V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 1571

w sprawie działań mających na celu skuteczną likwidację procederu prostytucji, ze szczególnym uwzględnieniem tego zabronionego prawem zjawiska przy polskich drogach

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 11 marca 2006 r. (sygn. SPS-023-1571/96) przekazującego interpelację Posła na Sejm RP Pana Witolda Bałażaka, w sprawie działań mających na celu skuteczną likwidację procederu prostytucji, ze szczególnym uwzględnieniem tego zabronionego prawem zjawiska przy polskich drogach, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Policja podejmuje aktywne działania zmierzające do ograniczenia i likwidacji zjawiska prostytucji na terenie całego kraju. Istotną rolę w tego typu przedsięwzięciach stanowią czynności ukierunkowane na zwalczanie prostytucji przydrożnej. Działania te mają gruntowną podstawę w regulacjach z zakresu prawa międzynarodowego oraz prawa polskiego. Dnia 2 grudnia 1949 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła abolicyjną Konwencję w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, która została ratyfikowana przez większość państw, w tym również przez Polskę w 1952 r. Ratyfikując Konwencję, państwa wyraziły zgodę na zastosowanie sankcji karnych wobec każdego, kto:

   - dostarcza, zwabia lub uprowadza inną osobę w celu uprawiania prostytucji, nawet za jej zgodą,

   - eksploatuje prostytucję innej osoby,

   - utrzymuje, prowadzi bądź świadomie finansuje dom publiczny.

   Stosując się do przepisów Konwencji, zaniechano w Polsce działań służących reglamentacji i dyskryminacji prostytutek (rejestracji policyjnej kobiet zajmujących się uprawianiem prostytucji oraz represyjnych akcji policyjnych). Według zasady abolicjonizmu, którym jest walka ze zjawiskiem prostytucji, a nie z prostytutkami - Polska w swoich przepisach prawnych stosuje penalizację eksploatacji prostytucji i handlu ludźmi. Istotnym w sferze odpowiedzialności karnej, na gruncie polskiego ustawodawstwa jest to, że osoba prostytuująca się nie podlega karze. Odpowiedzialności karnej podlegają natomiast osoby, które:

   - doprowadzają inną osobę do uprawiania prostytucji, stosując w tym celu przemoc, groźbę bezprawną, podstęp lub wykorzystując stosunek zależności albo krytyczne położenie ofiary - art. 203 k.k.,

   - w celu osiągnięcia korzyści majątkowej nakłaniają inną osobę do uprawiania prostytucji (stręczycielstwo) albo ułatwiają jej to (kuplerstwo) - art. 204 § 1 k.k.,

   - czerpią korzyści majątkowe z uprawiania prostytucji przez inną osobę (sutenerstwo) - art. 204 § 2 k.k.,

   - zwabiają lub uprowadzają inną osobę w celu uprawiania prostytucji za granicą - art. 204 § 4 k.k.

   Należy uznać, że specyfiką czynów popełnianych w związku z prostytucją jest występowanie ciemnej liczby omawianych przestępstw, gdyż prostytutki z różnych względów nie są zainteresowane powiadamianiem organów ścigania o sytuacji, jaką należałoby sankcjonować. W Polsce przed rokiem 1990 ˝ośrodki˝ prostytucji istniały głównie w hotelach i restauracjach, natomiast po 1990 r. bardzo wyraźnie wzrosła liczba tzw. salonów masażu i klubów odnowy biologicznej, które stanowią nieoficjalne domy publiczne. Ponadto, upowszechniło się zjawisko ˝prostytucji przydrożnej˝. Według bardzo szacunkowych danych policyjnych liczba prostytutek może aktualnie wynosić ok. 5.000 kobiet, w tym nieco ponad 1.500 cudzoziemek. Należy podkreślić, że walka z przestępczością towarzyszącą prostytucji jest trudna, ponieważ sprawcy z reguły nie posiadają stałego miejsca zamieszkania, często zmieniają miejsce pobytu lub też wyjeżdżają poza granice kraju.

