VI kadencja
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 4672
w sprawie przepisów NFZ utrudniających osobom niepełnosprawnym realizację recept
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Izabeli Mrzygłockiej z dnia 18 lipca 2008 r., przesłaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 8 sierpnia 2008 r. (znak: SPS-023-4672/08), w sprawie przepisów NFZ utrudniających osobom niepełnosprawnym realizację recept, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.
Szczegółowe unormowania prawne regulujące kwestie zasad i trybu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej zawiera ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.), akty wykonawcze do ww. ustawy oraz zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia dotyczące poszczególnych rodzajów świadczeń opieki zdrowotnej.
Problematyka zasad potwierdzania odbioru środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych przez pacjentów, która jest przedmiotem interpelacji pani poseł, aktualnie jest regulowana zarządzeniem prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 62/2007/DSOZ z dnia 20 września 2007 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju zaopatrzenie w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi i środkami pomocniczymi. W czerwcu br. zaproponowano zmianę do przedmiotowego zarządzenia, która zamiarem projektodawców miała ułatwić dostęp pacjentów, w szczególności tym z najcięższymi schorzeniami, do zaopatrzenia w wyroby medyczne. W świetle § 20 ust. 8 zarządzenia potwierdzenia odbioru przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego, z zastrzeżeniem środków pomocniczych wydawanych comiesięcznie w ramach karty zaopatrzenia, dokonuje świadczeniobiorca lub w jego imieniu przedstawiciel ustawowy albo inna osoba na podstawie:
- pisemnego upoważnienia wystawionego przez świadczeniobiorcę lub
- zaświadczenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego o stanie zdrowia świadczeniobiorcy uniemożliwiającym wystawienie przez niego upoważnienia.
Natomiast w przypadku odbioru środka pomocniczego wydawanego comiesięcznie w ramach karty zaopatrzenia potwierdzenia dokonuje świadczeniobiorca albo inna osoba w jego imieniu, z wyłączeniem świadczeniodawcy, który zawarł umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na wydawanie środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych. Podstawę do refundacji takich środków pomocniczych stanowi jeden dokument: roczna karta comiesięcznego zaopatrzenia wystawiona przez NFZ na podstawie zlecenia lekarza. Kartę można otrzymać drogą pocztową, nie trzeba więc pojawiać się osobiście w oddziale wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia.
Z przedstawionych przepisów wynika, że środki pomocnicze wydawane co miesiąc (np. zestawy infuzyjne, cewniki, worki do zbiórki moczu, pieluchy) może odbierać sam pacjent lub każda inna osoba w jego imieniu bez konieczności posiadania upoważnienia. Inne środki pomocnicze i przedmioty ortopedyczne, wydawane rzadziej niż co miesiąc (np. wózki inwalidzkie), może odebrać sam pacjent lub osoba posiadająca pisemne upoważnienie od pacjenta. Warto zauważyć, iż osobą upoważnioną nie musi być członek rodziny pacjenta. NFZ nie określił postaci upoważnienia, więc wystarczy każdy dokument, w którym będą wskazane co najmniej dane personalne i podpis osoby upoważniającej (pacjenta), przedmiot upoważnienia oraz dowolne wskazanie osoby lub osób upoważnionych do odbioru świadczenia rzeczowego.
Jeżeli natomiast stan zdrowia pacjenta uniemożliwia wypisanie upoważnienia, co należy uznać jednak za przypadek wyjątkowy, wówczas wystarczy zaświadczenie lekarza, że stan pacjenta uniemożliwia mu pisanie. Zaświadczenie lekarskie będzie potwierdzało nie fakt, iż pacjent nie może stawić się osobiście u wybranego przez siebie świadczeniodawcy, tylko stan zdrowia, który uniemożliwia pacjentowi złożenie pisemnego oświadczenia. Zaświadczenie takie może wystawić również lekarz rodzinny, pod którego stałą opieką znajduje się pacjent. Nie ma natomiast żadnych przeciwwskazań, aby osoba mająca problemy z poruszaniem się wystawiła pisemne upoważnienie do odbioru środka pomocniczego lub przedmiotu ortopedycznego innej, dowolnie wybranej przez siebie osobie.
Rozwiązania zaproponowane w czerwcowej nowelizacji zarządzenia prezesa NFZ w sposób widoczny ułatwiają pacjentom odbiór refundowanych przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych. Jak wyjaśnia fundusz, zmiany te zostały wprowadzone właśnie po interwencjach pacjentów, którzy sygnalizowali, że wcześniejszy stan prawny ograniczał ich możliwości odbioru świadczeń rzeczowych, w szczególności pieluch, cewników i innych artykułów wydawanych co miesiąc. Obecnie, co warto podkreślić, osoby odbierające w imieniu pacjentów takie środki pomocnicze nie potrzebują żadnego upoważnienia.
Mając na uwadze zawarte w treści interpelacji pytanie dotyczące pobierania dodatkowych opłat za wydanie przez lekarza zaświadczenia o stanie zdrowia świadczeniobiorcy uniemożliwiającym wystawienie przez niego upoważnienia do odbioru przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego, uprzejmie informuję, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 cytowanej na wstępie ustawy świadczeniobiorcy na podstawie ustawy nie przysługują orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego.
Wobec przytoczonego przepisu ustawy pobieranie przez lekarza dodatkowych opłat za wystawienie zaświadczenia o niezdolności świadczeniobiorcy do wystawiania upoważnienia do odbioru przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego nie powinno mieć miejsca.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Marek Haber
Warszawa, dnia 3 września 2008 r.