V kadencja

Interpelacja nr 6256

do ministra pracy i polityki społecznej

w sprawie potrzeby nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie sposobu ustalania uprawnień do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku dla rodzin wielodzietnych

   Zgodnie z zapisem ustawy o świadczeniach rodzinnych dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego (art. 12), dziecku - oznacza to dziecko własne, małżonka, przysposobione oraz dziecko, w sprawie którego toczy się postępowanie o przysposobienie, lub dziecko znajdujące się pod opieką prawną (art. 3 pkt 17), rodzinie - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25 rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego (art. 3 pkt 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych), natomiast rodzinie wielodzietnej - oznacza to rodzinę wychowującą troje i więcej dzieci mających prawo do zasiłku rodzinnego (art. 3 pkt 16). Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka; opiekunowi faktycznemu dziecka; osobie uczącej się (art. 4 ust. 2).

   Przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, dotyczące przyznawania rodzinom wielodzietnym zwiększonej pomocy, w intencji ustawodawcy miały wyrównać proporcje między rodzinami pełnymi a niepełnymi. W praktyce jednak okazało się, że pomoc finansowa jest, co do zasady, możliwa tylko w określonej formie. Wspieranie finansowe rodzin wielodzietnych zostało ograniczone do tych, w których wychowaniem dzieci zajmują się rodzice, jeden z rodziców albo opiekun prawny dziecka, opiekun faktyczny dziecka. Zakwestionowane zostało prawo do pobierania ww. dodatku przez małżonka uczestniczącego w wychowywaniu dziecka, będącego zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych członkiem rodziny, którego dochód stanowi część dochodu rodziny, jeżeli ten nie jest rodzicem, jednym z rodziców albo opiekunem prawnym dziecka lub opiekunem faktycznym dziecka. Dodatek na trzecie i każde następne dziecko jest bardzo istotny, ponieważ zapewnia realizację konstytucyjnej zasady wspierania rodzin wielodzietnych w celu ułatwienia najuboższym rodzinom pokrywania wydatków na utrzymanie dzieci wychowywanych w rodzinach pełnych i niepełnych. Niestety, pełnym rodzinom wielodzietnym jest wciąż dość trudno otrzymać stworzoną z myślą o ich potrzebach pomoc, natomiast liczne argumenty, mające dowieść, iż nowe rozwiązania będą korzystne dla wszystkich, przytaczane w trakcie tworzenia nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych, wprowadzającej do katalogu świadczeń dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej oraz zmianę definicji dodatku z tytułu samotnego wychowywania, stały się jedynie obietnicami trudnymi do spełnienia, ponieważ nadal nie można mówić o sprawiedliwym traktowaniu dzieci przez obowiązującą ustawę. Samotna matka, uprawniona do zasiłku rodzinnego na troje dzieci, ponieważ ich ojciec jest nieznany, otrzyma dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej dla trzeciego dziecka, natomiast rodzina, w skład której wchodzą małżonkowie oraz troje dzieci, ale żona jest matką tylko jednego dziecka i nie jest rodzicem, opiekunem prawnym lub opiekunem faktycznym drugiego i trzeciego dziecka, natomiast mąż jest ojcem pozostałych dwojga, ale nie jest rodzicem, opiekunem prawnym lub opiekunem faktycznym pierwszego dziecka, nie otrzyma dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, ponieważ w myśl art. 23 ust. 1 ustawy żona jest uprawniona do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami do zasiłku rodzinnego na własne dziecko, gdyż nie jest ani rodzicem, ani opiekunem prawnym, ani opiekunem faktycznym drugiego i trzeciego dziecka.

   Trudno uznać taki stan za pożądany, skoro wolą ustawodawcy było udzielanie pomocy finansowej rodzinom wielodzietnym. Należy zatem stworzyć ku temu odpowiednie podstawy prawne. Ustawa wprowadza zbyt wiele skomplikowanych definicji, które nie ułatwiają jej stosowania i powodują, że staje się nielogiczna, niesprawiedliwa i wciąż faworyzuje część rodzin.

   Mając powyższe na uwadze, proszę Panią Minister o przeanalizowanie moich uwag dotyczących obecnego kształtu ustawy i udzielenie odpowiedzi na pytanie: Czy ministerstwo zamierza podjąć inicjatywę mającą na celu ewentualną nowelizację ustawy w przedstawionym powyżej zakresie?

   Z wyrazami szacunku

   Poseł Danuta Pietraszewska

   Ruda śląska, dnia 22 stycznia 2007 r.