VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 2735

w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Krzysztofa Putry (interpelacja przekazana pismem z dnia 24 kwietnia br., sygn. SPS-023-2735/08) w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, dotyczącego m.in. zmiany zasad gospodarowania środkami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pochodzącymi z opłat pobieranych na podstawie ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   1. Na niski stopień wykorzystania środków pochodzących z opłat pobieranych na podstawie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji wpływ ma wiele czynników.

   Podstawowym z nich jest dysproporcja pomiędzy liczbą pojazdów samochodowych wprowadzanych na rynek i rejestrowanych po raz pierwszy a liczbą pojazdów wyrejestrowywanych i przekazywanych do demontażu - liczba pojazdów samochodowych wprowadzanych na rynek i rejestrowanych po raz pierwszy kilkakrotnie przewyższa liczbę pojazdów wyrejestrowywanych i przekazywanych do demontażu. Przychody NFOŚiGW z ww. tytułu, gromadzone na odrębnym subfunduszu, zwanym dalej subfunduszem opłat recyklingowych są pochodną liczby samochodów rejestrowanych. Wydatki są proporcjonalne do liczby samochodów demontowanych i wyrejestrowanych. Wynikiem tego stanu rzeczy jest strukturalna nadwyżka przychodów nad wydatkami z subfunduszu opłat recyklingowych przy obecnie dopuszczalnym przedmiocie finansowania.

   Inną przyczyną niskiego stopnia wydatkowania środków jest zbyt mała liczba potencjalnych beneficjentów dofinansowania w stosunku do ilości zgromadzonych przez NFOŚiGW środków oraz lawinowy napływ środków na rachunek narodowego funduszu, wynikający z dużej liczby pojazdów wprowadzanych na rynek krajowy. W ciągu tygodnia na konto narodowego funduszu wpływa do 8 mln zł wpłat od rejestrujących wprowadzane na rynek pojazdy.

   Podmioty, dla których przeznaczone są zgromadzone środki, to przede wszystkim stacje demontażu pojazdów (dopłaty, pożyczki), gminy zajmujące się zbieraniem porzuconych pojazdów (dotacje) oraz przedsiębiorcy zagospodarowujący odpady powstałe w wyniku demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (pożyczki). Sposób wydatkowania środków przez NFOŚiGW określony został w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pochodzących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 108, poz. 739, z późn. zm.). Zgodnie z treścią rozporządzenia pomoc publiczna, której udziela narodowy fundusz z zebranych środków w postaci dopłat/dotacji/pożyczek, jest pomocą publiczną o charakterze de minimis. Oznacza to, że każdy przedsiębiorca może otrzymać maksymalnie 200 000 euro wsparcia finansowego w ciągu trzech lat budżetowych (dla firm transportowych jest to odpowiednio 100 000 euro). Już w pierwszym roku przyznawania przez NFOŚiGW dofinansowania na pierwszy cel, czyli udzielanie dopłat do demontażu pojazdów, część przedsiębiorców wykorzystała przysługujący im trzyletni limit pomocy de minimis.

   W celu uniknięcia wydatkowania środków w sposób nieadekwatny do realnych działań podejmowanych przez beneficjentów w ww. rozporządzeniu wprowadzone zostały ograniczenia dla dofinansowania przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu poprzez ustanowienie limitu 500 zł dopłaty za jedną tonę pojazdów wycofanych z eksploatacji przyjętych do stacji demontażu oraz ustanowienie limitu 4000 zł dotacji za pojazd przekazany przez gminę do stacji demontażu.

   Przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu, do których w głównej mierze kierowane jest dofinansowanie działań inwestycyjnych, wolą korzystać z możliwości otrzymania dopłaty do prowadzonej działalności niż z oferty otrzymania pożyczki z NFOŚiGW. Ci z przedsiębiorców, którzy złożyli wnioski o udzielenie pożyczki ze środków narodowego funduszu, mieli duże problemy z uzupełnieniem treści wniosku oraz skompletowaniem niezbędnej dokumentacji. Ponadto powodami niskiego wydatkowania środków pobieranych na podstawie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji są:

   - błędne sporządzanie oraz niekiedy mała wiarygodność danych zawartych w rocznych sprawozdaniach z działalności stacji demontażu stanowiących podstawę udzielania przez narodowy fundusz dopłat;

   - małe zainteresowanie gmin dofinansowaniem zbierania i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji pomimo działań promocyjnych prowadzonych przez NFOŚiGW;

   - małe zainteresowanie przedsiębiorców pożyczkami na działania inwestycyjne związane z recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji.

