V kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 5759

w sprawie możliwości przechodzenia na emeryturę z tzw. przywileju oraz emerytur wypłacanych z OFE

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z pismem z dnia 8 grudnia br., znak: SPS-023-5759/06, przy którym została przekazana interpelacja Pań Posłanek Moniki Ryniak i Beaty Szydło w sprawie możliwości przechodzenia na emeryturę z tzw. przywileju oraz emerytur wypłacanych z otwartych funduszy emerytalnych, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień do przedłożonych pytań.

   1. Czy istnieje możliwość powrotu do ZUS, jeśli wcześniej zainteresowana osoba dobrowolnie wybrała tzw. drugi filar w OFE (ur. w 1960 r.) i jakie trzeba spełniać warunki, by z powrotem tylko w ZUS uiszczać składki na przyszłą emeryturę? Czy resort przewiduje objęcie taką opieką również osoby, które uprawnienia nabędą do końca 2007 r.?

   Ustawą z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397) przedłużono o rok, tj. do 31 grudnia 2007 r., termin na spełnienie przez osobę urodzoną po 1948 r. warunków uprawniających do wcześniejszej emerytury obliczanej według tzw. starych zasad wymiaru. Jednocześnie utrzymano przepis, że prawo do wcześniejszej emerytury mają tylko te osoby, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego. Decyzja o przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego traktowana jest bowiem jako oświadczenie woli o wyborze systemu emerytalnego na zasadach określonych dla osób urodzonych po 1968 r. Przystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego przekreśla więc w obowiązującym stanie prawnym możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę.

   Mając na względzie konieczność prawidłowego i spójnego uregulowania zaistniałej sytuacji prawnej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przystąpiło do prac nad przygotowaniem odpowiedniego projektu ustawy.

   W przygotowanym projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw przedstawione są stosowne regulacje likwidujące barierę członkostwa w OFE. Przedłożona jest propozycja, aby uzyskanie wcześniejszej emerytury było uzależnione od złożenia przez osobę spełniającą wymagane warunki wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa. W tej sytuacji następowałoby unieważnienie umowy i wykreślenie tej osoby z Centralnego Rejestru Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych. Środki zgromadzone na rachunku członka OFE uzyskującego wcześniejszą emeryturę byłyby zwracane do budżetu państwa.

   Na mocy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy Karta Nauczyciela z dniem 1 stycznia 2007 r. weszły też w życie regulacje powodujące, że emerytura górnicza przyznawana po osiągnięciu 55 roku życia, lub bez względu na wiek, stanie się trwałym elementem sytemu emerytalnego. Prawo do wcześniejszej emerytury obliczanej według tzw. starych zasad będzie przysługiwało wszystkim ubezpieczonym urodzonym po 1948 r., spełniającym wymagane warunki, nawet tym, którzy są członkami otwartego funduszu emerytalnego.

   Projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw w dniu 11 grudnia br. został przyjęty przez Radę Ministrów, a następnie przekazany do Sejmu RP w celu jego uchwalenia. W dniu 15 grudnia br. odbyło się pierwsze czytanie projektu, który został oznaczony jako druk sejmowy nr 1236, który jest obecnie przedmiotem prac Komisji Polityki Społecznej Sejmu RP.

   2. Czy kolejność załatwiania spraw związanych z przechodzeniem na wcześniejszą emeryturę musi być taka, że najpierw należy rozwiązać umowę o pracę, a potem uzyskuje się informację z ZUS o spełnieniu wymagań dotyczących przejścia na emeryturę? Co w wypadku, gdy okaże się, że jednak zabrakło 1 dnia do spełnienia wymagań, a umowa o pracę została rozwiązana przez pracownika?

   Przyznanie prawa do emerytury na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zmian.) oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) nie jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy. Decyzja emerytalna może być wydana bez rozwiązywania umowy o pracę, natomiast warunkiem podjęcia wypłaty emerytury przez ZUS jest zawsze rozwiązanie umowy o pracę.

   Rozwiązanie stosunku pracy stanowi warunek przyznania prawa do emerytury jedynie w przypadku, gdy nauczyciel złożył wniosek o przyznanie mu tzw. emerytury bez względu na wiek. Zgodnie bowiem z art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zmian.), emeryturę bez względu na wiek może uzyskać po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy nauczyciel, który ma 30 letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 letni okres zatrudnienia jako nauczyciel (tj. w szczególnym charakterze) albo 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym.

   Nauczyciel spełniający te warunki może przejść na emeryturę bez względu na wiek również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela, tj.:

   - w razie całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,

   - wygaśnięcia z mocy prawa z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym,

   - wygaśnięcie stosunku pracy z powodu odmowy podjęcia pracy przez nauczyciela w stanie spoczynku proponowanej mu pracy.

   Dla nauczycieli urodzonych przed 1949 r. nie określono żadnej bariery czasowej na spełnienie wyżej przedstawionych warunków, natomiast nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., zachowują prawo do emerytury bez względu na wiek, o której mowa w art. 88 Karty Nauczyciela, w ciągu dziewięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zmian.), jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego. Oznacza to, że nauczyciel urodzony po 1948 r. nabędzie prawo do takiej emerytury pod warunkiem, że do dnia 31 grudnia 2007 r. spełni warunki dotyczące wymaganego stażu ubezpieczeniowego i rozwiąże stosunek pracy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 grudnia 2007 r.

   Z poważaniem

   Minister

   Anna Kalata

   Warszawa, dnia 8 stycznia 2007 r.