V kadencja

Interpelacja nr 4192

do ministra finansów

w sprawie zmiany przyznawania organizacjom pozarządowym 1% podatku dochodowego od osób fizycznych

   Szanowny Panie Ministrze! Zgodnie z zapisem art. 27d ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) stanowiącym, iż ˝podatek dochodowy wynikający z zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1, zmniejsza się na zasadach określonych w ust. 2-4, jeżeli podatnik w okresie, o którym mowa w ust. 2a, dokonał darowizny pieniężnej, zwanej dalej wpłatą, na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego, zwanej dalej ˝organizacją pożytku publicznego˝, podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych wyrażający takową wolę może w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT 36 i PIT 37) pomniejszyć kwotę należnego podatku o kwotę przekazaną na rzecz organizacji porządku publicznego. Na podstawie art. 27d ust 2 określa się, iż zmniejszenie to nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty, jednak nie więcej niż kwoty stanowiącej 1% podatku należnego, wykazanego w zeznaniu.

   Funkcjonujący w Polsce od 1.01.2004 r. mechanizm przekazywania 1% podatku organizacjom pozarządowym o charakterze pożytku publicznego zasadza się na poniższych, określonych ustawowo, zasadach: przekazanie może nastąpić wyłącznie na rzecz zarejestrowanych, wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego, organizacji pożytku publicznego (definiowanych w ustawie z dnia 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie; Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873) oraz w oparciu o szczegółowe wytyczne co do samej procedury wpłaty - wpłaty dokonać można w banku lub na poczcie w terminie od dnia 1 maja do dnia 31 grudnia roku podatkowego oraz od dnia 1 stycznia do dnia złożenia zeznania za dany rok podatkowy, nie później jednak niż do upływu terminu określonego dla złożenia tego zeznania; dokument wpłaty zawierać musi imię i nazwisko oraz adres wpłacającego, kwotę dokonanej wpłaty, nazwę organizacji, na rzecz której dokonuje się wpłaty oraz tytuł wpłaty, po czym podatnik samodzielnie odejmuje od podatku obliczoną uprzednio kwotę.

   Powyżej zdefiniowana konstrukcja mechanizmu przekazywania 1% podatku, zasadzająca się w moim mniemaniu na stosunkowo sformalizowanej, uciążliwej procedurze, niewątpliwie ma przełożenie na liczbę darczyńców, co z kolei bezpośrednio oddziałuje na wpływy osiągane przez organizacje pozarządowe z tego tytułu. Zawężenie natomiast kręgu uprawnionych podmiotów do organizacji użytku publicznego odbywa się ze szkodą dla pozostałych podmiotów trzeciego sektora.

   Dla porównania mechanizm węgierski, będący notabene, inspiracją dla innych krajów Europy Środkowej, w tym Polski, przewiduje, iż beneficjentami 1% mogą być stowarzyszenia i fundacje działające co najmniej dwa lata, a także fundacje i organizacje publiczne, które prowadzą działalność o charakterze pożytku publicznego - instytucje kulturalne: opery, biblioteki, muzea. Organizacje nie muszą posiadać statusu organizacji pożytku publicznego ani być zarejestrowane. Zasadniczym warunkiem ubiegania się organizacji o 1% podatku jest brak długów publicznych. Co więcej, rozwiązania węgierskiego mechanizmu odpisu 1% są korzystniejsze dla podatnika deklarującego wolę przekazania 1%. Mechanizm zasadza się na prostej dla podatnika, odformalizowanej procedurze: redystrybucja 1% leży w gestii Urzędu Skarbowego, podatnik zaś obowiązany jest jedynie do wskazania w ankiecie numeru podatkowego organizacji obdarowanej. Potwierdzeniem wyjścia węgierskich instytucji państwowych naprzeciw potrzeb non-govermental organization i emanacją dobrej woli rządu w tym zakresie jest również fakt corocznego przekazywania na rzecz instytucji pozarządowych równowartości wpływów z wpłat 1% podatku od podatników.

   Jestem przekonany, iż zmiana dotychczasowych rozwiązań regulujących sposób przyznawania 1% dla organizacji pożytku publicznego i zbliżenie do opisanych rozwiązań lub wręcz powielenie przytoczonych mechanizmów węgierskich odbyłoby się z pożytkiem dla podmiotów trzeciego sektora, pełniącego znaczącą rolę w zakresie uzupełniania działań administracji publicznej, tam, gdzie nie jest ona w stanie samodzielnie sprostać istotnym pod względem społecznym zadaniom.

   Argumentem na rzecz przyjęcia zmian są dane statystyczne wskazujące, iż suma przychodów organizacji z 1% podatku przekazanego dla podatników w 2004 r. stanowiła jedynie około 0,1% sumy rocznych dochodów całego sektora.

   Mając na uwadze znaczenie trzeciego sektora, niepodważalną konieczność jego sprawnego funkcjonowania w obrębie społeczeństwa demokratycznego, procesie prowadzenia dialogu obywatelskiego, zwracam się do Pani Minister z pytaniem, czy widzi możliwość wprowadzenia zmian legislacyjnych w przewidzianym powyżej kształcie.

   Z poważaniem

   Poseł Jarosław Jagiełło

   Warszawa, dnia 18 lipca 2006 r.