   2. W roku 2007 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej udzielił dopłat do demontażu pojazdów 85 przedsiębiorcom prowadzącym stacje demontażu pojazdów oraz 12 gminom zajmującym się zbieraniem porzuconych pojazdów. Należy pamiętać, iż był to pierwszy rok obowiązywania w pełni przepisów ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji i beneficjenci dopiero poznawali możliwości uzyskiwania wsparcia finansowego ze środków NFOŚiGW. Prognozuje się, że w roku bieżącym liczba beneficjentów może wzrosnąć nawet trzykrotnie. Wynika to głównie ze zdobytego w roku poprzednim doświadczenia przez przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu oraz gminy, dzięki któremu większa ilość beneficjentów spełni wymogi formalnoprawne otrzymania dopłat i dotacji.

   W kolejnych latach można spodziewać się rozwoju systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w Polsce, co jest spowodowane rosnącą liczbą pojazdów rejestrowanych w kraju oraz średnim wiekiem pojazdów poruszających się po polskich drogach i w efekcie wzrostem liczby pojazdów, które będą wycofywane z eksploatacji i poddawane demontażowi. Wskutek tego coraz więcej przedsiębiorców postanawia zająć się recyklingiem pojazdów. Instalacje i urządzenia, które służą do demontażu pojazdów, są coraz bardziej profesjonalne, a co za tym idzie - droższe. Przedsiębiorcy będą zmuszeni poszukiwać zewnętrznych źródeł finansowania dla swoich inwestycji, dlatego wsparcie udzielane przez NFOŚiGW w postaci preferencyjnych pożyczek okaże się niezbędne.

   Niemniej, pomimo zaspokojenia przez NFOŚiGW potrzeb zgłaszanych przez beneficjentów spełniających wymogi otrzymania wsparcia finansowego, nie jest możliwe wydatkowanie wszystkich zgromadzonych w danym roku środków finansowych na cel związany z recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji. Wynika to z nieproporcjonalnie dużej ilości wpływów w stosunku do możliwości wydatkowania środków oraz z ograniczeń, o których mowa w pkt 1. Sytuacja ta w najbliższych latach prawdopodobnie nie ulegnie zmianie, co racjonalnym czyni rozszerzenie zakresu przedsięwzięć dopuszczonych do finansowania z subfunduszu opłat recyklingowych.

   3. Ze względu na wagę, charakter oraz pilność sprawy prezes Rady Ministrów Donald Tusk, na wniosek ministra środowiska, wyraził zgodę na zastosowanie odrębnego trybu prac, o którym mowa w § 8 pkt 4 regulaminu pracy Rady Ministrów, poprzez skierowanie projektu ustawy bezpośrednio do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. W związku z tym odstąpiono m.in. od przeprowadzania konsultacji społecznych, w tym także z podmiotami zajmującymi się recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji. Ponieważ w projekcie ustawy zawarte są także przepisy umożliwiające finansowanie ze środków narodowego funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej konferencji międzynarodowych, a tym samym udział funduszy w finansowaniu organizacji XIV Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP 14), która odbędzie się w grudniu 2008 r. w Poznaniu, konieczne było jak najszybsze sfinalizowanie prac nad projektem ustawy.

   Jednocześnie zasadne jest przekonanie, że ze względów, o których mowa w pkt 1 i 2, w tym istnienia znaczącej różnicy pomiędzy kwotą środków wpływających do narodowego funduszu na podstawie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji a zapotrzebowaniem na te środki ze strony podmiotów zajmujących się recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji, nieskonsultowanie z nimi projektu ustawy nie stanowi zagrożenia dla ich uzasadnionych interesów i możliwości rozwijania ich działalności. Jednocześnie należy zauważyć, iż projekt ustawy został umieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska.

   4. Stan środków pieniężnych zgromadzonych na subfunduszu opłat recyklingowych.

   - na dzień 31 grudnia 2007 r. zgromadzonych było: 856 256 963,75 zł;

   - zwiększenie stanu środków w okresie 1 stycznia 2008 r. - 12 maja 2008 r. wyniosło: 179 488 634,26 zł;

   - na dzień 12 maja 2008 r. zgromadzono: 1 035 745 598,01 zł.

   Wypłacone środki na działania związane z recyklingiem pojazdów w 2007 r.:

   - na finansowanie dopłat demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji wypłacono: 13 657 408,5 zł.

   - dofinansowanie gmin w zakresie zbierania porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji wyniosło: 1 148 000 zł.

   Łącznie wydatkowano: 14 805 408,50 zł.

   Uprzejmie proszę o przyjęcie powyższych wyjaśnień.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Stanisław Gawłowski

   Warszawa, dnia 15 maja 2008 r.