na wyegzekwowanie zadośćuczynienia z tytułu podróży w niekomfortowych warunkach, ponieważ trudne jest wskazanie wymiernych kryteriów, na podstawie których takie zadośćuczynienie mogłoby być przyznawane.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Andrzej Massel

   Warszawa, dnia 23 marca 2011 r.