   Jednym z najistotniejszych elementów działań Policji, ukierunkowanych na zwalczanie prostytucji uprawianej szczególnie w agencjach towarzyskich są wczesne działania profilaktyczne skierowane do dzieci i młodzieży, zagrożonych zjawiskiem prostytucji.

   Policja starając się ograniczyć zjawisko prostytucji dziecięcej, wspólnie z wyspecjalizowanymi terapeutami z poradni rodzinnych i psychologiczno-pedagogicznych, prowadzą prelekcje na temat skutków społecznych i zdrowotnych prostytuowania się oraz innych zagrożeń związanych z tym procederem, np. zgwałceń, pobić, zabójstw. Służby prewencyjne i kryminalne podejmują szereg czynności rozpoznawczych i represyjnych, mających podnieść skuteczność Policji w ujawnianiu przestępstw związanych z prostytucją oraz zjawisk patologicznych i wykroczeń, będących nieodłącznym elementem działalności agencji towarzyskich i salonów masażu. Miejsca prowadzenia działalności agencji towarzyskich i salonów masażu są uwzględniane, jako miejsca zagrożone, podczas dyslokacji służby patrolowej. Ponadto, w każdej jednostce Policji funkcjonują zespoły policjantów zajmujące się problematyką przestępstw związanych z patologiami społecznymi. W wyznaczonych zespołach pracuje co najmniej dwóch policjantów, z pionu kryminalnego i prewencji, których celem jest m.in. zbieranie informacji i doświadczeń związanych ze zwalczaniem prostytucji.

   Należy wskazać, że funkcjonariusze Policji patrolują drogi krajowe i trasy szybkiego ruchu, szczególnie na odcinkach przebiegających przez tereny leśne. Prowadzone jest rozpoznanie stacji benzynowych usytuowanych wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych, przydrożnych parkingów, hoteli, barów, zajazdów i restauracji. W miejscowościach przygranicznych nawiązano w tym zakresie współpracę ze Strażą Graniczną. Na uwagę zasługuje przykład działania Komendy Stołecznej Policji, w której utworzono bazę ujawnionych, na terenie jej podległym, agencji towarzyskich. Ponadto, sporządzono mapy z lokalizacją miejsc zagrożonych przydrożną prostytucją, które uwzględniono podczas dyslokacji służby. W ostatnim okresie został odnotowany spadek liczby kobiet uprawiających przydrożną prostytucję.

   Dążąc do poprawienia efektywności działań w zakresie skutecznego zwalczania opisywanego zjawiska w Komendzie Głównej Policji opracowano w 2002 r. oraz przesłano do wszystkich komend wojewódzkich Policji ˝Wskazówki metodyczne dotyczące prowadzenia czynności rozpoznawczych zjawiska prostytucji, zwalczania przestępstw jej towarzyszących oraz zjawiska rozpowszechniania materiałów pornograficznych w sieci komputerowej Internet˝.

   Należy podkreślić, że niezwykle istotnym zadaniem jest inspirowanie kampanii o charakterze prewencyjnym i edukacyjnym. Policja współpracuje w tym zakresie ze środkami masowego przekazu. Realizowane są m.in. publikacje na ten temat w prasie ogólnopolskiej i lokalnej oraz cykliczne programy telewizyjne. Materiały prewencyjne opracowane przez Policję i dane statystyczne na temat przestępczości związanej z handlem ludźmi i prostytucją oraz najważniejsze akty prawne na bieżąco publikowane są na stronach internetowych KGP. Priorytetowe znaczenie w działaniach dotyczących tego zjawiska ma efektywna współpraca z podmiotami pozapolicyjnymi (stowarzyszenia i fundacje, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, prokuratury, opieka społeczna, kościoły etc.), które świadczą szczególną pomoc dla ofiar handlu ludźmi i przestępstw związanych z prostytucją, zapewniając im pomoc prawną, bytową oraz psychologiczną.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Władysław Stasiak

   Warszawa, dnia 10 kwietnia 2006 r.